-@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl -*-
+@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl; fill-column: 60 -*-
@c This file is part of web.texi
@ignore
- Translation of GIT committish: fe7f0325d1b9abbe5125f1932ff41c7b2ab5463e
+ Translation of GIT committish: 6908517be0826a3386264cd6d26d742b18e3a227
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
Guide, node Updating translation committishes..
@end ignore
+@c Translator: Jan Nieuwenhuizen
+@c Translation checker: Tineke de Munnik
+@c Translation checker committish: fd33752
+
@node Inleiding
@unnumbered Inleiding
@translationof Introduction
muziek dus waarom zouden programmeurs geen software kunnen
schrijven waarmee je prachtige partijen kunt afdrukken?
-Het resultaat is een systeem waarin muzikanten geen omkijken meer hebben aan
-layout-details, maar zich kunnen concentreren op het
-maken van muziek. LilyPond biedt hen de mogelijkheid om partijen
-te maken van publicatiekwalteit, volgens de beste tratities
-van klassieke muziekgravure.
+Het resultaat is een systeem waarin muzikanten geen omkijken
+meer hebben naar layout-details, maar zich kunnen
+concentreren op het maken van muziek. LilyPond biedt hen de
+mogelijkheid om partijen te maken van publicatiekwalteit,
+volgens de beste tratities van klassieke muziekgravure.
@divEnd
+@divClass{link-headings}
+
@divClass{column-left-top}
-@subheading Waarom LilyPond gebruiken?
+@subheading Wat LilyPond doet
@itemize
@divEnd
@divClass{column-right-top}
-@subheading Wie gebruikt het?
+@subheading LilyPond in gebruik
@itemize
@ref{Producties}: Daadwerkelijke gebruik van LilyPond.
@item
-@ref{Gebruikerservaringen}: Wat zeggen onze gebruikers?
+@ref{Recenties}: Wat zeggen anderen over LilyPond?
@end itemize
@divEnd
@divClass{column-center-bottom}
-@subheading Waarom zou je geen LilyPond gebruiken?
+@subheading Hoe LilyPond werkt
@itemize
@item
-@ref{Tekst invoer}: Jullie schrijven muziek als @emph{tekst}?!
+@ref{Tekstinvoer}: Jullie schrijven muziek als @emph{tekst}?!
@item
@ref{Eenvoudiger bewerken}: Andere manieren van werken met LilyPond.
@end itemize
@divEnd
+@divEnd
+
+@c TRANSLATORS, translations are not yet compiled in Info format, so
+@c it's not worth translating the right column of the following
+@c menu. -JM
@divClass{hide}
@menu
* Functies:: What can LilyPond do?
* Vrijheid:: Freedom and the GPL.
* Achtergrond:: Computational aesthetics.
* Producties:: Real-life use of LilyPond.
-* Gebruikerservaringen:: What do people say about it?
+* Recenties:: What do people say about it?
* Tekstinvoer:: You write music as text?!
* Eenvoudiger bewerken:: Other ways of working with LilyPond.
@end menu
@node Functies
@unnumberedsec Functies
@translationof Features
-
-@subheading Waarom overstappen op LilyPond?
+@divClass{column-center-top}
+@subheading Elegantie
@subsubheading Prachtige klassieke muziekgravure
@imageFloat{flat-design,png,right}
-Met LilyPond kunnen muzikanten elegante bladmuziek produceren die
-gemakkelijk leest. De community van ontwikkelaars heeft
-duizenden uren geïnvesteerd in het ontwikkelen van krachtige
-muzieknotatie-software die prachtige gegraveerde muziek
-oplevert. Alle stijlinstellingen, het speciaal ontworpen
-muziekfont en algoritmes zijn geïnspireerd op de mooiste
-handgegraveerde bladmuziek. De LilyPond-uitvoer ziet er net
-zo krachtig en harmonisch uit als de best gegraveerde
-klassieke partituren. Dit wordt verder uitgewerkt in ons
-@ref{Essay}.
+Met LilyPond kunnen muzikanten elegante bladmuziek
+produceren die gemakkelijk leest. De community van
+ontwikkelaars heeft duizenden uren geïnvesteerd in het
+ontwikkelen van krachtige muzieknotatie-software die
+prachtige gegraveerde muziek oplevert. Alle
+stijlinstellingen, het speciaal ontworpen muziekfont en
+algoritmes zijn geïnspireerd op de mooiste handgegraveerde
+bladmuziek. De LilyPond-uitvoer ziet er net zo krachtig en
+harmonisch uit als de best gegraveerde klassieke partituren.
+Dit wordt verder uitgewerkt in ons @ref{Essay}.
-@subsubheading Minder gepriegel
+@subsubheading Effectieve layout-keuzes
Verlies minder tijd met het verfraaien van het resultaat;
LilyPond verzint zelf de beste layout. Het bepaalt de
spatiëring en het afbreken van regels en pagina's, zodat een
strakke en regelmatige layout ontstaat. Het voorkomt
-botsingen tussen liedteksten, noten en akkoorden en plaatst
-legatobogen en waardestrepen automatisch op de juiste plaats!
+botsingen tussen liedteksten, noten en akkoorden en zet
+legatobogen en waardestrepen automatisch op de juiste
+manier!
+
+@divEnd
+
+@divClass{color2}
+@subheading Gebruiksgemak
+
+@imageFloat{lilypond-book,png,right}
@subsubheading Tekstgebaseerde invoer
reeksen commando's is niet nodig: sla gewoon je
invoerbestand op en je kunt alles later opnieuw raadplegen.
+@subsubheading Combineer muziek en tekst
+
+Voeg muziekfragmenten aan teksten toe zonder het knippen en
+plakken van plaatjes. Integreer muziek naadloos in @LaTeX{}
+of HTML, of voeg muziek toe aan OpenOffice.org met behulp
+van OOoLilyPond. Plugins zijn ook beschikbaar voor het
+gebruik van LilyPond-code in verschillende blogs and wiki's,
+wat online-samenwerking mogelijk maakt.
+
@subsubheading Toegankelijkheid
Tekstgebaseerde invoer maakt het schrijven van partituren
ook toegankelijk voor gebruikers met ernstige lichamelijke
beperkingen. Gebruikers met motorische beperkingen die niet
kunnen typen of een muis kunnen besturen, kunnen
-spraakherkenningssoftware gebruiken om LilyPond-bestanden
-te bewerken. Zelfs blinde gebruikers kunnen voorleessoftware gebruiken voor het schrijven van LilyPond-bestanden
--- een onmogelijke taak in grafisch-gebaseerde
-muziekprogramma's.
+spraakherkenningssoftware gebruiken om LilyPond-bestanden te
+bewerken. Zelfs blinde gebruikers kunnen voorleessoftware
+gebruiken voor het schrijven van LilyPond-bestanden -- een
+onmogelijke taak in grafisch-gebaseerde muziekprogramma's.
+@subsubheading Uitbreidbaar ontwerp
-@subsubheading Combineer muziek en tekst
+Alle instellingen kunnen worden aangepast aan je eigen
+persoonlijke typografische voorkeuren. Als dat niet
+voldoende is, bestaat er nog altijd de ingebouwde
+scriptingtaal Scheme, een dialect van de krachtige
+programmeertaal LISP. Instellingen, variabelen en functies
+zijn allemaal beschreven in de uitvoerige
+referentiehandleiding van het programma.
-@imageFloat{lilypond-book,png,right}
+@divEnd
-Voeg muziekfragmenten aan teksten toe zonder het knippen en
-plakken van plaatjes. Je kunt naadloos bladmuziek in
-@LaTeX{} of HTML integreren, of muziek aan OpenOffice.org
-toevoegen met OOoLilyPond.
+@divClass{color3}
+@subheading Omgeving
+@imageFloat{frescobaldi-lilypond-editor-small,png,right}
@subsubheading Vrije software
zelf oplossen of iemand anders inhuren om het voor je te
doen.
-@subsubheading Uitbreidbaar ontwerp
-
-Alle instellingen kunnen worden aangepast aan je eigen
-persoonlijke typografische voorkeuren. Als dat niet
-voldoende is, bestaat er nog altijd de ingebouwde
-scriptingtaal, een dialect van de krachtige programmeertaal
-LISP, waarmee je desnoods elk detail kunt
-veranderen. Instellingen, variabelen en functies zijn
-allemaal beschreven in de uitvoerige referentiehandleiding
-van het programma.
-
@subsubheading Uitstekende ondersteuning
lilypond-user mailinglijst, terwijl het ontwikkelingsteam
ervoor zorgt dat problemen snel worden opgelost.
+
+@subsubheading Verbeterde editors
+
+Verscheidene ontwikkelaars, zelf actieve gebruikers van
+LilyPond, hebben ook gereedschappen geschreven die speciaal
+bedoeld zijn om het invoeren van LilyPond-bestanden sneller
+en effectiever te maken. Een aantal voorbeelden is te
+vinden in @ref{Eenvoudiger bewerken}.
+
+@divEnd
@divClass{column-center-bottom}
Nog steeds niet overtuigd? Bekijk dan maar eens enkele
specifieke @ref{Voorbeelden}. Heb je al besloten LilyPond
te gaan proberen, lees dan eerst over onze
-@ref{Tekst invoer}.
+@ref{Tekstinvoer}.
@divEnd
@translationof Examples
LilyPond is een krachtig en flexibel gereedschap voor
-uiteenlopende muzieknotatie-taken. Bekijk ter inspiratie eens
-onze galerij met voorbeelden!
+uiteenlopende muzieknotatie-taken. Bekijk ter inspiratie
+eens onze galerij met voorbeelden!
@newsItem
@subsubheading Klassieke Muziek
@newsItem
@subsubheading Schenker-diagrammen
-De standaard uitvoer kan ingrijpend worden veranderd. Hier
-heeft iemand een indrukwekkende Schenker-analyse gemaakt.
+De standaard uitvoer kan ingrijpend worden veranderd. Dit
+is een indrukwekkende Schenker-analyse, gemaakt door Kris
+Schaffer, voor een artikel in in
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/8364 , Linux
+Journal}. Voor de duidelijkheid zijn hier kleuren
+toegevoegd.
@exampleImage{bach-schenker}
@newsEnd
LilyPond blinkt uit in alle soorten vocale muziek, van
psalmen en gezangen tot opera. Hier is een Middeleeuws
-motet met enigszins ongebruikelijke eisen. De tenorstem is in een andere maatsoort genoteerd dan de anderen,
-maar moet uitgelijnd zijn als ware het dezelfde maatsoort.
-LilyPond doet dit bijzonder elegant. Let ook op de incipits
-met sleutels in de Vaticana stijl, de doorgestreepte stokken
-die gepliceerde noten aangeven en de ligatuurhaken boven
+motet met enigszins ongebruikelijke eisen. De tenorstem is
+in een andere maatsoort genoteerd dan de anderen, maar moet
+uitgelijnd zijn als ware het dezelfde maatsoort. LilyPond
+doet dit bijzonder elegant. Let ook op de incipits met
+sleutels in de Vaticana stijl, de doorgestreepte stokken die
+gepliceerde noten aangeven en de ligatuurhaken boven
bepaalde groepen noten.
@exampleImage{aucun-snippet}
Nog steeds niet overtuigd? LilyPond is Vrije Software, die
jou @ref{Vrijheid} geeft. Heb je al besloten LilyPond te
-gaan proberen, lees dan eerst over onze @ref{Tekst invoer}.
+gaan proberen, lees dan eerst over onze @ref{Tekstinvoer}.
@divEnd
@node Vrijheid
@itemize
@item
-Geen kosten: download en probeer het! Wat heb je te verliezen?
+Geen kosten: download en probeer het! Wat heb je te
+verliezen?
@item
Delen: als het programma je bevalt, geef dan een kopie aan
kan. Door samen te werken -- één verbetert de automatische
waardestreepcode, een ander verbetert de vorm van de
legatoboogjes, en een derde schrijft documentatie waarin
-wordt uitgelegd hoe je deze functies kunt gebruiken -- kunnen
-we samen onze doelen bereiken met een fractie van de
+wordt uitgelegd hoe je deze functies kunt gebruiken --
+kunnen we samen onze doelen bereiken met een fractie van de
individuele inzet.
@item
-Geef-cultuur: de Vrije Software (of @qq{Open Source}) beweging
-heeft veel geweldige software projecten opgeleverd, zoals
-@uref{http://kernel.org/, GNU/Linux},
+Geef-cultuur: de Vrije Software (of @qq{Open Source})
+beweging heeft veel geweldige software projecten opgeleverd,
+zoals @uref{http://kernel.org/, GNU/Linux},
@uref{http://www.getfirefox.com/, Mozilla Firefox}, en
@uref{http://www.wesnoth.org/, Battle for Wesnoth}. Omdat
-ze van deze projecten geprofiteerd hebben, willen sommige
+ze van deze projecten geprofiteerd hebben, willen sommige
ontwikkelaars iets @qq{terug doen} voor de community.
@item
Nog steeds niet overtuigd? Lees ons uitgebreide essay over
onze graveerfilosofie in @ref{Achtergrond}. Heb je al
besloten LilyPond te gaan proberen, lees dan eerst over onze
-@ref{Tekst invoer}.
+@ref{Tekstinvoer}.
@divEnd
@node Achtergrond
Nog steeds niet overtuigd? Lees over @ref{Producties} en
bladmuziek van enkele van onze gebruikers. Heb je al
besloten LilyPond te gaan proberen, lees dan eerst over onze
-@ref{Tekst invoer}.
+@ref{Tekstinvoer}.
@divEnd
@node Producties
Montpellier}, Frankrijk.
@item
-@uref{http://www.mercurybaroque.org/02/02109.aspx, Mercury Baroque}s
-uitvoering van Lullys @emph{Armide}, 15-16 mei 2009, in Houston,
-Texas (gravure door @uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/,
-Nicolas Sceaux}).
+@uref{http://www.mercurybaroque.org/02/02109.aspx, Mercury
+Baroque}s uitvoering van Lullys @emph{Armide}, 15-16 mei
+2009, in Houston, Texas (gravure door
+@uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/, Nicolas Sceaux}).
@item
-Instrumentale fragmenten van Rameaus @emph{Hippolyte et Aricie} in
-St. James's Church in Manhattan, 8 mei 2009, door Frederick Renz
-met zijn ensemble @uref{http://www.earlymusicny.org/, Early Music
-New York} (gravure door Nicolas Sceaux).
+Instrumentale fragmenten van Rameaus @emph{Hippolyte et
+Aricie} in St. James's Church in Manhattan, 8 mei 2009, door
+Frederick Renz met zijn ensemble
+@uref{http://www.earlymusicny.org/, Early Music New York}
+(gravure door Nicolas Sceaux).
@end itemize
@divEnd
muziekstukken vrij te downloaden, de voornaamste verzameling
van LilyPond partituren.
+@c don't make this "Mutopia" a link, since that looks silly.
+@item
+@uref{http://etudeapp.com, Etude}, @qq{bladmuziek op
+steroïden} is een iPhone app die pianomuziek toont die gezet
+is met LilyPond, inclusief vele stukken uit Mutopia. De app
+heeft een virtueel pianoklavier waarop is te zien welke
+toetsen aangeslagen worden om beginners te helpen bladmuziek
+lezen.
+
@item
@uref{http://www.adoromusicpub.com/, Adoro Music
Publishing}, partituren van hoge kwaliteit van religieuze
muziek, beschikbaar voor directe download of ouderwets op papier.
@item
-@uref{http://theshadylanepublishing.com/, The Shady Lane
-Publishing},
+@uref{http://shadylane.fr, The Shady Lane Publishing},
een @qq{micro muziekuitgeverij} met als doelstelling het
-promoten van een nieuwe vorm van muzikale economie,
-die dichter bij de muzikanten en muziekliefhebbers staat.
+promoten van een nieuwe vorm van muzikale economie, die
+dichter bij de muzikanten en muziekliefhebbers staat.
@end itemize
@divEnd
+@contactUsAbout{concerten of bladmuziek}
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
-Nog steeds niet overtuigd? Lees de
-@ref{Gebruikerservaringen} van enkele van onze gebruikers.
-Als je het leuk zou vinden het nu te lezen, ga dan verder
-naar @ref{Essay}.
+Nog steeds niet overtuigd? Lees de @ref{Recenties} van
+enkele van onze gebruikers. Als je het leuk zou vinden het
+nu te lezen, ga dan verder naar @ref{Essay}.
@divEnd
@c TRANSLATORS, so far it's mostly from
@c http://lilypond.org/web/switch/testimonials
-@node Gebruikerservaringen
-@unnumberedsec Gebruikerservaringen
-@translationof Testimonials
+@node Recenties
+@unnumberedsec Recenties
+@translationof Reviews
+
+@divClass{column-left-top}
+@subheading Gepubliceerde artikelen
+
+@divClass{keep-bullets}
+@itemize
+
+@item
+april 2011
+
+@uref{http://www.linux-magazine.com,Linux Magazine} publiceert een
+artikel getiteld
+@uref{http://www.linux-magazine.com/w3/issue/126/088-090_projects.pdf,
+Projects on the Move}. Het is een inleiding in MuseScore,
+
+LilyPond en Chordii. Auteur Carla Schroder schrijft
+@qq{LilyPond wordt aangestuurd vanaf de commandoregel, maar
+je niet afschrikken door het ontbreken van een GUI; LilyPond
+is gebruiksvriendelijk en gemakkelijk te leren}, en ze geeft
+een direct te gebruiken voorbeeld.
+
++@item
+mei 2010
+
+Peter Kirn, op de Create Digital Music website, publiceert een
+@uref{http://createdigitalmusic.com/2010/05/14/lilypond-free-beautiful-music-notation-engraving-for-anyone/,LilyPond
+recentie}. Hij neemt een
+evenwichtig standpunt in over gebruik, prijst LilyPonds
+hoge kwaliteit van notatie en stelt voor het zelf uit te proberen.
+
+@item
+september 2009
+
+Het Duitse blad LinuxUser schrijft een
+@uref{http://www.linux-community.de/Internal/Artikel/Print-Artikel/LinuxUser/2009/10/Digitaler-Notenschluessel,
+artikel over LilyPond}.
+
+@item
+augustus 2009
+
+Ann Drinan, op de
+@uref{http://www.polyphonic.org/article.php?id=188, Polyphonic.org}
+website, presenteert opmerkingen van twee orkestbibliothekarissen
+die praten over het gebruik van software om hun bibliotheken te
+onderhouden.
+
+@item
+juni 2009
+
+In een @uref{http://news.lilynet.net/Free-Music-Now, artikel}
+gepubliceerd in het Franse @emph{National Conservatory Parent
+Association}'s jaarblad, legt de Franse componist en LilyPond-bijdrager
+Valentin Villenave uit waarom Vrije licenties, en in het bijzonder
+LilyPond-gegraveerde partituren, van instrumenteel belang zijn in
+het voor iedereen toegankelijk maken van genoteerde muziek.
+
+@item
+februari 2008
+
+In @uref{http://www.musicbyandrew.ca/finale-lilypond-1.html,
+artikelen op zijn persoonlijke site} vergelijkt Andrew
+Hawryluk Finale en LilyPond in algemene termen, en evalueert
+muzieknotatie-mogelijkheden van beide programma's in detail.
+Het tweede artikel is een leerzame analyse van
+muzieknotatie-kwesties in Rachmaninoff's Piano Prelude
+No. 6, inclusief vergelijkingen met een hand-gegraveerde
+referentie-uitgave.
+
+@item
+juni 2006
+
+@uref{http://distrowatch.com,DistroWatch} complimenteert
+LilyPond en
+@uref{http://distrowatch.com/weekly.php?issue=20060605,schrijft}
+@qq{Dames en Heren, wij zijn blij te mogen aankondingen,
+gebaseerd op verzoeken van lezers, dat de donatie van
+DistroWatch mei 2006 is toegekent aan LilyPond
+(@euro{}190.00) en Lua (US$250.00).}
+
+@item
+december 2005
+
+@uref{http://linuxjournal.com,Linux Journal} publiceert een
+artikel getiteld
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/8364, Maak
+verbluffende Schenker gravures met GNU LilyPond}. Het is
+een diepgaand maar praktisch uitgelicht artikel met scherp
+gestoken LilyPond-gravures. Auteur Kris Shaffer merkt op
+dat @qq{GNU LilyPond prachtige gravures maakt die
+commerciële alternatieven op tweede-rangs laat lijken.}
+
+@item
+20 augustus, 2005
+
+Het Belgische dagblad De Standaard onderzoekt wat Free
+Software auteurs bezield in een artikel getiteld
+@uref{http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=G42H5GD6,
+Delen van KENNIS zonder WINSTBEJAG} in de @q{DS2-bijlage}.
+LilyPond wordt als een voorbeeld gebruikt en het artikel is
+doorlucht met citaten van een e-mail interview met Jan
+Nieuwenhuizen. Dit is LilyPonds eerste optreden in
+mainstream gedrukte pers.
+
+@item
+june 2005
+
+Een Frans artikel over de LilyPond 2.6 uitgave verschijnt op
+@uref{http://linuxfr.org/2005/06/27/19210.html, linuxfr.org}.
+
+@item
+oktober 2004
+
+De redacteurs van of Computer!Totaal, een Nederlands
+computerblad,
+@uref{http://lilypond.org/web/images/computer-totaal.jpeg,
+beschrijven LilyPond} in het oktober 2004-nummer als:
+@qq{Prachtige gratis (open source) software [..] De
+bladmuziek die LilyPond oplevert is inderdaad bijzonder
+fraai [..] een zeer krachtig systeem waarvoor bijna
+niets onmogelijk is.}
+
+@item
+juli, augustus 2004
+
+Dave Phillips schrijft een inleidend artikel voor
+@uref{http://linuxjournal.com,Linux Journal}: Aan
+de klinkende rand: LilyPond, delen
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/7657, een} en
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/7719, twee}.
+
+@item
+maart 2004
+
+Chris Cannam
+@uref{http://www.all-day-breakfast.com/cannam/linux-musician/lilypond.html,interviewt}
+Han-Wen Nienhuys en Jan Nieuwenhuizen op linuxmusician.com
+(originele site opgeheven). Dit interview is gerecenceerd
+in een
+@uref{http://slashdot.org/article.pl?sid=04/03/13/2054227&tid=,
+slashdot artikel}.
+
+@item
+februari 2004
+
+Jazz-zanger Gail Selkirk schrijft over
+@uref{http://www.songbirdofswing.com/editorial_page/lilypond/,
+Duik in LilyPond}. @qq{... je kunt make lead sheets of volledige
+orkestpartituren maken, en de resultaten kunnen verbluffend zijn.}
+@uref{http://www.computermusic.co.uk/, Computer Music Special},
+nummer CMS06.
+
+@end itemize
+
+@divEnd
+@divEnd
+
+
+@divClass{column-right-top}
+@subheading Gebruikerservaringen
@divClass{testimonial-item}
@imageFloat{carter-brey,jpg, right}
biedt me een uitstekend uitgangspunt, een erg intuïtieve
interface, plus de mogelijkheid om absoluut alles te
veranderen als ik daar de tijd voor wil nemen. Ik ben ervan
-overtuigd dat geen commercieel product hierbij ook maar enigszins in
-de buurt kan komen.}
+overtuigd dat geen commercieel product hierbij ook maar
+enigszins in de buurt kan komen.}
@divEnd
@divClass{testimonial-item}
@divEnd
+@divClass{testimonial-item}
+@subsubheading @uref{http://webusers.siba.fi/~mkuuskan/, Dr. Mika Kuuskankare}, onderzoeker aan de @uref{http://siba.fi, Sibelius Academy Finland}, componist en auteur van Expressive Notation Package (ENP)
+
+@qq{Ik heb het diepste respect voor LilyPond en haar
+scheppers en beheerders omdat ik uit persoonlijke ervaring
+weet hoe moeilijk dit soort software kan zijn.}
+@divEnd
+
+
+@divClass{testimonial-item}
+@subsubheading @uref{http://camerondh.blogspot.com, David Cameron}, Muzikant, professioneel typesetter en sinds lang SCORE-gebruiker
+
+@qq{Mijn hartelijke dank aan iedereen die bijdraagtaan dit
+project. Ik was een power SCORE-gebruiker voor grote
+zetwerk huizen lang geleden in de jaren '90, maar voor mijn
+gevoel maakt LilyPond het mogelijk om precies datgene op
+papier te krijgen wat ik wil, in het bijzonder als het niet
+"standaard" praktijk is.}
+@divEnd
+
+@divEnd
+
+@contactUsAbout{nieuwsberichten of gebruikerservaringen}
+
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
-Lees over onze @ref{Tekst invoer}.
+Lees over onze @ref{Tekstinvoer}.
@divEnd
-@node Tekst invoer
-@unnumberedsec Tekst invoer
+@node Tekstinvoer
+@unnumberedsec Tekstinvoer
@translationof Text input
@c TRANSLATORS, so far it's mostly from
@imageClickable{nereid-shot-small,png, (klik om te vergroten), nereid-shot,png, right}
LilyPond is een @emph{batch} programma: het wordt uitgevoerd
-op een tekstbestand waarin de muziek wordt beschreven. Het resultaat kan
-op het beeldscherm worden bekeken of worden afgedrukt. In
-bepaalde opzichten lijkt LilyPond meer op een
+op een tekstbestand waarin de muziek wordt beschreven. Het
+resultaat kan op het beeldscherm worden bekeken of worden
+afgedrukt. In bepaalde opzichten lijkt LilyPond meer op een
programmeertaal dan op een grafisch muziekprogramma.
Je schrijft de muziek niet door noten van een grafische
werkbalk naar een zichzelf dynamisch verversende partituur
te slepen; je schrijft muziek door het intypen van tekst.
Deze tekst word geïnterpreteerd (of @qq{gecompileerd}) door
-LilyPond, die hiervan prachtig gegraveerde bladmuziek
-maakt.
+LilyPond, die hiervan prachtig gegraveerde bladmuziek maakt.
Mensen die gewend zijn aan een grafische gebruikersinterface
moeten wellicht een nieuwe manier van werken aanleren, maar
de resultaten zijn de moeite meer dan waard!
-@warning{We presenteren een kort overzicht van onze tekstinvoer -- het is niet zo ingewikkeld als het klinkt! Maak
-je geen zorgen, je hoeft niet elk detail in deze voorbeelden
-te begrijpen; in onze beginnershandleiding wordt alles
-stap voor stap uitgelegd.}
+@warning{We presenteren een kort overzicht van onze
+tekstinvoer -- het is niet zo ingewikkeld als het klinkt!
+Maak je geen zorgen, je hoeft niet elk detail in deze
+voorbeelden te begrijpen; in onze beginnershandleiding wordt
+alles stap voor stap uitgelegd.}
@subsubheading Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan?
@c Het is zo eenvoudig als A B C
@imageFloat{text-input-1-annotate-nl,png,center}
@imageFloat{text-input-1-output,png,center}
-Alteraties worden gevormd met verschillende benamingen: voeg
-@code{-is} toe voor een kruis en @code{-es} voor een mol.
-LilyPond bepaalt zelf waar de toevallige tekens geplaatst
-worden.
+Verplaatsingen worden gevormd met verschillende benamingen:
+voeg @code{-is} toe voor een kruis en @code{-es} voor een
+mol. LilyPond bepaalt zelf waar de toevallige tekens
+geplaatst worden.
@imageFloat{text-input-2-annotate-nl,png,center}
@imageFloat{text-input-2-output,png,center}
@qq{variable} (een naam) worden toegekend.
@imageFloat{text-input-parts-both-annotate-nl,png,center}
-@imageFloat{text-input-parts-both-output,png,center}
+
Deze variabele wordt vervolgens in één partij gebruikt (hier
getransponeerd en met samengevoegde rusten):
+@imageFloat{text-input-parts-single-annotate-nl,png,center}
+@imageFloat{text-input-parts-single-output,png,center}
+
+
+Dezelfde variabele wordt ook in de volledige partituur
+gebruikt (hier klinkend en met uitgeschreven rusten):
+
@imageFloat{text-input-score-annotate-nl,png,center}
@imageFloat{text-input-score-output,png,center}
+
@subsubheading Beginnershandleiding
We realiseren ons dat veel gebruikers deze manier van muziek
-invoeren een beetje vreemd vinden. Daarom hebben we
-een uitgebreide handleiding geschreven om nieuwe gebruikers op
+invoeren een beetje vreemd vinden. Daarom hebben we een
+uitgebreide handleiding geschreven om nieuwe gebruikers op
weg te helpen, te beginnen met @ref{Beginnen}. Het beste
kun je beginnen met deze beginnershandleiding omdat hierin
de meeste vragen worden beantwoord.
Lees liever eerst de beginnershandleiding alvorens eventuele
-fouten in het programma aan ons te melden! Nieuwe gebruikers denken soms dat
-LilyPond niet goed werkt, terwijl het in feite precies werkt
-zoals de bedoeling is.
+fouten in het programma aan ons te melden! Nieuwe
+gebruikers denken soms dat LilyPond niet goed werkt, terwijl
+het in feite precies werkt zoals de bedoeling is.
Verdere informatie is beschikbaar in
@ref{Handleidingen}.
LilyPond gaat hoofdzakelijk over het produceren van
gegraveerde bladmuziek van topkwaliteit; het maken van een
-Grafische Gebruikers Interface (GUI) zou ons enkel van dit doel
-afleiden. Er zijn wel andere projecten die als doel hebben
-het maken van LilyPond-invoer gemakkelijker te maken.
+Grafische Gebruikers Interface (GUI) zou ons enkel van dit
+doel afleiden. Er zijn wel andere projecten die als doel
+hebben het maken van LilyPond-invoer gemakkelijker te maken.
Sommige omgevingen hebben syntax highlighting, automatische
commando aanvulling, en voorbereide sjablonen. Andere
-programma's bieden een GUI die directe manipulatie van
-een grafische partituur mogelijk maakt. Voor meer
-informatie, zie @ref{Eenvoudiger bewerken}.
+programma's bieden een GUI die directe manipulatie van een
+grafische partituur mogelijk maakt. Voor meer informatie,
+zie @ref{Eenvoudiger bewerken}.
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
@divClass{column-center-top}
-@subheading Grafische omgeving: Denemo
-
-@imageClickable{screenshot-denemo-small,png,
- (klik om te vergroten),screenshot-denemo,png,right}
-
-@sourceimage{logo-linux,,,}
-@sourceimage{logo-windows,,,}
-
-@uref{http://denemo.org}
-
-Denemo is een grafische editor die LilyPond-broncode
-genereert, in versie 2.8.7, en ook audio afspeelt. Hiermee
-kunnen gebruikers LilyPond-broncode parallel weergeven met
-het grafische beeld. Extra LilyPond-verfijningen (tweaks)
-kunnen aan noten, akkoorden enz. worden gekoppeld en worden
-opgeslagen in het Denemo-bestand, zodat gebruikers toch
-grafisch verder kunnen bewerken.
-
-Het verplaatsen van de cursor in de LilyPond-tekst
-verplaatst ook de cursor in het grafische beeld, en
-syntaxfouten in LilyPond-verfijningen (tweaks) worden
-gehighlight in het tekstvenster.
-
-@divEnd
-
-@divClass{column-center-top}
-@subheading Gecombineerde omgeving: LilyPondTool
+@subheading LilyPondTool
@imageClickable{lilypondtool-2.12-screenshot-400wide,png,
(klik om te vergroten),lilypondtool-2.12-screenshot,png,right}
@uref{http://lilypondtool.organum.hu}
Gemaakt als een plugin voor de
-@uref{http://www.jedit.org,jEdit} teksteditor,
-is LilyPondTool één van de tekstgebaseerde gereedschappen met de meeste
-functies voor het bewerken van
+@uref{http://www.jedit.org,jEdit} teksteditor, is
+LilyPondTool één van de tekstgebaseerde gereedschappen met
+de meeste functies voor het bewerken van
LilyPond-partituren. Functies omvatten een Document-wizard
met liedtekstondersteuning om documenten eenvoudiger op te
stellen, en geïntegreerde PDF-viewer met geavanceerde
@divEnd
@divClass{column-center-top}
-@subheading Gecombineerde omgeving: Frescobaldi
+@subheading Frescobaldi
@imageClickable{frescobaldi-lilypond-editor-small,png,
(klik om te vergroten),frescobaldi-lilypond-editor,png,right}
@uref{http://www.frescobaldi.org}
Frescobaldi is een muziek- en teksteditor speciaal voor
-LilyPond met ingebouwde PDF-viewer, een krachtige partituur
-wizard en vele bewerkingsfuncties. Het is gebaseerd op de KDE4
-bibliotheken en draait momenteel op alle soorten Linux en
-andere UNIX-achtige operating systemen.
+LilyPond met een ingebouwde PDF-viewer, een krachtige
+partituur wizard en vele bewerkingsfuncties. Het is
+gebaseerd op de KDE4 bibliotheken en draait momenteel op
+alle soorten Linux en andere UNIX-achtige operating
+systemen.
@divEnd
@divClass{column-center-top}
-@subheading Tekst omgeving: Emacs en Vim
+@subheading Grafische omgeving: Denemo
+
+@imageClickable{screenshot-denemo-small,png,
+ (klik om te vergroten),screenshot-denemo,png,right}
@sourceimage{logo-linux,,,}
-@sourceimage{logo-freebsd,,,}
-@sourceimage{logo-macosx,,,}
@sourceimage{logo-windows,,,}
-@uref{http://www.gnu.org/software/emacs/}
-
-Emacs is een teksteditor met taalgevoelige functies
-voor veel verschillende computertalen. Emacs is een
-in hoge mate uitbreidbare editor en kan gebruikt worden
-als een Geïntegreerde Ontwikkel Omgeving (IDE).
-Er is een @q{lilypond mode} die de taaldefinities voor
-het werken met LilyPond-broncodebestanden levert.
-
-@uref{http://www.vim.org}
+@uref{http://denemo.org}
-Vim is een minimale teksteditor en is een uitbreiding
-van de oudere Unix @command{vi}-editor. Het is
-uitbreidbaar en configureerbaar.
+Denemo is een grafische editor die LilyPond-broncode
+genereert, en ook audio afspeelt. Hiermee kunnen gebruikers
+LilyPond-broncode parallel weergeven met het grafische
+beeld. Extra LilyPond-verfijningen (tweaks) kunnen aan
+noten, akkoorden enz. worden gekoppeld en worden opgeslagen
+in het Denemo-bestand, zodat gebruikers toch grafisch verder
+kunnen bewerken.
-Als algemene regel geldt dat, wanneer je nog niet bekend
-bent met Emacs of Vim, je waarschijnlijk liever een andere
-editor verkiest voor het schrijven van LilyPond-invoerbestanden.
+Het verplaatsen van de cursor in de LilyPond-tekst
+verplaatst ook de cursor in het grafische beeld, en
+syntaxfouten in LilyPond-verfijningen (tweaks) worden
+gehighlight in het tekstvenster.
@divEnd
@divClass{column-center-top}
-@subheading Andere programma's
-
-@subsubheading Gecombineerde omgeving: LilyKDE
-
-@imageClickable{lilykde-screenshot-small,png,
- (klik om te vergroten),lilykde-screenshot,png,right}
+@subheading Tekst omgeving
@sourceimage{logo-linux,,,}
@sourceimage{logo-freebsd,,,}
+@sourceimage{logo-macosx,,,}
+@sourceimage{logo-windows,,,}
-@uref{http://lilykde.googlecode.com/}
+@uref{http://www.gnu.org/software/emacs/}
-LilyKDE is opgevolgd door
-@uref{http://www.frescobaldi.org/,Frescobaldi}, en bestaat
-alleen nog als LilyKDE3 voor KDE 3.5 en lilypond-KDE4 voor
-KDE 4.1.
+Emacs is een teksteditor met taalgevoelige functies voor
+veel verschillende computertalen. Emacs is een in hoge mate
+uitbreidbare editor en kan gebruikt worden als een
+Geïntegreerde Ontwikkel Omgeving (IDE). Er is een
+@q{lilypond mode} die de taaldefinities voor het werken met
+LilyPond-broncodebestanden levert. Verder heeft een van
+onze ontwikkelaars
+@uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/lilypond/lyqi.html,lyqi}
+geschreven, een Emacs major mode.
-LilyKDE is een plugin voor de bewerker van KDE,
-@uref{http://kate-editor.org/,Kate}. Het heeft een
-krachtige partituur-wizard om snel LilyPond-documenten op te
-stellen en een geïntegreerde PDF-viewer.
+@uref{http://www.vim.org}
-LilyKDE kan gebruik maken van
-@uref{http://www.volny.cz/smilauer/rumor/,Rumor}, zodat
-muziek kan worden ingevoerd door middel van een MIDI-klavier.
+Vim is een minimale teksteditor en is een uitbreiding van de
+oudere Unix @command{vi}-editor. Het is uitbreidbaar en
+configureerbaar.
-Andere functies zijn het plaatsen van koppeltekens in
-liedteksten en het tegelijkertijd draaien van LilyPond op meerdere
-bestanden vanuit het KDE-bestandsbeheer.
+Als algemene regel geldt dat, wanneer je nog niet bekend
+bent met Emacs of Vim, je waarschijnlijk liever een andere
+editor verkiest voor het schrijven van
+LilyPond-invoerbestanden.
-@subsubheading Tekstomgeving: TexShop
+Meer informatie over instellingen voor Emacs en Vim is te
+vinden in @rprogram{Text editor support}.
@sourceimage{logo-macosx,,,}
-
@uref{http://www.uoregon.edu/~koch/texshop}
De TexShop-editor voor MacOS@tie{}X kan uitgebreid worden
voor het uitvoeren van LilyPond, @command{lilypond-book} en
-@command{convert-ly} vanuit de editor, door gebruik te maken van
-de uitbreidingen die beschikbaar zijn op
-@uref{http://www.dimi.uniud.it/vitacolo/freesoftware.html#desktoppub}.
+@command{convert-ly} vanuit de editor, door gebruik te maken
+van de uitbreidingen die beschikbaar zijn op:
+
+@example
+@uref{http://users.dimi.uniud.it/~nicola.vitacolonna/home/content/lilypond-scripts}
+@end example
+
+@sourceimage{logo-macosx,,,}
+Er is een LilyPond bundel voor TextMate, een commerciële editor for MacOS.
+Die kan je installeren met:
+
+@example
+mkdir -p /Library/Application\ Support/TextMate/Bundles
+cd /Library/Application\ Support/TextMate/Bundles
+git clone http://github.com/textmate/lilypond.tmbundle.git
-@subsubheading TextMate
+@end example
@divEnd
+
@divClass{column-center-top}
-@subheading Andere programma's die LilyPond-code kunnen exporteren
+@subheading Programma's die LilyPond-code kunnen exporteren
-@subsubheading Grafische omgevingen:
+@subsubheading Score, tab en MIDI-editors:
@itemize
@item
-@uref{http://noteedit.berlios.de,NoteEdit}
-dat @uref{http://www.musicxml.com/xml.html,MusicXML} importeert
-@item
-@uref{http://www.rosegardenmusic.com,Rosegarden},
-dat MIDI importeert
+@uref{http://www.rosegardenmusic.com,Rosegarden}, een audio en
+MIDI-sequencer, die tevens een partituur-editor voor het editen
+van enkelvoudige notenbalken heeft.
+
@item
@uref{http://vsr.informatik.tu-chemnitz.de/staff/jan/nted/nted.xhtml,NtEd},
-heeft experimentele LilyPond export
+een partituur editor gebaseerd op de @uref{http://cairographics.org, Cairo}
+bibliotheek en heeft experimentele LilyPond export.
+
@item
-@uref{http://www.tuxguitar.com.ar/,TuxGuitar}, kan exporteren naar LilyPond.
+@uref{http://www.tuxguitar.com.ar/,TuxGuitar}, een
+multi-track tablatuur-editor en -speler, heeft een
+partituur-beeld en tab-beeld en kan exporteren naar LilyPond.
+
@item
-@uref{http://musescore.org,MuseScore} kan exporteren naar LilyPond.
+@uref{http://musescore.org,MuseScore}, een partituur-editor,
+heeft onvolledige LilyPond-export maar wordt actief
+ontwikkeld.
+
@item
-@uref{http://canorus.org,Canorus} kan ook exporteren naar LilyPond, maar is nog beta-software. Testers zijn welkom.
+@uref{http://canorus.org,Canorus}, een partituur-editor, kan
+ook exporteren naar LilyPond, maar is nog beta-software.
+Testers zijn welkom.
+
@item
-@uref{http://lilycomp.sourceforge.net, LilyComp} is een grafisch nootinvoerprogramma, en werkt als een numeriek toetsenbord dat LilyPond-noten produceert.
+@uref{http://www.volny.cz/smilauer/rumor/rumor.html,Rumor},
+een realtime monofonische MIDI naar LilyPond-vertaler.
+
+@item
+@uref{http://www.holmessoft.co.uk/homepage/software/NWC2LY/index.htm,
+NW2LY} een a C#-programma dat een
+@uref{http://www.noteworthysoftware.com/, NoteWorthy}-lied naar
+LilyPond converteert.
+
@end itemize
@subsubheading Gereedschappen voor de commandoregel
@itemize
+
@item
-@uref{http://www.volny.cz/smilauer/rumor/rumor.html,Rumor}, een realtime monofonische MIDI naar LilyPond-vertaler.
+@uref{http://www.projectabjad.org/,Abjad}, een
+@uref{http://www.python.org/,Python} API voor Formalized
+Score Control, ontworpen om componisten ingewikkelde stukken
+LilyPond-notatie op te laten bouwen op een iteratieve en
+incrementele manier.
+
@item
-@uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/lilypond/lyqi.html,lyqi}, een
-major moder voor Emacs.
+@uref{http://common-lisp.net/project/fomus/,FOMUS}, een
+LISP-bibliotheek voor het genereren van muzieknotatie vanuit
+computermuziek softwareomgevingen.
+
@item
-@uref{http://common-lisp.net/project/fomus/,FOMUS},
-een LISP-bibliotheek voor het genereren van muzieknotatie
+@uref{http://strasheela.sourceforge.net,Strasheela}, een
+omgeving gebouwd bovenop de
+@uref{http://www.mozart-oz.org/, Mozart/Oz}
+constraint-gebaseerde programmeertaal.
+
+
@end itemize
@divEnd
+@divClass{column-center-top}
+
+@subheading Andere programma's die niet actief worden ontwikkeld
+
+@itemize
+
+@item
+@uref{http://lilykde.googlecode.com/,LilyKDE} is vervangen door
+@uref{http://www.frescobaldi.org/,Frescobaldi}, en bestaat alleen nog als
+LilyKDE3 voor KDE 3.5 en lilypond-KDE4 voor KDE 4.1.
+
+@item
+@uref{http://noteedit.berlios.de,NoteEdit}, dat
+@uref{http://www.musicxml.com/xml.html,MusicXML} importeerde, is geforkt
+in
+@uref{http://vsr.informatik.tu-chemnitz.de/staff/jan/nted/nted.xhtml,NtEd}
+en @uref{http://canorus.org,Canorus}.
+
+@item
+@uref{http://lilycomp.sourceforge.net, LilyComp} is een grafisch
+nootinvoer-programma en werkt ongeveer als een numeriek toetsenbord
+dat LilyPond noten produceert.
+
+@end itemize
+
+@divEnd
+
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
Je bent nu zover om @ref{Download, LilyPond te downloaden}.
Nog steeds niet overtuigd? Veel componisten, muzikanten en
-drigenten hebben geleerd muziek te schrijven in ons invoerformaat. Ervaren gebruikers melden dat ze een volledige
-partituur sneller kunnen invoeren in LilyPond dan met een
-pianoklavier of muis+GUI! Misschien wil je de
+drigenten hebben geleerd muziek te schrijven in ons
+invoerformaat. Ervaren gebruikers melden dat ze een
+volledige partituur sneller kunnen invoeren in LilyPond dan
+met een pianoklavier of muis+GUI! Misschien wil je de
@ref{Functies}, @ref{Voorbeelden} of @ref{Vrijheid}
herlezen, of wil je lezen over @ref{Producties} en
-@ref{Gebruikerservaringen} van gebruikers. Onze
-aanpak van berekende esthetiek van klassieke muziekgravure
-wordt beschreven in @ref{Achtergrond}.
+@ref{Recenties} van gebruikers. Onze aanpak van
+berekende esthetiek van klassieke muziekgravure wordt
+beschreven in @ref{Achtergrond}.
@subheading Legalese
projects / lilypond.git / blobdiff