@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: f0968c08c70e954c1d928feadf94006504ac4de1
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
Guide, node Updating translation committishes..
@end ignore
-@c translator: Jan Nieuwenhuizen
-@c revision:
-@c revision committish:
+@c Translator: Jan Nieuwenhuizen
+@c Translation checker:
+@c Translation checker committish:
-@c \version "2.12.0"
+@c \version "2.14.0"
@ignore
Tutorial guidelines: (different from policy.txt!)
voor een enkelvoudige melodie op één notenbalk.
@menu
+* Maat-controles::
* Verplaatsingstekens en toonsoorten::
* Overbindingen en legatobogen::
* Articulatie en dynamiek::
@end menu
+@node Maat-controles
+@subsection Maat-controles
+@translationof Bar checks
+
+Alhoewel ze niet strikt noodzakelijk zijn, zouden
+@emph{maat-controles} gebruikt moeten worden in de
+invoer-code om aan te geven waar de maatstrepen verwacht
+worden. Ze worden ingevoerd met het vertikale
+streep-symbool, @code{|}. Met behulp van deze
+maat-controles kan het programma nagaan, door de nootlengten
+die je ingevoerd hebt op te tellen, dat alle maten precies
+gevuld zijn. Maat-controles maken de invoer-code eenvoudiger
+te lezen, omdat ze helpen deze opgeruimd te houden.
+
+@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
+g1 | e1 | c2. c'4 | g4 c g e | c4 r r2 |
+@end lilypond
+
+@seealso
+Notatiehandleiding:
+@ruser{Bar and bar number checks}.
+
+
@node Verplaatsingstekens en toonsoorten
@translationof Accidentals and key signatures
@subsection Verplaatsingstekens en toonsoorten
other languages}.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-cis1 ees fisis, aeses
+cis4 ees fisis, aeses
@end lilypond
@cindex toonsoort, zetten van
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-a1
+a1 |
\key c \minor
-a
+a1 |
@end lilypond
@smallspace
verwarring bij nieuwe gebruikers, dus laten we het eens wat
beter bekijken.
-LilyPond maakt een scherp onderscheid tussen muzikale
+LilyPond maakt een duidelijk onderscheid tussen muzikale
beschrijving en layout. De verhoging of verlaging
(@notation{mol}, @notation{herstellingsteken} of
@notation{kruis}) van een noot is onderdeel van de
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-d cis fis
+cis4 d e fis
@end lilypond
@noindent
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key aes \major
-b
+aes4 c b c
@end lilypond
Als het bovenstaand voorbeeld verwarrend is, ga dan eens na:
wordt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-g4~ g c2~
-c4~ c8 a8~ a2
+g4~ g c2~ | c4~ c8 a~ a2 |
@end lilypond
@subheading Legatobogen
legatobogen of gelijktijdige fraseringsbogen gebruiken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8(\( ais b c) cis2 b'2 a4 cis,\)
+g4\( g8( a) b( c) b4\)
@end lilypond
@smallspace
overbindingen kunnen worden genest.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2~( c8 fis fis4~ fis2 g2)
+c4~( c8 d~ d4 e)
@end lilypond
karakter:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-. c-- c-> c-^ c-+ c-_
+c4-^ c-+ c-- c-|
+c4-> c-. c2-_
@end lilypond
@subheading Vingerzetting
cijfer dat moet worden geprint:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-3 e-5 b-2 a-1
+c4-3 e-5 b-2 a-1
@end lilypond
Je kunt meerdere articulaties bij dezelfde noot gebruiken.
uitzoeken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
+c4_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
@end lilypond
@subheading Dynamiek
backslash) aan de noot toe te voegen:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c\ff c\mf c\p c\pp
+c4\ff c\mf c\p c\pp
@end lilypond
gebruiken:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2\< c2\ff\> c2 c2\!
+c4\< c\ff\> c c\!
@end lilypond
Je kunt tekst aan je muziek toevoegen door:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^"espr" a_"legato"
+c2^"espr" a_"legato"
@end lilypond
Extra formattering kan worden toegevoegd met het
@code{\markup}-commando:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^\markup{ \bold espr }
-a1_\markup{
+c2^\markup { \bold espr }
+a2_\markup {
\dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p
}
@end lilypond
Alle @notation{waardestrepen} worden automatisch getekend:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8 ais d ees r d c16 b a8
+a8[ ais] d[ ees r d] c16 b a8
@end lilypond
Als de automatische waardestrepen je niet bevallen, kun je
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\autoBeamOff
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
\autoBeamOn
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
@end lilypond
@code{\partial 8} een achtste.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\partial 8
-f8 c2 d
+\partial 8 f8 |
+c2 d |
@end lilypond
@c Note bene: duolen, triolen, kwartolen etc. worden anti-metrische
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\times 2/3 { f8 g a }
-\times 2/3 { c r c }
+\times 2/3 { c8 r c }
\times 2/3 { f,8 g16[ a g a] }
\times 2/3 { d4 a8 }
@end lilypond
voor een muziekuitdrukking te zetten
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2 \grace { a32[ b] } c2
-c2 \appoggiatura b16 c2
-c2 \acciaccatura b16 c2
+c2 \grace { a32[ b] } c2 |
+c2 \appoggiatura b16 c2 |
+c2 \acciaccatura b16 c2 |
@end lilypond
muziekuitdrukking:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-{ { a4 g } f g }
+{ { a4 g } f4 g }
@end lilypond
@subheading Analogie: wiskundige uitdrukkingen
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- { a4 g }
- { f e }
- { d b }
+ { a2 g }
+ { f2 e }
+ { d2 b }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
- c2 <<c e>>
- << { e f } { c <<b d>> } >>
+ c2 <<c e>> |
+ << { e2 f } { c2 <<b d>> } >> |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble \key d \major \time 3/4 c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" \key d \major \time 3/4 c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
\new PianoStaff <<
- \new Staff { \time 2/4 c4 e g g, }
- \new Staff { \clef bass c,, c' e c }
+ \new Staff { \time 2/4 c4 e | g g, | }
+ \new Staff { \clef bass c,,4 c' | e c | }
>>
}
@end lilypond
haak komt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>4 <c f a>2
+r4 <c e g> <c f a>2
@end lilypond
Beschouw accoorden als vrijwel identiek aan enkele noten:
worden geplaatst buiten de hoekige haken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2
-r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!)
+r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2 |
+r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!) |
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
+ Girls and boys come | out to play,
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c b a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c b a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
-We zien dat de extra liedteksten niet helemaal goed
-uitgericht zijn met de noten. Het woord @notation{shine}
-moet op twee noten gezongen worden, niet op één. Dit wordt
-een @notation{melisma} genoemd, een enkele lettergreep
-gezongen op meer dan een noot. Er zijn verschillende
-manieren om een lettergreep over meerdere noten uit te
-verdelen, het eenvoudigst is een legatoboog over de noten te
-zetten, voor details, zie @ref{Overbindingen en legatoboog}:
+Als je de code van het bovenstaand voorbeeld compileert,
+zul je waarschuwingen op het scherm zien:
+
+@example
+song.ly:12:29: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 5/8
+ The | moon doth shine as
+ | bright as day; |
+song.ly:12:46: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 3/8
+ The | moon doth shine as | bright as day;
+ |
+@end example
+
+Dit is een goed voorbeeld van de waarde van maat-controles.
+Als we naar de muziek kijken, dan zien we dat de extra
+liedteksten niet helemaal goed uitgericht zijn met de noten.
+Het woord @notation{shine} moet op twee noten gezongen
+worden, niet op één. Dit wordt een @notation{melisma}
+genoemd, een enkele lettergreep gezongen op meer dan een
+noot. Er zijn verschillende manieren om een lettergreep
+over meerdere noten uit te verdelen, het eenvoudigst is een
+legatoboog over de noten te zetten, voor details, zie
+@ref{Overbindingen en legatobogen}:
@lilypond[verbatim,quote]
<<
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c( b) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c( b) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c([ b]) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c([ b]) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c[ b] a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c[ b] a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine _ as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine _ as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \minor
\time 3/2
- g2 a bes bes( a)
- b c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 fis1
+ g2 a bes | bes2( a) b2 |
+ c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 | fis1
}
\addlyrics {
- When I am laid,
- am laid __ in earth,
+ When I am | laid,
+ am | laid __ in | earth,
}
>>
@end lilypond
\key g \major
\time 3/4
\partial 4
- d4 g4 g a8( b) g4 g4
- b8( c) d4 d e4 c2
+ d4 | g4 g a8( b) | g4 g b8( c) |
+ d4 d e | c2
}
\addlyrics {
- A -- way in a __ man -- ger,
- no __ crib for a bed, __
+ A -- | way in a __ | man -- ger,
+ no __ | crib for a | bed, __
}
>>
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote,noragged-right]
<<
\relative c' {
- \clef bass
+ \clef "bass"
\key c \major
\time 6/8
- c4.~ c8 d b c([ d]) b c d b c
+ c4.~ c8 d b | c8([ d]) b c d b | c8
}
\addlyrics {
- Lar -- go_al fac -- to -- tum del -- la cit -- tà
+ Lar -- go_al fac -- | to -- tum del -- la cit -- | tà
}
>>
@end lilypond
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- c8 c([ bes]) a a([ g]) f f'4. b, c4.~ c4
+ c8 | c8([ bes]) a a([ g]) f | f'4. b, | c4.~ c4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn, __
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- | dorn, __
}
\relative c' {
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- r8 r4. r4 c8 a'([ g]) f f([ e]) d e([ d]) c bes'4
+ r8 | r4. r4 c8 | a'8([ g]) f f([ e]) d | e8([ d]) c bes'4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn,
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn,
}
>>
@end lilypond
voorbeeld kun je beter maken door het uit elkaar trekken van
de score structuur en de noten en liedteksten door het
gebruik van variabelen. Dit wordt behandeld in
-@ref{Organizing pieces with variables}.
+@ref{Stukken organiseren met variabelen}.
@seealso
a4 b c b
}
}
+
cello = \new Staff {
\relative c {
- \clef bass
+ \clef "bass"
e2 d
}
}
maatA = { \trioolA \trioolA \trioolA \trioolA }
\relative c'' {
- \maatA \maatA
+ \maatA \maatA
}
@end lilypond
\aVijfPapier
line-width = \breedte
@}
+
@{
c4^\naam
@}
@example
\version @w{"@version{}"}
+
\header @{
title = "Symfonie"
composer = "Ik"
@}
@{
- @dots{} music @dots{}
+ @dots{} muziek @dots{}
@}
@end example
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c' b g, g,
- g, f, f c'
+ \clef "bass"
+ c'4 b g, g, |
+ g,4 f, f c' |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c, d, e, f,
- g, a, b, c
- d e f g
- a b c' d'
- \clef treble
- e' f' g' a'
- b' c'' d'' e''
- f'' g'' a'' b''
- c'''1
+ \clef "bass"
+ c,4 d, e, f, |
+ g,4 a, b, c |
+ d4 e f g |
+ a4 b c' d' |
+ \clef "treble"
+ e'4 f' g' a' |
+ b'4 c'' d'' e'' |
+ f''4 g'' a'' b'' |
+ c'''1 |
}
@end lilypond
{
\key a \major
\time 6/8
- cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8
- b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8
+ cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8 |
+ b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8 |
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key a \major
\time 6/8
- cis8. d16 cis8 e4 e8
- b8. cis16 b8 d4 d8
+ cis8. d16 cis8 e4 e8 |
+ b8. cis16 b8 d4 d8 |
}
@end lilypond
projects / lilypond.git / blobdiff