@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
+ Translation of GIT committish: 12c6693055728e69dce5c4e5a4a2b5f71180a5e2
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
@c Translation checker:
@c Translation checker committish:
-@c \version "2.14.0"
+@c \version "2.19.21"
@ignore
Tutorial guidelines: (different from policy.txt!)
-- unless you have a really good reason, use either
+- unless you have a really good reason, use
@lilypond[verbatim,quote]
- or
- @lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-
- Don't use any other relative=X commands.
- use "aes" and "ees" instead of "as" and "es". I know it's not
correct Dutch naming, but let's not confuse people with this
@notation{verplaatsingstekens}, zie @ruser{Note names in
other languages}.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-cis4 ees fisis, aeses
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { cis''4 ees fisis, aeses }
@end lilypond
@cindex toonsoort, zetten van
@cindex layout versus invoer
@funindex \key
-@funindex key
@funindex \major
-@funindex major
@funindex \minor
-@funindex minor
Terminologie: @rglos{key signature}, @rglos{major},
@rglos{minor}.
Terminologie: @rglos{accidental}, @rglos{key signature},
@rglos{pitch}, @rglos{flat}, @rglos{natural}, @rglos{sharp},
-@rglos{transposition}.
+@rglos{transposition}, @rglos{Pitch names}.
Om uit te maken of er wel of geen @notation{toevallig teken}
geprint moet worden, onderzoekt LilyPond de toonhoogten en
In dit voorbeeld:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\key d \major
-cis4 d e fis
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ \key d \major
+ cis''4 d e fis
+}
@end lilypond
@noindent
In de toonsoort van A-mol majeur, krijgt hij bij het printen
@emph{toch} een toevallig teken:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\key aes \major
-aes4 c b c
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ \key aes \major
+ aes'4 c b c
+}
@end lilypond
Als het bovenstaand voorbeeld verwarrend is, ga dan eens na:
als je piano aan het spelen was, welke toets zou je
aanslaan? Als je een zwarte aan zou slaan, dan @emph{moet}
-je @code{-is} of @code{-es} aan de notenaam toevoegen!
+je @w{@code{-is}} of @w{@code{-es}} aan de notenaam toevoegen!
Het expliciet toevoegen van alle verplaatsingen vergt
misschien een klein beetje extra inspanning tijdens het
@ruser{Automatic accidentals},
@ruser{Key signature}.
-Terminologie:
-@rglos{Pitch names}.
-
@node Overbindingen en legatobogen
@translationof Ties and slurs
een tilde @code{~} aan de eerste noot die overgebonden
wordt.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-g4~ g c2~ | c4~ c8 a~ a2 |
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { g'4~ 4 c2~ | 4~ 8 a~ 2 | }
@end lilypond
@subheading Legatobogen
aantal noten. De beginnoot en eindnoot worden gemarkeerd
met respectievelijk @code{(} en @code{)}.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-d4( c16) cis( d e c cis d) e( d4)
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { d''4( c16) cis( d e c cis d) e( d4) }
@end lilypond
@subheading Fraseringsbogen
tegelijkertijd gebruiken, maar je kunt geen gelijktijdige
legatobogen of gelijktijdige fraseringsbogen gebruiken.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-g4\( g8( a) b( c) b4\)
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { g'4\( g8( a) b( c) b4\) }
@end lilypond
@smallspace
gebruikt over grotere nootgroepen. Legatobogen en
overbindingen kunnen worden genest.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4~( c8 d~ d4 e)
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { c''4(~ c8 d~ 4 e) }
@end lilypond
aan een noot met een streepje @code{-} en een enkel
karakter:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4-^ c-+ c-- c-|
-c4-> c-. c2-_
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ c''4-^ c-+ c-- c-!
+ c4-> c-. c2-_
+}
@end lilypond
@subheading Vingerzetting
aan een noot toegevoegd met een streepje (@code{-}) en het
cijfer dat moet worden geprint:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4-3 e-5 b-2 a-1
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { c''4-3 e-5 b-2 a-1 }
@end lilypond
Je kunt meerdere articulaties bij dezelfde noot gebruiken.
beter om LilyPond de richting van de articulaties te laten
uitzoeken.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { c''4_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+ }
@end lilypond
@subheading Dynamiek
@funindex \mf
@funindex \pp
@funindex \<
-@funindex <
@funindex \>
-@funindex >
@funindex \!
-@funindex !
Terminologie: @rglos{dynamics}, @rglos{crescendo},
@rglos{decrescendo}.
@notation{Dynamische} tekens maak je door het teken (met een
backslash) aan de noot toe te voegen:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4\ff c\mf c\p c\pp
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { c''4\ff c\mf c\p c\pp }
@end lilypond
(de)crescendo maar je kunt ook het commando @code{\!}
gebruiken:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c4\< c\ff\> c c\!
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { c''4\< c\ff\> c c\! }
@end lilypond
@cindex markup
@funindex \markup
-@funindex markup
Je kunt tekst aan je muziek toevoegen door:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2^"espr" a_"legato"
+@lilypond[verbatim,quote,fragment]
+c''2^"espr" a'_"legato"
@end lilypond
Extra formattering kan worden toegevoegd met het
@code{\markup}-commando:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2^\markup { \bold espr }
-a2_\markup {
+@lilypond[verbatim,quote,fragment]
+c''2^\markup { \bold espr }
+a'2_\markup {
\dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p
}
@end lilypond
@funindex [
@funindex ]
@funindex \autoBeamOff
-@funindex autoBeamOff
@funindex \autoBeamOn
-@funindex autoBeamOn
Terminologie: @rglos{beam}.
Alle @notation{waardestrepen} worden automatisch getekend:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8[ ais] d[ ees r d] c16 b a8
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { a'8[ ais] d[ ees r d] c16 b a8 }
@end lilypond
Als de automatische waardestrepen je niet bevallen, kun je
@code{\autoBeamOff} om de automatische waardestrepen uit te
zetten en @code{\autoBeamOn} om ze weer aan te zetten.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\autoBeamOff
-a8 c b4 d8. c16 b4 |
-\autoBeamOn
-a8 c b4 d8. c16 b4 |
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ \autoBeamOff
+ a'8 c b4 d8. c16 b4 |
+ \autoBeamOn
+ a8 c b4 d8. c16 b4 |
+}
@end lilypond
@cindex onvolledige maat
@funindex \partial
-@funindex partial
Terminologie: @rglos{anacrusis}.
nootlengte: @code{\partial 4} is een opmaat van een kwart en
@code{\partial 8} een achtste.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\partial 8 f8 |
-c2 d |
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ \partial 8 f''8 |
+ c2 d |
+}
@end lilypond
@c Note bene: duolen, triolen, kwartolen etc. worden anti-metrische
@cindex triolen
@funindex \times
-@funindex times
Terminologie: @rglos{note value}, @rglos{triplet}.
maakt dat de noten 2/3 van hun lengte duren, dus een
@notation{triool} heeft als fractie 2/3
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\times 2/3 { f8 g a }
-\times 2/3 { c8 r c }
-\times 2/3 { f,8 g16[ a g a] }
-\times 2/3 { d4 a8 }
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ \tuplet 3/2 { f''8 g a }
+ \tuplet 3/2 { c8 r c }
+ \tuplet 3/2 { f,8 g16[ a g a] }
+ \tuplet 3/2 { d4 a8 }
+}
@end lilypond
@subheading Versieringen
@cindex appoggiatura
@funindex \grace
-@funindex grace
@funindex \acciaccatura
-@funindex acciaccatura
@funindex \appoggiatura
@funindex acciaccatura
sleutelwoord @code{\appoggiatura} of @code{\acciaccatura}
voor een muziekuitdrukking te zetten
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2 \grace { a32[ b] } c2 |
-c2 \appoggiatura b16 c2 |
-c2 \acciaccatura b16 c2 |
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative {
+ c''2 \grace { a32 b } c2 |
+ c2 \appoggiatura b16 c2 |
+ c2 \acciaccatura b16 c2 |
+}
@end lilypond
door @emph{muziekuitdrukkingen}. Een enkele noot is een
muziekuitdrukking:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2] a4
+@lilypond[verbatim,quote,fragment]
+a'4
@end lilypond
Een noot tussen accolades zetten maakt er een
een samengestelde muziekuitdrukking gemaakt die twee noten
bevat:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-{ a4 g4 }
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { a'4 g4 }
@end lilypond
Een groep muziekuitdrukkingen (bijv. noten) tussen accolades
volgt op de vorige). Het resultaat is een nieuwe
muziekuitdrukking:
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-{ { a4 g } f4 g }
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { { a'4 g } f4 g }
@end lilypond
@subheading Analogie: wiskundige uitdrukkingen
samengesteld:
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
- <<
- { a2 g }
- { f2 e }
- { d2 b }
- >>
-}
+<<
+ \relative { a'2 g }
+ \relative { f'2 e }
+ \relative { d'2 b }
+>>
@end lilypond
Merk op dat we elk niveau van de invoer met een ander aantal
genoteerd op een enkele notenbalk.
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
- c2 <<c e>> |
+\relative {
+ c''2 <<c e>> |
<< { e2 f } { c2 <<b d>> } >> |
}
@end lilypond
@cindex notatiecontext
@funindex \new Staff
-@funindex new Staff
@funindex Staff
@funindex \new
-@funindex new
@funindex Score
@funindex Voice
@funindex Lyrics
met @code{<<} en @code{>>}:
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
- <<
- \new Staff { \clef "treble" c4 }
- \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
- >>
-}
+<<
+ \new Staff { \clef "treble" c''4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c4 }
+>>
@end lilypond
Het commando @code{\new} opent een @q{notatiecontext.} Een
partituren.
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
- <<
- \new Staff { \clef "treble" \key d \major \time 3/4 c4 }
- \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
- >>
-}
+<<
+ \new Staff { \clef "treble" \key d \major \time 3/4 c''4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c4 }
+>>
@end lilypond
@funindex GrandStaff
@funindex ChoirStaff
-Terminologie: @rglos{brace}.
+Terminologie:
+@rglos{brace},
+@rglos{staff},
+@rglos{system}.
Pianomuziek wordt meestal genoteerd op twee notenbalken die
verbonden zijn door een @notation{accolade}. Het afdrukken
Hier is een voorbeeldje:
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
+\relative {
\new PianoStaff <<
- \new Staff { \time 2/4 c4 e | g g, | }
+ \new Staff { \time 2/4 c''4 e | g g, | }
\new Staff { \clef bass c,,4 c' | e c | }
>>
}
@translationof Combining notes into chords
@subsection Het combineren van noten tot accoorden
+Terminologie: @rglos{chord}.
+
@cindex accoorden
@cindex nootlengten in accoorden
@funindex >
@funindex < ... >
-Terminologie: @rglos{chord}.
-
We zagen eerder hoe noten kunnen worden gecombineerd tot
@notation{accoorden} door aan te geven dat ze tegelijk
klinken door ze tussen dubbele gehoekte haken te zetten.
lengte moeten hebben, en dat die lengte na de afsluitende
haak komt.
-@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g> <c f a>2
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative { r4 <c'' e g> <c f a>2 }
@end lilypond
Beschouw accoorden als vrijwel identiek aan enkele noten:
worden geplaatst buiten de hoekige haken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2 |
-r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!) |
+r4 <c e g>~ <c f a>2 |
+<c e g>8[ <c f a> <c e g> <c f a>]
+ <c e g>\>[ <c f a> <c f a> <c e g>]\! |
+r4 <c e g>8.\p <c f a>16( <c e g>4-. <c f a>) |
@end lilypond
+@seealso
+Notatiehandleiding:
+@ruser{Chorded notes}.
+
@node Polyfonie binnen een notenbalk
@translationof Single staff polyphony
@cindex liedjes
@funindex \addlyrics
-@funindex addlyrics
Terminologie: @rglos{lyrics}.
@notation{Girls and boys come out to play}:
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
+\relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
\addlyrics {
Girls and boys come | out to play,
>>
@end lilypond
-Merk de accolades op die zowel de muziek als de liedtekst
-afbakenen. Het is van essentiëel belang dat de laatste
+@warning{Het is van essentiëel belang dat de laatste
lettergreep van de afsluitende accolade gescheiden wordt
door een spatie of nieuwe regel, anders wordt aangenomen dat
de accolade nog deel uitmaakt van die lettergreep, wat een
obscure foutmelding oplevert, zie @rprogram{Apparent error
-in ../ly/init.ly}.
+in ../ly/init.ly}.}
-Merk tevens de hoekige haken @w{@code{<< ... >>}} op die om
+Merk de hoekige haken @w{@code{<< ... >>}} op die om
het hele stuk heen staan en aangeven dat de muziek en de
woorden tegelijk klinken.
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
a4 b8 c b a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
a4 b8 c( b) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
a4 b8 c([ b]) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ d''4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
a4 b8 c[ b] a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key g \minor
\time 3/2
- g2 a bes | bes2( a) b2 |
+ g'2 a bes | bes2( a) b2 |
c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 | fis1
}
\addlyrics {
@c but the example is long enough to avoid looking strange.
@lilypond[verbatim,quote,noragged-right]
<<
- \relative c' {
+ \relative {
\key g \major
\time 3/4
\partial 4
- d4 | g4 g a8( b) | g4 g b8( c) |
+ d'4 | g4 g a8( b) | g4 g b8( c) |
d4 d e | c2
}
\addlyrics {
@c but the example is long enough to avoid looking strange.
@lilypond[verbatim,quote,noragged-right]
<<
- \relative c' {
+ \relative {
\clef "bass"
\key c \major
\time 6/8
- c4.~ c8 d b | c8([ d]) b c d b | c8
+ c'4.~ 8 d b | c8([ d]) b c d b | c8
}
\addlyrics {
Lar -- go_al fac -- | to -- tum del -- la cit -- | tà
@lilypond[verbatim,quote]
<<
- \relative c'' {
+ \relative {
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- c8 | c8([ bes]) a a([ g]) f | f'4. b, | c4.~ c4
+ c''8 | c8([ bes]) a a([ g]) f | f'4. b, | c4.~ 4
}
\addlyrics {
Let | flee -- cy flocks the | hills a -- | dorn, __
}
- \relative c' {
+ \relative {
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- r8 | r4. r4 c8 | a'8([ g]) f f([ e]) d | e8([ d]) c bes'4
+ r8 | r4. r4 c'8 | a'8([ g]) f f([ e]) d | e8([ d]) c bes'4
}
\addlyrics {
Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn,
@c KEEP LY
@lilypond[verbatim,quote]
viool = \new Staff {
- \relative c'' {
- a4 b c b
+ \relative {
+ a'4 b c b
}
}
cello = \new Staff {
- \relative c {
+ \relative {
\clef "bass"
e2 d
}
@c KEEP LY
@lilypond[verbatim,quote]
-trioolA = \times 2/3 { c,8 e g }
+trioolA = \tuplet 3/2 { c,8 e g }
maatA = { \trioolA \trioolA \trioolA \trioolA }
\relative c'' {
@cindex titelblok
@funindex \header
-@funindex header
De titel, componist, opusnummer, en soortgelijke informatie
worden ingevoerd in het @code{\header}-blok. Deze bevindt
Als het bestand wordt verwerkt, worden titel en componist en
opus boven de muziek geprint. Meer informatie over titels
-staat in @ruser{Creating titles}.
+staat in @ruser{Creating titles headers and footers}.
@node Absolute notenamen
een stuk leesbaarder en ook eenvoudiger in te voeren:
@lilypond[verbatim,quote]
-\relative c'' {
+\relative {
\key a \major
\time 6/8
- cis8. d16 cis8 e4 e8 |
+ cis''8. d16 cis8 e4 e8 |
b8. cis16 b8 d4 d8 |
}
@end lilypond
projects / lilypond.git / blobdiff