@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: f0968c08c70e954c1d928feadf94006504ac4de1
+ Translation of GIT committish: 12c6693055728e69dce5c4e5a4a2b5f71180a5e2
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
Guide, node Updating translation committishes..
@end ignore
-@c \version "2.12.0"
+@c Translator: Jan Nieuwenhuizen
+@c Translation checker:
+@c Translation checker committish:
+
+@c \version "2.19.2"
@ignore
Tutorial guidelines: (different from policy.txt!)
voor een enkelvoudige melodie op één notenbalk.
@menu
+* Maat-controles::
* Verplaatsingstekens en toonsoorten::
* Overbindingen en legatobogen::
* Articulatie en dynamiek::
@end menu
+@node Maat-controles
+@subsection Maat-controles
+@translationof Bar checks
+
+Alhoewel ze niet strikt noodzakelijk zijn, zouden
+@emph{maat-controles} gebruikt moeten worden in de
+invoer-code om aan te geven waar de maatstrepen verwacht
+worden. Ze worden ingevoerd met het vertikale
+streep-symbool, @code{|}. Met behulp van deze
+maat-controles kan het programma nagaan, door de nootlengten
+die je ingevoerd hebt op te tellen, dat alle maten precies
+gevuld zijn. Maat-controles maken de invoer-code eenvoudiger
+te lezen, omdat ze helpen deze opgeruimd te houden.
+
+@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
+g1 | e1 | c2. c'4 | g4 c g e | c4 r r2 |
+@end lilypond
+
+@seealso
+Notatiehandleiding:
+@ruser{Bar and bar number checks}.
+
+
@node Verplaatsingstekens en toonsoorten
@translationof Accidentals and key signatures
@subsection Verplaatsingstekens en toonsoorten
other languages}.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-cis1 ees fisis, aeses
+cis4 ees fisis, aeses
@end lilypond
@cindex toonsoort, zetten van
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-a1
+a1 |
\key c \minor
-a
+a1 |
@end lilypond
@smallspace
Terminologie: @rglos{accidental}, @rglos{key signature},
@rglos{pitch}, @rglos{flat}, @rglos{natural}, @rglos{sharp},
-@rglos{transposition}.
+@rglos{transposition}, @rglos{Pitch names}.
Om uit te maken of er wel of geen @notation{toevallig teken}
geprint moet worden, onderzoekt LilyPond de toonhoogten en
verwarring bij nieuwe gebruikers, dus laten we het eens wat
beter bekijken.
-LilyPond maakt een scherp onderscheid tussen muzikale
+LilyPond maakt een duidelijk onderscheid tussen muzikale
beschrijving en layout. De verhoging of verlaging
(@notation{mol}, @notation{herstellingsteken} of
@notation{kruis}) van een noot is onderdeel van de
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-d cis fis
+cis4 d e fis
@end lilypond
@noindent
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key aes \major
-b
+aes4 c b c
@end lilypond
Als het bovenstaand voorbeeld verwarrend is, ga dan eens na:
als je piano aan het spelen was, welke toets zou je
aanslaan? Als je een zwarte aan zou slaan, dan @emph{moet}
-je @code{-is} of @code{-es} aan de notenaam toevoegen!
+je @w{@code{-is}} of @w{@code{-es}} aan de notenaam toevoegen!
Het expliciet toevoegen van alle verplaatsingen vergt
misschien een klein beetje extra inspanning tijdens het
@ruser{Automatic accidentals},
@ruser{Key signature}.
-Terminologie:
-@rglos{Pitch names}.
-
@node Overbindingen en legatobogen
@translationof Ties and slurs
wordt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-g4~ g c2~
-c4~ c8 a8~ a2
+g4~ 4 c2~ | 4~ 8 a~ 2 |
@end lilypond
@subheading Legatobogen
legatobogen of gelijktijdige fraseringsbogen gebruiken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8(\( ais b c) cis2 b'2 a4 cis,\)
+g4\( g8( a) b( c) b4\)
@end lilypond
@smallspace
overbindingen kunnen worden genest.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2~( c8 fis fis4~ fis2 g2)
+c4~( c8 d~ 4 e)
@end lilypond
karakter:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-. c-- c-> c-^ c-+ c-_
+c4-^ c-+ c-- c-!
+c4-> c-. c2-_
@end lilypond
@subheading Vingerzetting
cijfer dat moet worden geprint:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-3 e-5 b-2 a-1
+c4-3 e-5 b-2 a-1
@end lilypond
Je kunt meerdere articulaties bij dezelfde noot gebruiken.
uitzoeken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
+c4_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
@end lilypond
@subheading Dynamiek
backslash) aan de noot toe te voegen:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c\ff c\mf c\p c\pp
+c4\ff c\mf c\p c\pp
@end lilypond
gebruiken:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2\< c2\ff\> c2 c2\!
+c4\< c\ff\> c c\!
@end lilypond
Je kunt tekst aan je muziek toevoegen door:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^"espr" a_"legato"
+c2^"espr" a_"legato"
@end lilypond
Extra formattering kan worden toegevoegd met het
@code{\markup}-commando:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^\markup{ \bold espr }
-a1_\markup{
+c2^\markup { \bold espr }
+a2_\markup {
\dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p
}
@end lilypond
Alle @notation{waardestrepen} worden automatisch getekend:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8 ais d ees r d c16 b a8
+a8[ ais] d[ ees r d] c16 b a8
@end lilypond
Als de automatische waardestrepen je niet bevallen, kun je
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\autoBeamOff
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
\autoBeamOn
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
@end lilypond
@code{\partial 8} een achtste.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\partial 8
-f8 c2 d
+\partial 8 f8 |
+c2 d |
@end lilypond
@c Note bene: duolen, triolen, kwartolen etc. worden anti-metrische
@notation{triool} heeft als fractie 2/3
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\times 2/3 { f8 g a }
-\times 2/3 { c r c }
-\times 2/3 { f,8 g16[ a g a] }
-\times 2/3 { d4 a8 }
+\tuplet 3/2 { f8 g a }
+\tuplet 3/2 { c8 r c }
+\tuplet 3/2 { f,8 g16[ a g a] }
+\tuplet 3/2 { d4 a8 }
@end lilypond
@subheading Versieringen
voor een muziekuitdrukking te zetten
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2 \grace { a32[ b] } c2
-c2 \appoggiatura b16 c2
-c2 \acciaccatura b16 c2
+c2 \grace { a32 b } c2 |
+c2 \appoggiatura b16 c2 |
+c2 \acciaccatura b16 c2 |
@end lilypond
muziekuitdrukking:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-{ { a4 g } f g }
+{ { a4 g } f4 g }
@end lilypond
@subheading Analogie: wiskundige uitdrukkingen
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- { a4 g }
- { f e }
- { d b }
+ { a2 g }
+ { f2 e }
+ { d2 b }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
- c2 <<c e>>
- << { e f } { c <<b d>> } >>
+ c2 <<c e>> |
+ << { e2 f } { c2 <<b d>> } >> |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble \key d \major \time 3/4 c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" \key d \major \time 3/4 c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@funindex GrandStaff
@funindex ChoirStaff
-Terminologie: @rglos{brace}.
+Terminologie:
+@rglos{brace},
+@rglos{staff},
+@rglos{system}.
Pianomuziek wordt meestal genoteerd op twee notenbalken die
verbonden zijn door een @notation{accolade}. Het afdrukken
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
\new PianoStaff <<
- \new Staff { \time 2/4 c4 e g g, }
- \new Staff { \clef bass c,, c' e c }
+ \new Staff { \time 2/4 c4 e | g g, | }
+ \new Staff { \clef bass c,,4 c' | e c | }
>>
}
@end lilypond
@translationof Combining notes into chords
@subsection Het combineren van noten tot accoorden
+Terminologie: @rglos{chord}.
+
@cindex accoorden
@cindex nootlengten in accoorden
@funindex >
@funindex < ... >
-Terminologie: @rglos{chord}.
-
We zagen eerder hoe noten kunnen worden gecombineerd tot
@notation{accoorden} door aan te geven dat ze tegelijk
klinken door ze tussen dubbele gehoekte haken te zetten.
haak komt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>4 <c f a>2
+r4 <c e g> <c f a>2
@end lilypond
Beschouw accoorden als vrijwel identiek aan enkele noten:
worden geplaatst buiten de hoekige haken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2
-r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!)
+r4 <c e g>~ <c f a>2 |
+<c e g>8[ <c f a> <c e g> <c f a>]
+ <c e g>\>[ <c f a> <c f a> <c e g>]\! |
+r4 <c e g>8.\p <c f a>16( <c e g>4-. <c f a>) |
@end lilypond
+@seealso
+Notatiehandleiding:
+@ruser{Chorded notes}.
+
@node Polyfonie binnen een notenbalk
@translationof Single staff polyphony
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
+ Girls and boys come | out to play,
}
>>
@end lilypond
-Merk de accolades op die zowel de muziek als de liedtekst
-afbakenen. Het is van essentiëel belang dat de laatste
+@warning{Het is van essentiëel belang dat de laatste
lettergreep van de afsluitende accolade gescheiden wordt
door een spatie of nieuwe regel, anders wordt aangenomen dat
de accolade nog deel uitmaakt van die lettergreep, wat een
obscure foutmelding oplevert, zie @rprogram{Apparent error
-in ../ly/init.ly}.
+in ../ly/init.ly}.}
-Merk tevens de hoekige haken @w{@code{<< ... >>}} op die om
+Merk de hoekige haken @w{@code{<< ... >>}} op die om
het hele stuk heen staan en aangeven dat de muziek en de
woorden tegelijk klinken.
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c b a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c b a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
-We zien dat de extra liedteksten niet helemaal goed
-uitgericht zijn met de noten. Het woord @notation{shine}
-moet op twee noten gezongen worden, niet op één. Dit wordt
-een @notation{melisma} genoemd, een enkele lettergreep
-gezongen op meer dan een noot. Er zijn verschillende
-manieren om een lettergreep over meerdere noten uit te
-verdelen, het eenvoudigst is een legatoboog over de noten te
-zetten, voor details, zie @ref{Overbindingen en legatoboog}:
+Als je de code van het bovenstaand voorbeeld compileert,
+zul je waarschuwingen op het scherm zien:
+
+@example
+song.ly:12:29: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 5/8
+ The | moon doth shine as
+ | bright as day; |
+song.ly:12:46: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 3/8
+ The | moon doth shine as | bright as day;
+ |
+@end example
+
+Dit is een goed voorbeeld van de waarde van maat-controles.
+Als we naar de muziek kijken, dan zien we dat de extra
+liedteksten niet helemaal goed uitgericht zijn met de noten.
+Het woord @notation{shine} moet op twee noten gezongen
+worden, niet op één. Dit wordt een @notation{melisma}
+genoemd, een enkele lettergreep gezongen op meer dan een
+noot. Er zijn verschillende manieren om een lettergreep
+over meerdere noten uit te verdelen, het eenvoudigst is een
+legatoboog over de noten te zetten, voor details, zie
+@ref{Overbindingen en legatobogen}:
@lilypond[verbatim,quote]
<<
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c( b) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c( b) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c([ b]) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c([ b]) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c[ b] a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c[ b] a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine _ as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine _ as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \minor
\time 3/2
- g2 a bes bes( a)
- b c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 fis1
+ g2 a bes | bes2( a) b2 |
+ c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 | fis1
}
\addlyrics {
- When I am laid,
- am laid __ in earth,
+ When I am | laid,
+ am | laid __ in | earth,
}
>>
@end lilypond
\key g \major
\time 3/4
\partial 4
- d4 g4 g a8( b) g4 g4
- b8( c) d4 d e4 c2
+ d4 | g4 g a8( b) | g4 g b8( c) |
+ d4 d e | c2
}
\addlyrics {
- A -- way in a __ man -- ger,
- no __ crib for a bed, __
+ A -- | way in a __ | man -- ger,
+ no __ | crib for a | bed, __
}
>>
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote,noragged-right]
<<
\relative c' {
- \clef bass
+ \clef "bass"
\key c \major
\time 6/8
- c4.~ c8 d b c([ d]) b c d b c
+ c4.~ 8 d b | c8([ d]) b c d b | c8
}
\addlyrics {
- Lar -- go_al fac -- to -- tum del -- la cit -- tà
+ Lar -- go_al fac -- | to -- tum del -- la cit -- | tà
}
>>
@end lilypond
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- c8 c([ bes]) a a([ g]) f f'4. b, c4.~ c4
+ c8 | c8([ bes]) a a([ g]) f | f'4. b, | c4.~ 4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn, __
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- | dorn, __
}
\relative c' {
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- r8 r4. r4 c8 a'([ g]) f f([ e]) d e([ d]) c bes'4
+ r8 | r4. r4 c8 | a'8([ g]) f f([ e]) d | e8([ d]) c bes'4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn,
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn,
}
>>
@end lilypond
voorbeeld kun je beter maken door het uit elkaar trekken van
de score structuur en de noten en liedteksten door het
gebruik van variabelen. Dit wordt behandeld in
-@ref{Organizing pieces with variables}.
+@ref{Stukken organiseren met variabelen}.
@seealso
a4 b c b
}
}
+
cello = \new Staff {
\relative c {
- \clef bass
+ \clef "bass"
e2 d
}
}
@c KEEP LY
@lilypond[verbatim,quote]
-trioolA = \times 2/3 { c,8 e g }
+trioolA = \tuplet 3/2 { c,8 e g }
maatA = { \trioolA \trioolA \trioolA \trioolA }
\relative c'' {
- \maatA \maatA
+ \maatA \maatA
}
@end lilypond
\aVijfPapier
line-width = \breedte
@}
+
@{
c4^\naam
@}
@example
\version @w{"@version{}"}
+
\header @{
title = "Symfonie"
composer = "Ik"
@}
@{
- @dots{} music @dots{}
+ @dots{} muziek @dots{}
@}
@end example
Als het bestand wordt verwerkt, worden titel en componist en
opus boven de muziek geprint. Meer informatie over titels
-staat in @ruser{Creating titles}.
+staat in @ruser{Creating titles headers and footers}.
@node Absolute notenamen
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c' b g, g,
- g, f, f c'
+ \clef "bass"
+ c'4 b g, g, |
+ g,4 f, f c' |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c, d, e, f,
- g, a, b, c
- d e f g
- a b c' d'
- \clef treble
- e' f' g' a'
- b' c'' d'' e''
- f'' g'' a'' b''
- c'''1
+ \clef "bass"
+ c,4 d, e, f, |
+ g,4 a, b, c |
+ d4 e f g |
+ a4 b c' d' |
+ \clef "treble"
+ e'4 f' g' a' |
+ b'4 c'' d'' e'' |
+ f''4 g'' a'' b'' |
+ c'''1 |
}
@end lilypond
{
\key a \major
\time 6/8
- cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8
- b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8
+ cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8 |
+ b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8 |
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key a \major
\time 6/8
- cis8. d16 cis8 e4 e8
- b8. cis16 b8 d4 d8
+ cis8. d16 cis8 e4 e8 |
+ b8. cis16 b8 d4 d8 |
}
@end lilypond
projects / lilypond.git / blobdiff