]> git.donarmstrong.com Git - lilypond.git/blobdiff - Documentation/es/notation/fretted-strings.itely
Merge remote-tracking branch 'origin/translation'
[lilypond.git] / Documentation / es / notation / fretted-strings.itely
index 52813040565de7c73409d0e3c5114d28dc0ae663..27ef24f0b2f7904043c25a85e270c7e029bfed9e 100644 (file)
@@ -1,14 +1,14 @@
 @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: es -*-
 
 @ignore
-    Translation of GIT committish: 3c00bd3295cf8542f610a4975b5e11d26cf6e009
+    Translation of GIT committish: b8a84e9fbdbb30e224d05afb73233760c3dacc4d
 
     When revising a translation, copy the HEAD committish of the
     version that you are working on.  For details, see the Contributors'
     Guide, node Updating translation committishes..
 @end ignore
 
-@c \version "2.13.46"
+@c \version "2.19.2"
 
 @node Instrumentos de cuerda con trastes
 @section Instrumentos de cuerda con trastes
@@ -30,6 +30,7 @@ exclusivos de los instrumentos de cuerda con trastes.
 * Banjo::
 @end menu
 
+
 @node Notación común para cuerdas con trastes
 @subsection Notación común para cuerdas con trastes
 @translationof Common notation for fretted strings
@@ -48,6 +49,7 @@ instrumentos de cuerda con trastes.
 * Digitaciones de la mano derecha::
 @end menu
 
+
 @node Referencias para cuerdas con trastes
 @unnumberedsubsubsec Referencias para cuerdas con trastes
 @translationof References for fretted strings
@@ -83,7 +85,6 @@ Las instrucciones para el manejo de varias voces se encuentran en
 
 @end itemize
 
-
 @seealso
 Referencia de la notación:
 @ref{Indicaciones de digitación},
@@ -106,38 +107,37 @@ Referencia de la notación:
 @cindex digitación frente a números de cuerda
 
 Se puede indicar la cuerda en que se debe tocar una nota añadiendo
-@code{\}@tie{}@var{número} a una nota dentro de una construcción de
-acorde (@code{<>}).
-
-@warning{Los números de cuerda @strong{se deben} definir dentro de una
-construcción de acorde con ángulos simples, incluso si se trata de una
-sola nota.}
+@code{\}@tie{}@var{número} a una nota.
 
 @lilypond[verbatim,quote,relative=0]
 \clef "treble_8"
-<c\5>4 <e\4> <g\3>2
+c4\5 e\4 g2\3
 <c,\5 e\4 g\3>1
 @end lilypond
 
 Cuando se usan al mismo tiempo digitaciones e indicaciones del número
-de cuerda, su colocación se controla por el orden en que aparecen
-estos elementos en el código:
+de cuerda, su colocación se puede controlar por el orden en que
+aparecen estos elementos en el código @emph{solamente} si aparecen
+dentro de un acorde explícito: aplicado a acordes completos o notas
+individuales @emph{fuera} de acordes, las digitaciones se colocan
+usando un mecanismo distinto.
 
 @lilypond[verbatim,quote,relative=1]
 \clef "treble_8"
-<g\3-0>2
+g4\3-0
+g-0\3
+<g\3-0>
 <g-0\3>
 @end lilypond
 
 @snippets
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {controlling-the-placement-of-chord-fingerings.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {allowing-fingerings-to-be-printed-inside-the-staff.ly}
 
-
 @seealso
 Referencia de la notación:
 @ref{Indicaciones de digitación}.
@@ -195,7 +195,7 @@ symbols = {
   c4-.^"Allegro" d( e)
   f4-.\f g a^\fermata
   \mark \default
-  c8_.\<\( c16 c~ c2\!
+  c8_.\<\( c16 c~ 2\!
   c'2.\prall\)
 }
 
@@ -221,7 +221,7 @@ symbols = {
   c4-.^"Allegro" d( e)
   f4-.\f g a^\fermata
   \mark \default
-  c8_.\<\( c16 c~ c2\!
+  c8_.\<\( c16 c~ 2\!
   c'2.\prall\)
 }
 
@@ -236,20 +236,24 @@ symbols = {
 @cindex traste
 
 @funindex minimumFret
+@funindex restrainOpenStrings
 
 De forma predeterminada, las notas se asignan a la posición más baja
 del mástil (primera posición).  Las cuerdas al aire se toman como
 preferencia, automáticamente.  Si queremos que una nota determinada se
 toque sobre una cuerda concreta, podemos añadir una indicación de
-número de cuerda al nombre de la nota.  Si definimos los nombres de
-nota y los números de cuerda sin una construcción de acorde
-(@code{<>}), las indicaciones de número de cuerda no aparecerán en la
-notación tradicional.  Es mucho más cómodo definir la posición
-utilizando el valor de @code{minimumFret}.  El valor predeterminado de
-es 0.
+número de cuerda al nombre de la nota.  Si no queremos que las
+indicaciones de número de cuerda aparezcan en la notación tradicional,
+podemos sobreescribir el sello correspondiente.  Generalmente es mucho
+más cómodo definir la posición utilizando el valor de
+@code{minimumFret}.  El valor predeterminado de es 0.
 
+Incluso si @code{minimumFret} está establecido, se usan las cuerdas al
+aire siempre que sea posible.  Este comportamiento se puede cambiar
+fijando @code{restrainOpenStrings} al valor @code{#t}.
 
 @lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
+\layout { \omit Voice.StringNumber }
 \new StaffGroup <<
    \new Staff \relative c {
      \clef "treble_8"
@@ -262,36 +266,40 @@ es 0.
      c16 d e f g4
      c,16\5 d\5 e\4 f\4 g4\4
      \set TabStaff.minimumFret = #5
+     \set TabStaff.restrainOpenStrings = ##t
      c,16 d e f g4
    }
 >>
 @end lilypond
 
-@funindex \tabChordRepetition
+@funindex \tabChordRepeats
+@funindex \chordRepeats
+@cindex acordes, repetición de
+@cindex repetición con @code{q}
 
 Las construcciones de acorde se pueden repetir mediante el símbolo de
-repetición de acordes @code{q}.  Para utilizar esta posibilidad en
-combinación con la tablatura, se proporciona
-@code{\tabChordRepetition}, que preserva la información de cuerdas
-dada explícitamente dentro de las construcciones de acorde, de forma
-que los acordes repetidos den lugar a representaciones de tablatura
-idénticas.
+repetición de acordes @code{q}.  En combinación con las tablaturas, su
+comportamiento de eliminar números de cuerda y de dedos junto a otros
+eventos es fastidioso, por lo que quizá quiera ejecutar
+@example
+\chordRepeats #'(string-number-event fingering-event)
+@end example
+explícitamente sobre expresiones musicales en las tablaturas que
+utilicen @ref{Repetición de acordes}.  Esta instrucción en particular
+es tan común que está disponible como @code{\tabChordRepeats}.
 
 @lilypond[quote,verbatim]
-\tabChordRepetition
-
 guitar = \relative c' {
-  r8 <gis\4 cis\3 b\2>~ q4 q8~ q q4
+  r8 <gis-2 cis-3 b-0>~ q4 q8~ 8 q4
 }
 
 \new StaffGroup <<
   \new Staff {
     \clef "treble_8"
-    \override Voice.StringNumber #'transparent = ##t
     \guitar
   }
   \new TabStaff {
-    \guitar
+    \tabChordRepeats \guitar
   }
 >>
 @end lilypond
@@ -304,7 +312,7 @@ una repetición.
 ties = \relative c' {
   \repeat volta 2 {
     e2. f4~
-    f2 g2~
+    2 g2~
   }
   \alternative {
      { g4 f2. }
@@ -319,11 +327,11 @@ ties = \relative c' {
 \score {
   <<
     \new StaffGroup  <<
-      \context Staff {
+      \new Staff {
         \clef "treble_8"
         \ties
       }
-      \context TabStaff {
+      \new TabStaff {
         \ties
       }
     >>
@@ -344,7 +352,7 @@ de imprimir los números de traste entre paréntesis:
 ties = \relative c' {
   \repeat volta 2 {
     e2. f4~
-    f2 g2~ }
+    2 g2~ }
   \alternative {
     { g4 f2. }
     { g4\repeatTie c,2. }
@@ -358,11 +366,11 @@ ties = \relative c' {
 \score {
   <<
     \new StaffGroup  <<
-      \context Staff {
+      \new Staff {
         \clef "treble_8"
         \ties
       }
-      \context TabStaff {
+      \new TabStaff {
       \hideSplitTiedTabNotes
         \ties
       }
@@ -375,36 +383,122 @@ ties = \relative c' {
 }
 @end lilypond
 
-
 @cindex armónicos en tablatura
 @cindex tablatura y armónicos
-@cindex deslizamientos en notación de tablatura
-@cindex tablatura y deslizamientos
-
-Se pueden añadir indicaciones de armónicos y @emph{slides} o
-deslizamientos a la notación de tablatura.
+@funindex \harmonic
+@funindex \harmonicByFret
+@funindex \harmonicByRatio
+
+Se pueden añadir indicaciones de armónicos a la notación de tablatura
+como sus alturas de sonido:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\layout { \omit Voice.StringNumber }
+firstHarmonic = {
+  d'4\4\harmonic
+  g'4\3\harmonic
+  b'2\2\harmonic
+}
+\score {
+  <<
+    \new Staff {
+      \clef "treble_8"
+      \firstHarmonic
+    }
+    \new TabStaff { \firstHarmonic }
+  >>
+}
+@end lilypond
 
-@lilypond[verbatim, quote, relative=1]
-\new TabStaff {
-  \new TabVoice {
-    <c g'\harmonic>4 d\2\glissando e\2
-  }
+Observe que la instrucción @code{\harmonic} se debe adjuntar siempre a
+notas individuales (posiblemente dentro de un acorde) en lugar de a
+acordes completos. Sólo tiene sentido para armónicos sobre una cuerda
+abierta en el duodécimo traste.  Cualquier otro armónico debe estar
+calculado por parte de LilyPond.  Se puede conseguir esto indicando el
+traste en que debe rozar la cuerda el dedo de la mano que pisa.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+fretHarmonics = {
+  \harmonicByFret #5 d16\4
+  \harmonicByFret #4 d16\4
+  \harmonicByFret #3 d8\4
+  \harmonicByFret #5 <g\3 b\2>2.
+}
+\score {
+  <<
+    \new Staff {
+      \clef "treble_8"
+      \fretHarmonics
+    }
+    \new TabStaff { \fretHarmonics }
+  >>
 }
 @end lilypond
 
+De forma alternativa, se pueden calcular los armónicos definiendo la
+razón de las longitudes de cuerda por encima y por debajo de la
+digitación de armónico.
 
-@snippets
+@lilypond[verbatim,quote]
+ratioHarmonics = {
+  \harmonicByRatio #1/2 <g\3 b\2 e'\1>4
+  \harmonicByRatio #1/3 <g\3 b\2 e'\1>4
+  \harmonicByRatio #1/4 { g8\3 b8\2 e'4\1 }
+}
+\score {
+  <<
+    \new Staff {
+      \clef "treble_8"
+      \ratioHarmonics
+    }
+    \new TabStaff { \ratioHarmonics }
+  >>
+}
+@end lilypond
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@snippets
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {stem-and-beam-behavior-in-tablature.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {polyphony-in-tablature.ly}
 
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{open-string-harmonics-in-tablature.ly}
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{fretted-string-harmonics-in-tablature.ly}
+
+@cindex deslizamientos en notación de tablatura
+@cindex tablatura y deslizamientos
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{slides-in-tablature.ly}
+
+@cindex glissandos en acordes
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{chord-glissando-in-tablature.ly}
+
+@cindex hammer on
+@cindex pull off
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{hammer-on-and-pull-off.ly}
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{hammer-on-and-pull-off-using-voices.ly}
+
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
+{hammer-on-and-pull-off-using-chords.ly}
 
 @seealso
 Referencia de la notación:
-@ref{Plicas}.
+@ref{Repetición de acordes},
+@ref{Repeticiones explícitas},
+@ref{Plicas},
+@ref{Armónicos},
+@ref{Glissando}.
 
 Fragmentos de código:
 @rlsr{Fretted strings}.
@@ -415,9 +509,7 @@ Referencia de funcionamiento interno:
 @rinternals{TabVoice},
 @rinternals{Beam}.
 
-
 @knownissues
-
 Los acordes no se tratan de una forma especial, y de aquí que el
 selector automático de la cuerda puede elegir fácilmente la misma
 cuerda para dos notas del acorde.
@@ -459,7 +551,7 @@ Los efectos especiales de guitarra se limitan a armónicos y @emph{slides}.
 @cindex trastes, instrumentos con, afinaciones predefinidas
 @cindex predefinidas, afinaciones, para instrumentos de traste
 
-@funindex StringTunings
+@funindex stringTunings
 
 La tablatura en LilyPond calcula automáticamente el traste para cada
 nota, basándose en la cuerda a que está asignada la nota.  Para
@@ -474,14 +566,17 @@ para bajo, que suena una octava por debajo de lo escrito.
 
 @lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
 <<
-  \new Staff {
+  \new Voice \with {
+    \omit StringNumber
+  } {
     \clef "bass_8"
     \relative c, {
       c4 d e f
     }
   }
-  \new TabStaff {
-    \set TabStaff.stringTunings = #bass-tuning
+  \new TabStaff \with {
+    stringTunings = #bass-tuning
+  } {
     \relative c, {
       c4 d e f
     }
@@ -494,19 +589,20 @@ estándar Mi-La-Re-Sol-Si-Mi).  Otras afinaciones predefinidas son
 @code{guitar-open-g-tuning} (Sol Mayor al aire, Re-Sol-Re-Sol-Si-Re),
 @code{mandolin-tuning} (mandolina) y @code{banjo-open-g-tuning} (banjo
 con Sol Mayor al aire).  Las afinaciones predefinidas están en
-@file{ly/string-tuning-init.ly}.
+@file{ly/string-tunings-init.ly}.
 
-@funindex contextStringTunings
-@funindex \contextStringTunings
-@cindex tablaturea, afinaciones personalizadas
+@funindex stringTuning
+@funindex \stringTuning
+@cindex tablaturas, afinaciones personalizadas
 @cindex personalizadas, afinaciones de cuerdas
 
-Es posible crear cualquier afinación de cuerdas que se desee.  Se
-puede usar la función @code{\contextStringTuning} para definir una
-afinación de cuerdas y establecerla como el valor de
+Es posible crear cualquier afinación de cuerdas que se desee.
+Se puede usar la función @code{\stringTuning} para definir una
+afinación de cuerdas y que puede usarse para
+establecerla como el valor de
 @code{stringTunings} para el contexto actual.
-@code{\contextStringTuning} admite dos argumentos: el símbolo en que
-se almacena la afinación de cuerdas y una construcción de acorde
+
+Su argumento es una construcción de acorde
 que define la altura de las notas de cada cuerda al aire en dicha
 afinación.  La construcción de acorde debe estar en el modo de
 octava absoluto, véase @ref{Escritura de octava absoluta}.
@@ -528,7 +624,7 @@ mynotes = {
     \mynotes
   }
   \new TabStaff {
-    \contextStringTuning #'custom-tuning <c' g' d'' a''>
+    \set Staff.stringTunings = \stringTuning <c' g' d'' a''>
     \mynotes
   }
 >>
@@ -537,21 +633,15 @@ mynotes = {
 La propiedad @code{stringTunings} también se utiliza por parte de
 @code{FretBoards} para calcular los diagramas de posición automáticos.
 
-@funindex makeStringTuning
-@funindex \makeStringTuning
-
 Las afinaciones de cuerdas se utilizan como parte de la clave de
 asociación para los diagramas de posición predefinidos (véase
-@ref{Diagramas predefinidos de trastes}).  Se usa la función
-@code{\makeStringTuning} para crear una afinación sin fijar el valor
-de la propiedad @code{stringTunings} en el contexto actual.  Los
-argumentos de @code{\makeStringTuning} son el símbolo que usar para la
-nueva afinación y una construcción de acorde que se usa para definir
-la afinación.  El ejemplo anterior también se podría haber escrito
+@ref{Diagramas predefinidos de trastes}).
+
+El ejemplo anterior también se podría haber escrito
 como sigue:
 
 @lilypond[quote,verbatim]
-\makeStringTuning #'custom-tuning <c' g' d'' a''>
+custom-tuning = \stringTuning <c' g' d'' a''>
 
 mynotes = {
   c'4 e' g' c'' |
@@ -582,36 +672,27 @@ un objeto altura de LilyPond.  Los objetos altura se crean con la
 función de Scheme @code{ly:make-pitch} (véase
 @ref{Funciones de Scheme}).
 
-Se así se desea, puede crearse una afinación de cuerdas como un
-literal de Scheme.  El ejemplo de abajo recrea los ejemplos
-anteriores, pero la afinación no se guarda como un objeto separado:
-
-@lilypond[quote,verbatim]
-mynotes = {
-  c'4 e' g' c'' |
-  e''4 g'' b'' c'''
-}
-
-<<
-  \new Staff {
-    \clef treble
-    \mynotes
-  }
-  \new TabStaff {
-    \set TabStaff.stringTunings = #`(,(ly:make-pitch 1 5 0)
-                                    ,(ly:make-pitch 1 1 0)
-                                    ,(ly:make-pitch 0 4 0)
-                                    ,(ly:make-pitch 0 0 0))
-    \mynotes
-  }
->>
-@end lilypond
+@code{\stringTuning} crea dicho objeto a partir de la entrada de
+acordes.
 
 LilyPond calcula automáticamente el número de líneas dentro del
 @code{TabStaff} y el número de cuerdas dentro de un @code{FretBoard}
 calculado automáticamente como el número de elementos de
 @code{stringTunings}.
 
+Para permitir a todos los contextos TabStaff usar la misma afinación
+personalizada por omisión, podemos usar
+
+@example
+\layout @{
+  \context @{
+    \TabStaff
+    stringTunings = \stringTuning <c' g' d'' a''>
+  @}
+@}
+@end example
+
+
 @cindex moderntab, clave
 @cindex clave moderntab
 @cindex clave de tablatura
@@ -638,7 +719,7 @@ Referencia de la notación:
 @ref{Funciones de Scheme}.
 
 Archivos instalados:
-@file{ly/string-tuning-init.ly}
+@file{ly/string-tunings-init.ly},
 @file{scm/tablature.scm}.
 
 Fragmentos de código:
@@ -681,12 +762,12 @@ y cuerdas mudas (que no se tocan).
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram #"6-x;5-3;4-2;3-o;2-1;1-o;"
@@ -705,12 +786,12 @@ la cadena de marcado del diagrama de trastes.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
      \chordmode {
        f1 g
      }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <f, c f a c' f'>1^\markup {
       \fret-diagram #"c:6-1-1;6-1;5-3;4-3;3-2;2-1;1-1;"
@@ -733,12 +814,12 @@ se puede cambiar en la cadena de marcado @code{fret-diagram}.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
      \chordmode {
        f1 g
      }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <f, c f a c' f'>1^\markup {
       \fret-diagram #"s:1.5;c:6-1-1;6-1;5-3;4-3;3-2;2-1;1-1;"
@@ -756,12 +837,12 @@ la cadena de marcado del diagrama.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       a1
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     % An 'A' chord for ukulele
     a'1^\markup {
       \fret-diagram #"w:4;4-2-2;3-1-1;2-o;1-o;"
@@ -776,12 +857,12 @@ marcado del diagrama.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram #"f:1;6-x;5-3-3;4-2-2;3-o;2-1-1;1-o;"
@@ -798,12 +879,12 @@ de marcado @code{fret-diagram}.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram #"d:0.35;6-x;5-3;4-2;3-o;2-1;1-o;"
@@ -830,12 +911,12 @@ aire y números de traste.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram-terse #"x;3;2;o;1;o;"
@@ -852,12 +933,12 @@ Se pueden incluir números de cejilla en la cadena de marcado escueta
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       f1 g
     }
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <f, c f a c' f'>1^\markup {
       \fret-diagram-terse #"1-(;3;3;2;1;1-);"
@@ -875,14 +956,13 @@ escueta @code{fret-diagram-terse}
 @c Need to use override to enable fingerings to show this -- can we do so?
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context Staff {
-    \override Voice.TextScript
-      #'(fret-diagram-details finger-code) = #'below-string
+  \new Staff {
+    \override Voice.TextScript.fret-diagram-details.finger-code = #'below-string
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram-terse #"x;3-3;2-2;o;1-1;o;"
@@ -910,12 +990,12 @@ colocación un elemento sobre el diagrama de trastes.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-    \context ChordNames {
+    \new ChordNames {
       \chordmode {
         c1 d:m
       }
     }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1^\markup {
       \fret-diagram-verbose #'(
@@ -951,15 +1031,14 @@ bajo del diagrama de posición.
 @c \override is necessary to make fingering visible
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-    \context ChordNames {
+    \new ChordNames {
       \chordmode {
         f1 g c
       }
     }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
-    \override Voice.TextScript
-      #'(fret-diagram-details finger-code) = #'below-string
+    \override Voice.TextScript.fret-diagram-details.finger-code = #'below-string
     <f, c f a c' f'>1^\markup {
       \fret-diagram-verbose #'(
         (place-fret 6 1)
@@ -981,7 +1060,7 @@ bajo del diagrama de posición.
         (place-fret 1 3 3)
       )
     }
-    <c e g c' e'>1^\markup {
+    <c g c' e' g'>1^\markup {
       \fret-diagram-verbose #'(
         (capo 3)
         (mute 6)
@@ -1055,10 +1134,10 @@ trastes, las propiedades del interface pertenecen a
 
 @snippets
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {changing-fret-orientations.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {customizing-markup-fret-diagrams.ly}
 
 @seealso
@@ -1078,6 +1157,7 @@ Referencia de funcionamiento interno:
 
 @cindex diagramas de posiciones
 @cindex diagramas de posiciones de ukelele
+@cindex diagramas de posiciones de mandolina
 @cindex diagramas de acordes
 
 @funindex FretBoards
@@ -1090,7 +1170,7 @@ en una tabla de búsqueda:
 
 @lilypond[verbatim, ragged-right, quote]
 \include "predefined-guitar-fretboards.ly"
-\context FretBoards {
+\new FretBoards {
   \chordmode {
     c1 d
   }
@@ -1107,7 +1187,7 @@ predefinidos se pueden añadir para otros instrumentos u otras
 afinaciones siguiendo los ejemplos que aparecen en
 @file{predefined-guitar-fretboards.ly}.
 
-Los diagramas de posiciones para el ukelele están en el archivo
+Los diagramas de posiciones para el ukelele están en el archivo @*
 @file{predefined-ukulele-fretboards.ly}.
 
 @lilypond[verbatim, ragged-right, quote]
@@ -1120,7 +1200,26 @@ myChords = \chordmode { a1 a:m a:aug }
 }
 
 \new FretBoards {
-  \set stringTunings = #ukulele-tuning
+  \set Staff.stringTunings = #ukulele-tuning
+  \myChords
+}
+@end lilypond
+
+Los diagramas de posiciones para la mandolina
+están contenidos en el archivo @*
+@file{predefined-mandolin-fretboards.ly}.
+
+@lilypond[verbatim, ragged-right, quote]
+\include "predefined-mandolin-fretboards.ly"
+
+myChords = \chordmode { c1 c:m7.5- c:aug }
+
+\new ChordNames {
+  \myChords
+}
+
+\new FretBoards {
+  \set Staff.stringTunings = #mandolin-tuning
   \myChords
 }
 @end lilypond
@@ -1131,7 +1230,7 @@ bien usando el modo de acordes (véase
 
 @lilypond[verbatim, ragged-right,quote]
 \include "predefined-guitar-fretboards.ly"
-\context FretBoards {
+\new FretBoards {
   \chordmode { c1 }
   <c' e' g'>1
 }
@@ -1157,10 +1256,10 @@ mychords = \chordmode{
 }
 
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychords
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychords
   }
 >>
@@ -1185,10 +1284,10 @@ mychordlist = {
   \transpose c e { \mychords }
 }
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychordlist
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychordlist
   }
 >>
@@ -1215,10 +1314,10 @@ mychords = \chordmode{
 }
 
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychords
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychords
   }
 >>
@@ -1250,10 +1349,10 @@ mychords = \chordmode {
 }
 
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychords
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychords
   }
 >>
@@ -1278,10 +1377,10 @@ mychords = \chordmode {
 }
 
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychords
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychords
   }
 >>
@@ -1329,10 +1428,10 @@ mychords = \chordmode{
 }
 
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \mychords
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     \mychords
   }
 >>
@@ -1347,19 +1446,18 @@ predefinido, las propiedades de interface pertenecen a
 
 @snippets
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {customizing-fretboard-fret-diagrams.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {defining-predefined-fretboards-for-other-instruments.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle,ragged-right]
 {chordchanges-for-fretboards.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {fretboards-alternate-tables.ly}
 
-
 @seealso
 Referencia de la notación:
 @ref{Tablaturas personalizadas},
@@ -1368,9 +1466,10 @@ Referencia de la notación:
 @ref{Diagramas predefinidos de trastes}.
 
 Archivos de inicio:
-@file{ly/predefined-guitar-fretboards.ly},
-@file{ly/predefined-guitar-ninth-fretboards.ly},
-@file{ly/predefined-ukulele-fretboards.ly}.
+@file{ly/predefined-guitar-fretboards.ly}, @*
+@file{ly/predefined-guitar-ninth-fretboards.ly}, @*
+@file{ly/predefined-ukulele-fretboards.ly}, @*
+@file{ly/predefined-mandolin-fretboards.ly}.
 
 Fragmentos de código:
 @rlsr{Fretted strings}.
@@ -1396,16 +1495,16 @@ cuerdas y los trastes que se pueden usar para tocar las notas.
 
 @lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       f1 g
     }
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     <f, c f a c' f'>1
     <g,\6 b, d g b g'>1
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <f, c f a c' f'>1
     <g, b, d g b' g'>1
@@ -1431,19 +1530,19 @@ con instrucciones predefinidas:
                         #guitar-tuning
                         #"x;3-1-(;5-2;5-3;5-4;3-1-1-);"
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 c c
     }
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     <c e g c' e'>1
     \predefinedFretboardsOff
     <c e g c' e'>1
     \predefinedFretboardsOn
     <c e g c' e'>1
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1
     <c e g c' e'>1
@@ -1469,16 +1568,16 @@ FretBoard.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       c1 d:m
     }
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     <c-3 e-2 g c'-1 e'>1
     <d a-2 d'-3 f'-1>1
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <c e g c' e'>1
     <d a d' f'>1
@@ -1493,17 +1592,17 @@ contexto FretBoard se puede fijar con la propiedad @code{minimumFret}.
 
 @lilypond[quote, verbatim]
 <<
-  \context ChordNames {
+  \new ChordNames {
     \chordmode {
       d1:m d:m
     }
   }
-  \context FretBoards {
+  \new FretBoards {
     <d a d' f'>1
     \set FretBoards.minimumFret = #5
     <d a d' f'>1
   }
-  \context Staff {
+  \new Staff {
     \clef "treble_8"
     <d a d' f'>1
     <d a d' f'>1
@@ -1530,7 +1629,6 @@ interface @code{fret-diagram-interface}.  Los detalles están en
 @code{\predefinedFretboardsOn}.
 @endpredefined
 
-
 @seealso
 Referencia de la notación:
 @ref{Tablaturas personalizadas}.
@@ -1558,40 +1656,38 @@ instrumentos con afinaciones no monótonas.
 @funindex \rightHandFinger
 
 Las digitaciones de la mano derecha @var{p-i-m-a} se deben introducir
-dentro de una construcción de acorde @code{<>} para que se impriman en
-la partitura, incluso si se aplican a una nota suelta.
+usando @code{\rightHandFinger} seguido de un número.
 
-@warning{@strong{Debe} haber un guión antes de
-@code{@bs{}rightHandFinger} y un espacio antes del ángulo de cierre
-@code{>}.}
+@warning{Si el número se introduce en notación de Scheme, recuerde
+escribir al final un espacio seguido de un ángulo de cierre @code{>} o
+similar.}
 
 @lilypond[quote,verbatim,relative=0]
 \clef "treble_8"
-<c-\rightHandFinger #1 >4
-<e-\rightHandFinger #2 >
-<g-\rightHandFinger #3 >
-<c-\rightHandFinger #4 >
-<c,-\rightHandFinger #1 e-\rightHandFinger #2
- g-\rightHandFinger #3 c-\rightHandFinger #4 >1
+c4\rightHandFinger #1
+e\rightHandFinger #2
+g\rightHandFinger #3
+c\rightHandFinger #4
+<c,\rightHandFinger #1 e\rightHandFinger #2
+ g\rightHandFinger #3 c\rightHandFinger #4 >1
 @end lilypond
 
 Por brevedad, se puede escribir @code{\rightHandFinger} como algo más
 corto, como por ejemplo @code{RH}:
 
 @example
-#(define RH rightHandFinger)
+RH=#rightHandFinger
 @end example
 
 
 @snippets
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {placement-of-right-hand-fingerings.ly}
 
-@lilypondfile[verbatim,lilyquote,texidoc,doctitle]
+@lilypondfile[verbatim,quote,texidoc,doctitle]
 {fingerings,-string-indications,-and-right-hand-fingerings.ly}
 
-
 @seealso
 Fragmentos de código:
 @rlsr{Fretted strings}.
@@ -1636,13 +1732,12 @@ de guitarra:
 \clef "treble_8"
 b16 d g b e
 \textSpannerDown
-\override TextSpanner #'(bound-details left text) = #"XII "
+\override TextSpanner.bound-details.left.text = #"XII "
 g16\startTextSpan
 b16 e g e b g\stopTextSpan
 e16 b g d
 @end lilypond
 
-
 @seealso
 Referencia de la notación:
 @ref{Extensiones de texto}.
@@ -1668,7 +1763,7 @@ con un marcado de texto.
 @lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
 \relative c' {
   \clef "treble_8"
-  \override Staff.NoteHead #'style = #'harmonic-mixed
+  \override Staff.NoteHead.style = #'harmonic-mixed
   d^\markup { \italic { \fontsize #-2 { "harm. 12" }}} <g b>1
 }
 @end lilypond
@@ -1682,7 +1777,7 @@ music = \relative c' {
   < b\3 \deadNote d\2 b'\1 >
   < c\3 \deadNote e\2 c'\1 >
   \deadNotesOn
-  \times 2/3 { g8 b e }
+  \tuplet 3/2 { g8 b e }
   \deadNotesOff
   < a,\3 c\2 e\1 >1
 }
@@ -1826,6 +1921,7 @@ Fragmentos de código:
 * Tablaturas de banjo::
 @end menu
 
+
 @node Tablaturas de banjo
 @unnumberedsubsubsec Tablaturas de banjo
 @translationof Banjo tablatures
@@ -1841,15 +1937,20 @@ los trastes para la quinta cuerda:
 @c due to crazy intervals of banjo music, absolute pitch is recommended
 
 @lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
-\new TabStaff <<
-  \set TabStaff.tablatureFormat = #fret-number-tablature-format-banjo
-  \set TabStaff.stringTunings = #banjo-open-g-tuning
-  {
-    \stemDown
-    g8 d' g'\5 a b g e d' |
-    g4 d''8\5 b' a'\2 g'\5 e'\2 d' |
-    g4
+music = {
+  g8 d' g'\5 a b g e d' |
+  g4 d''8\5 b' a'\2 g'\5 e'\2 d' |
+  g4
+}
+
+<<
+  \new Staff \with { \omit StringNumber }
+  { \clef "treble_8"  \music }
+  \new TabStaff \with {
+    tablatureFormat = #fret-number-tablature-format-banjo
+    stringTunings = #banjo-open-g-tuning
   }
+  { \music }
 >>
 @end lilypond
 
@@ -1862,24 +1963,23 @@ los trastes para la quinta cuerda:
 @funindex banjo-open-dm-tuning
 @funindex four-string-banjo
 
-En LilyPond se encuentran predefinidas varias afinaciones comunes para
-el banjo: @code{banjo-c-tuning} (sol-Do-Sol-Si-Re),
+Se encuentran predefinidas varias afinaciones comunes para
+el banjo de cinco cuerdas:
+@code{banjo-c-tuning} (sol-Do-Sol-Si-Re),
 @code{banjo-modal-tuning} (sol-Re-Sol-Do-Re),
 @code{banjo-open-d-tuning} (Re Mayor al aire, la-Re-Fa#-La-Re) y
 @code{banjo-open-dm-tuning} (Re menor al aire, la-Re-Fa-La-Re).
 
-Estas afinaciones se pueden convertir a afinaciones para bajo de
+Estas afinaciones se pueden convertir a afinaciones para banjo de
 cuatro cuerdas utilizando la función @code{four-string-banjo}:
 
 @example
 \set TabStaff.stringTunings = #(four-string-banjo banjo-c-tuning)
 @end example
 
-
 @seealso
+Archivos de inicio:
+@file{ly/string-tunings-init.ly}
+
 Fragmentos de código:
 @rlsr{Fretted strings}.
-
-Archivos de inicio:
-@file{scm/output-lib.scm} contiene las afinaciones
-predefinidas para el banjo.