Documentation/nl/web/introduction.itexi

   1 @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl -*-
   2 @c This file is part of web.texi
   3 @ignore
   4     Translation of GIT committish: ffd8edadef992d85d26e9bdc54dad6cf1ba06674
   5
   6     When revising a translation, copy the HEAD committish of the
   7     version that you are working on.  For details, see the Contributors'
   8     Guide, node Updating translation committishes..
   9 @end ignore
  10
  11 @node Inleiding
  12 @unnumbered Inleiding
  13 @translationof Introduction
  14
  15 @divClass{column-center-top}
  16 @subheading Ons Doel
  17 @imageFloat{flat-design,png,right}
  18
  19 De inspiratie voor LilyPond ontstond toen twee muzikanten
  20 meer wilden dan de ontzielde aanblik van met de computer
  21 geprinte bladmuziek.  Muzikanten lezen het liefst mooie
  22 muziek dus waarom zouden programmeurs geen software kunnen
  23 schrijven waarmee je elegante partijen af kunt drukken?
  24
  25 Het resultaat is een systeem dat muzikanten bevrijdt van
  26 layout-details zodat ze zich kunnen concentreren op het
  27 maken van muziek.  LilyPond werkt met hen samen om partijen
  28 te maken van publicatiekwalteit, volgens de beste tratities
  29 van klassieke muziekgravure.
  30
  31 @divEnd
  32
  33 @divClass{column-left-top}
  34 @subheading Waarom LilyPond gebruiken?
  35
  36 @itemize
  37
  38 @item
  39 @ref{Functies}: Wat kan LilyPond?
  40
  41 @item
  42 @ref{Voorbeelden}: Ik wil muziek zien!
  43
  44 @item
  45 @ref{Vrijheid}: LilyPond is Vrije Software.
  46
  47 @item
  48 @ref{Achtergrond}: Onze berekende esthetiek.
  49 @end itemize
  50
  51 @divEnd
  52
  53 @divClass{column-right-top}
  54 @subheading Wie gebruikt het?
  55
  56 @itemize
  57
  58 @item
  59 @ref{Producties}: Levensecht gebruik van LilyPond.
  60
  61 @item
  62 @ref{Gebruikerservaringen}: Wat zeggen onze gebruikers?
  63
  64 @end itemize
  65 @divEnd
  66
  67 @divClass{column-center-bottom}
  68 @subheading Waarom zou je geen LilyPond gebruiken?
  69
  70 @itemize
  71
  72 @item
  73 @ref{Tekst invoer}: Jullie schrijven muziek als @emph{tekst}?!
  74
  75 @item
  76 @ref{Eenvoudiger bewerken}: Andere manieren van werken met LilyPond.
  77
  78 @end itemize
  79 @divEnd
  80
  81 @divClass{hide}
  82 @menu
  83 * Functies::                    What can LilyPond do?
  84 * Voorbeelden::                    I want to see some music!
  85 * Vrijheid::                     Freedom and the GPL.
  86 * Achtergrond::                  Computational aesthetics.
  87 * Producties::                 Real-life use of LilyPond.
  88 * Gebruikerservaringen::                What do people say about it?
  89 * Tekst invoer::                  You write music as text?!
  90 * Eenvoudiger bewerken::              Other ways of working with LilyPond.
  91 @end menu
  92 @divEnd
  93
  94
  95
  96 @node Functies
  97 @unnumberedsec Functies
  98 @translationof Features
  99
 100 @subheading Waarom overstappen op LilyPond?
 101
 102
 103 @subsubheading Uitmuntende klassieke muziekgravure
 104
 105 @imageFloat{flat-design,png,right}
 106
 107 Met LilyPond produceren muzikanten elegante bladmuziek die
 108 gemakkelijk leest.  De community van ontwikkelaars heeft
 109 duizenden uren geïnvesteerd in het ontwikkelen van krachtige
 110 muziek-graveer software die in prachtig gegraveerde muziek
 111 resulteert.  Alle stijlinstellingen, het speciaal ontworpen
 112 muziekfont en algoritmes zijn geïnspireerd op de mooiste
 113 handgegraveerde bladmuziek.  De LilyPond uitvoer ziet er net
 114 zo krachtig en harmonisch uit als de best gegraveerde
 115 klassieke partituren.  Dit wordt verder uitgewerkt in ons
 116 @ref{Essay}.
 117
 118 @subsubheading Minder gepriegel
 119
 120 Spendeer minder tijd aan het prutsen met het resultaat;
 121 LilyPond verzint zelf de beste layout.  Het bepaalt de
 122 spatiëring en het afbreken van regels en pagina's, zodat een
 123 strakke en regelmatige layout ontstaat.  Het voorkomt
 124 botsingen tussen liedteksten, noten en akkoorden en plaatst
 125 legatobogen en waardestrepen automatisch!
 126
 127 @subsubheading Tekstgebaseerde invoer
 128
 129 LilyPond werkt met ASCII invoer die je kunt aanleveren met
 130 jouw favoriete tekst editor, snel en comfortabel.  De invoer
 131 bevat alle informatie, dus het onthouden van ingewikkelde
 132 reeksen commando's is niet nodig: bewaar eenvoudigweg je
 133 invoer bestand op en je kunt alles later raadplegen.
 134
 135 @subsubheading Toegangkelijkheid
 136
 137 Tekst-gebaseerde invoer maakt het schrijven van partituren
 138 ook mogelijk voor gebruikers met ernstige lichamelijke
 139 beperkingen.  Gebruikers met motorische beperkingen die niet
 140 kunnen typen of een muis kunnen besturen, kunnen
 141 spraakherkennings software gebruiken om LilyPond bestanden
 142 te bewerken.  Zelfs blinde gebruikers kunnen voorlees
 143 software gebruiken voor het schrijven van LilyPond bestanden
 144 -- een onmogelijke taak in grafisch-gebaseerde
 145 muziekprogramma's.
 146
 147
 148 @subsubheading Combineer muziek en tekst
 149
 150 @imageFloat{lilypond-book,png,right}
 151
 152 Voeg muziekfragmenten aan teksten toe zonder het knippen en
 153 plakken van plaatjes.  Je kunt naadloos bladmuziek in
 154 @LaTeX{} of HTML integreren, of muziek aan OpenOffice.org
 155 toevoegen met OOoLilyPond.
 156
 157
 158
 159 @subsubheading Vrije software
 160
 161 LilyPond kan kostenloos worden gedownload!  Ja hoor - het is
 162 gratis.  Je kunt het downloaden van de downloadpagina.
 163
 164 Bovendien is het ook vrije software.  Wat betekent dat je de
 165 broncode erbij krijgt, plus toestemming om deze te
 166 veranderen en te kopiëren.  Dus als je je ergert aan een
 167 fout, of als er iets in het programma ontbreekt, kun je het
 168 zelf oplossen of iemand anders inhuren om het voor je te
 169 doen.
 170
 171 @subsubheading Uitbreidbaar ontwerp
 172
 173 Alle instellingen kunnen worden aangepast aan je eigen
 174 persoonlijke typografische voorkeuren.  Als dat niet
 175 voldoende is, bestaat er nog altijd de ingebouwde
 176 scriptingtaal, een dialect van de krachtige programmeertaal
 177 LISP, waarmee je desnoods elk detail kunt
 178 veranderen. Instellingen, variabelen en functies zijn
 179 allemaal beschreven in de uitvoerige referentiehandleiding
 180 van het programma.
 181
 182
 183 @subsubheading Uitstekende ondersteuning
 184
 185 LilyPond werkt op alle bekende besturingssystemen:
 186 GNU/Linux, MacOS X, en Windows.  Er is een zeer uitgebreide
 187 handleiding met honderden voorbeeldbestandjes.  Er is een
 188 actieve gebruikersgroep die antwoorden geeft op de
 189 lilypond-user mailing list, terwijl het ontwikkelingsteam
 190 ervoor zorgt dat problemen snel worden opgelost.
 191
 192
 193
 194 @divClass{column-center-bottom}
 195 @subheading En nu?
 196
 197 Nog steeds niet overtuigd?  Bekijk dan maar eens enkele
 198 specifieke @ref{Voorbeelden}.  Heb je al besloten LilyPond
 199 te gaan proberen, lees dan eerst over onze
 200 @ref{Tekst invoer}.
 201 @divEnd
 202
 203
 204 @node Voorbeelden
 205 @unnumberedsec Voorbeelden
 206 @translationof Examples
 207
 208 LilyPond is een krachtig en flexibel gereedschap voor
 209 uiteenlopende muziekgraveertaken.  Loop ter inspiratie door
 210 onze gallerij met voorbeelden!
 211
 212 @newsItem
 213 @subsubheading Klassieke Muziek
 214
 215 Dit orgelwerk van J.S. Bach is een typisch LilyPond project.
 216
 217 @exampleImage{bach-bwv610}
 218 @newsEnd
 219
 220 @newsItem
 221 @subsubheading Ingewikkelde Muzieknotatie
 222
 223 Dit voorbeeld uit @emph{Goyescas} van Enrique Granados laat
 224 voortgezette typesetting functies zien, zoals waardestrepen
 225 met knie, stokken tussen notenbalken en
 226 melodie-volglijntjes.
 227
 228 @exampleImage{granados}
 229 @newsEnd
 230
 231 @newsItem
 232 @subsubheading Vroege Muziek
 233
 234 LilyPond heeft ook ondersteuning voor verscheidene
 235 verouderde notatievormen zoals dit Gregoriaans liedfragment.
 236
 237 @exampleImage{ancient-headword}
 238 @newsEnd
 239
 240 @newsItem
 241 @subsubheading Moderne Muziek
 242
 243 Hedendaagse componisten vinden dat LilyPond zich goed leent
 244 voor het tonen van ongebruikelijke notatie.  Hier is een
 245 fragment uit Trevor Bača's @emph{Čáry}, voor solo bas fluit.
 246
 247 @exampleImage{cary}
 248 @newsEnd
 249
 250
 251 @newsItem
 252 @subsubheading Efficiënte, flexibele creatie partijen voor uitvoerenden
 253
 254 Vanuit één en dezelfde broncode kunnen allerlei soorten
 255 partijen worden gemaakt.  Dit is een fragment uit
 256 @uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/, Nicolas Sceaux's}
 257 gravure van Handels @emph{Giulio Cesare}, als volledige
 258 partituur, piano-zang reductie, en een vioolpartij.
 259
 260 @exampleImage{sesto-full}
 261
 262 @exampleImage{sesto-piano}
 263
 264 @exampleImage{sesto-violin}
 265
 266 @newsEnd
 267
 268 @newsItem
 269 @subsubheading Tablatuur
 270
 271 LilyPond ondersteunt tablatuur notatie die aangepast kan
 272 worden voor elk intrument dat van tablatuur kan spelen.
 273 De tablatuurbalk wordt automatisch gegenereerd uit de
 274 noten die voor de vijf-lijns notenbalk zijn ingevoerd.
 275
 276 @exampleImage{tab-example}
 277 @newsEnd
 278
 279 @newsItem
 280 @subsubheading Schenker Diagrammen
 281
 282 De standaard uitvoer kan ingrijpend worden veranderd.  Hier
 283 heeft iemand een indrukwekkende Schenker analyse gemaakt.
 284
 285 @exampleImage{bach-schenker}
 286 @newsEnd
 287
 288 @newsItem
 289 @subsubheading Vocale Muziek
 290
 291 LilyPond blinkt uit in alle soorten vocale muziek, van
 292 psalmen en gezangen tot opera.  Hier is een middeleeuws
 293 motet met enigszins ongebruikelijke voorwaarden.  De tenor
 294 stem is in een andere maatsoort genoteerd dan de anderen,
 295 maar moet uitgelijnd zijn als ware het dezelfde maatsoort.
 296 LilyPond doet dit bijzonder elegant.  Let ook op de incipits
 297 met sleutels in de Vaticana stijl, de doorgestreepte stokken
 298 die gepliceerde noten aangeven en de ligatuur haken boven
 299 bepaalde groepen noten.
 300
 301 @exampleImage{aucun-snippet}
 302 @newsEnd
 303
 304 @newsItem
 305 @subsubheading Educatieve Toepassingen
 306
 307 LilyPond is ook perfect geschikt voor educatieve doeleinden.
 308 Hier is een voorbeeld van een eenvoudige contrapunt oefening.
 309
 310 @exampleImage{theory}
 311 @newsEnd
 312
 313 @newsItem
 314 @subsubheading Populaire Muziek
 315
 316 Het is eenvoudig om pop lead sheets met melodie, songtekst,
 317 accoordnamen, en fretdiagrammen te maken.  In dit voorbeeld
 318 zie je enkele van de voorgedefiniëerde fretdiagrammen, maar
 319 ze kunnen ook ingrijpend aangepast worden voor vrijwel elke
 320 andere situatie.
 321
 322 @exampleImage{chart}
 323 @newsEnd
 324
 325 @newsItem
 326 @subsubheading Grote Projecten
 327
 328 LilyPond is uitstekend voor grote projecten zoals opera's of
 329 werken voor groot symfonie orkest.  Daarnaast levert de
 330 tekst-gebaseerde invoer een grotere toegankelijkheid -- dit
 331 voorbeeld is een bijdrage van Hu Haipeng, een blinde
 332 componist.
 333
 334 @exampleImage{orchestra}
 335 @newsEnd
 336
 337
 338 @divClass{column-center-bottom}
 339 @subheading En nu?
 340
 341 Nog steeds niet overtuigd?  LilyPond is Vrije Software, die
 342 jou @ref{Vrijheid} geeft.  Heb je al besloten LilyPond te
 343 gaan proberen, lees dan eerst over onze @ref{Tekst invoer}.
 344 @divEnd
 345
 346 @node Vrijheid
 347 @unnumberedsec Vrijheid
 348 @translationof Freedom
 349
 350 @untranslated
 351
 352
 353 @subheading Free Software
 354 @subheading What are the benefits to users?
 355 @subheading Why do LilyPond developers @qq{give away} their work for free?
 356 @subheading Where now?
 357
 358 @node Achtergrond
 359 @unnumberedsec Achtergrond
 360 @translationof Background
 361
 362 @untranslated
 363
 364
 365 @subheading Background essay
 366 @subheading Where now?
 367
 368 @node Producties
 369 @unnumberedsec Producties
 370 @translationof Productions
 371
 372 @untranslated
 373
 374
 375 @subheading Concerts
 376 @subheading Published sheet music
 377 @subheading Where now?
 378
 379 @node Gebruikerservaringen
 380 @unnumberedsec Gebruikerservaringen
 381 @translationof Testimonials
 382
 383 @untranslated
 384
 385
 386 @subsubheading @uref{http://nyphil.org/meet/orchestra/index.cfm?page=profile&personNum=7, Carter Brey}, Principal Cellist, New York Philharmonic
 387 @subsubheading @uref{http://icem-www.folkwang-hochschule.de/~finnendahl/, Orm Finnendahl}, professor of Composition, Musikhochschule Freiburg
 388 @subsubheading Darius Blasband, composer (Brussels, Belgium)
 389 @subsubheading Kieren MacMillan, composer (Toronto, Canada)
 390 @subsubheading Chris Cannam, lead programmer of the @uref{http://www.rosegardenmusic.com/, RoseGarden} project
 391 @subsubheading Chris Snyder, @uref{http://www.adoromusicpub.com/, Adoro Music Publishing}
 392 @subsubheading David Bobroff, Bass Trombone, Iceland Symphony Orchestra
 393 @subsubheading Vaylor Trucks, Electric guitar player (Yes, @uref{http://www.allmanbrothersband.com/modules.php?op=modload&name=userpage&file=content&page_id=12, related to})
 394 @subsubheading @uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/, Nicolas Sceaux}, @uref{http://www.mutopiaproject.org/, Mutopia} contributor
 395 @subsubheading @uref{http://www.troff.org/whoswho.html#werner, Werner Lemberg}, Conductor at the Theatre in Koblenz, Germany and distinguished GNU Hacker
 396 @subsubheading Paul Davis, developer of @uref{http://jackaudio.org/, JACK} and @uref{http://www.ardour.org/, Ardour}
 397 @subheading Where now?
 398
 399 @node Tekst invoer
 400 @unnumberedsec Tekst invoer
 401 @translationof Text input
 402
 403 @untranslated
 404
 405
 406 @subheading @qq{Compiling} Music
 407 @subsubheading It's as simple as A B C
 408 @subsubheading Pop music
 409 @subsubheading Orchestral parts
 410 @subsubheading Beginner Documentation
 411 @subsubheading Easier editing environments
 412 @subheading Where now?
 413
 414 @node Eenvoudiger bewerken
 415 @unnumberedsec Eenvoudiger bewerken
 416 @translationof Easier editing
 417
 418 @untranslated
 419
 420
 421 @subheading Graphical environment: Denemo
 422 @subheading Mixed environment: LilyPondTool
 423 @subheading Mixed environment: Frescobaldi
 424 @subheading Text environment: Emacs and Vim
 425 @subheading Other
 426 @subsubheading Mixed environment: LilyKDE
 427 @subsubheading Text environment: TexShop
 428 @subsubheading TextMate
 429 @subheading Other programs can export LilyPond code
 430 @subsubheading Graphical environments:
 431 @subsubheading Command Line Tools:
 432 @subheading Where now?
 433 @subheading Legalese