From c0eaaec2f9c0651feab77b90a5a9746be76dbfdc Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Jan Nieuwenhuizen Date: Wed, 17 Mar 2010 23:08:06 +0100 Subject: [PATCH] Doc: [nl] add tutorial.itely. --- Documentation/nl/learning.tely | 94 +-- Documentation/nl/learning/tutorial.itely | 711 +++++++++++++++++++++++ 2 files changed, 760 insertions(+), 45 deletions(-) create mode 100644 Documentation/nl/learning/tutorial.itely diff --git a/Documentation/nl/learning.tely b/Documentation/nl/learning.tely index baa493fca7..3110b30db4 100644 --- a/Documentation/nl/learning.tely +++ b/Documentation/nl/learning.tely @@ -1,80 +1,84 @@ -\input texinfo @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl -*- -@c This file is part of learning.tely +\input texinfo @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; -*- @ignore - Translation of GIT committish: 1b3da70d81938d19a2b107382bbe25a267cf130b + Translation of GIT committish: b603992938d150b2a60de448721f054e0b614ac6 When revising a translation, copy the HEAD committish of the version that you are working on. For details, see the Contributors' Guide, node Updating translation committishes.. @end ignore - @setfilename lilypond-learning.info -@settitle GNU LilyPond Learning Manual +@settitle LilyPond beginnershandleiding @documentencoding UTF-8 @documentlanguage nl +@afourpaper + +@macro manualIntro +This file provides an introduction to LilyPond version +@version{}. +@end macro + +@c `Learning Manual' was born 1999-10-10 with git commit b9abaac... +@macro copyrightDeclare +Copyright @copyright{} 1999--2010 van de auteurs. +@end macro + +@set FDL @include macros.itexi -@c Translators: Test -@c This produces the unified index -@afourpaper @c don't remove this comment. -@copying -@quotation -@end quotation -@end copying -@c artouche -@c @ref{About the documentation}. -@c TITLE PAGE -@ifnottex -@node Top -@top GNU LilyPond --- Learning Manual +@ignore +@omfcreator Han-Wen Nienhuys, Jan Nieuwenhuizen and Graham Percival +@omfdescription Learning Manual of the LilyPond music engraving system +@omftype program usage +@omfcategory Applications|Publishing +@omflanguage Nederlands +@end ignore -@untranslated +@lilyTitlePage{Beginnershandleiding} -@end ifnottex -@finalout -@titlepage -@title LilyPond -@subtitle The music typesetter -@titlefont{Learning Manual} -@author The LilyPond development team -@vskip 100pt -@vskip 0pt plus 1filll -@c @vskip 20pt -@end titlepage @c TOC -- non-tex @ifnottex + @menu -* Introduction:: -* Common notation:: -* Fundamental concepts:: -* Tweaking output:: -* Templates:: -* Scheme tutorial:: -* GNU Free Documentation License:: -* LilyPond index:: +* Leerboek:: De basis van muzieknotatie met LilyPond. +* Algemene muzieknotatie:: Het schrijven van algemene muzieknotatie. +* Fundamentele concepten:: Basisconcepten van belang voor het begrijpen van het vervolg van de handleiding. +* Uitvoerverfijningen:: Inleiding in het verfijnen van de uitvoer. + +Appendices + +* Sjablonen:: Pasklare sjablonen. +* GNU Free Documentation License:: Licentie van dit document. +* LilyPond index:: Register. @end menu +@docMain @end ifnottex + + @c TOC - tex @contents + +@allowcodebreaks false + @c INCLUDES -@include learning/introduction.itely + +@include learning/tutorial.itely @include learning/common-notation.itely @include learning/fundamental.itely @include learning/tweaks.itely + @include learning/templates.itely -@include learning/scheme-tutorial.itely @include fdl.itexi -@node LilyPond index -@appendix LilyPond index -@untranslated +@node LilyPond register +@appendix LilyPond register +@translationof LilyPond index -@bye +@printindex cp -@c -- SKELETON FILE -- +@bye diff --git a/Documentation/nl/learning/tutorial.itely b/Documentation/nl/learning/tutorial.itely new file mode 100644 index 0000000000..33aeb20bac --- /dev/null +++ b/Documentation/nl/learning/tutorial.itely @@ -0,0 +1,711 @@ +@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; -*- +@ignore + Translation of GIT committish: b603992938d150b2a60de448721f054e0b614ac6 + + When revising a translation, copy the HEAD committish of the + version that you are working on. For details, see the Contributors' + Guide, node Updating translation committishes.. +@end ignore + +@include included/generating-output.itexi + +@c \version "2.12.0" + +@node Leerboek +@translationof Tutorial +@chapter Leerboek + +Dit hoofdstuk is de basisinleiding voor het werken met LilyPond. + +@menu +* Het compileren van een bestand:: +* Het schrijven van invoerbestanden:: +* Het lezen van de handleidingen:: +@end menu + +@node Het compileren van een bestand +@translationof Compiling a file +@section Het compileren van een bestand + +Deze paragraaf introduceert het @qq{compileren}---het verwerken van +LilyPond invoerbestanden (geschreven door jouzelf) voor het produceren +van uitvoerbestanden. + +@menu +* Invoer schrijven:: +* MacOS X:: +* Windows:: +* Commandoregel:: +@end menu + +@node Invoer schrijven +@translationof Entering input +@subsection Invoer schrijven + +@cindex compileren +@cindex eerste voorbeeld +@cindex voorbeeld, eerste +@cindex hoofdlettergevoelig + +@qq{Compileren} is de term die gebruikt wordt voor het verwerken van een +invoerbestand in LilyPond-formaat voor het produceren van één of meer +uitvoerbestanden. Uitvoerbestanden zijn gewoonlijk PDF (om te printen +of te bekijken), MIDI (om af te spelen), en PNG (for online gebruik). +LilyPond-invoerbestanden zijn gewone tekstbestanden. + +Dit is een voorbeeld van een eenvoudig invoerbestand: + +@example +\version "@w{@version{}}" +@{ + c' e' g' e' +@} +@end example + +De grafische uitvoer is: + +@c in this case we don't want verbatim +@lilypond[quote] +{ + c' e' g' e' +} +@end lilypond + +@warning{Noten en liedteksten in LilyPond invoer moeten altijd binnen +@w{@strong{@{ accolades @}}} staan. Om ambiguïteit te voorkomen moeten +deze accolades altijd los staan, d.w.z. omgeven zijn door witruimte, of +aan het begin of einde van een regel staan. In sommige voorbeelden in +deze handleiding zijn ze weggelaten, maar vergeet ze niet te gebruiken +in je eigen muziek! Voor meer informatie over hoe voorbeelden worden +afgebeeld in deze handleiding, zie @ref{Het lezen van de +handleidingen}.} + +LilyPond-invoer is @strong{hoofdlettergevoelig}. @w{@code{@{ c d e @}}} +is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E @}}} zal een foutmelding geven. + + +@smallspace + +@subheading Het produceren van uitvoer + +@cindex PDF-bestand +@cindex muziek weergeven +@cindex tekst-editors + +Hoe je uitvoer produceert, is afhankelijk van je operating systeem en +van de programma's die je gebruikt. + +@itemize + +@item +@ref{MacOS X, @sourceimage{logo-macosx,,,}} +@ref{MacOS X, MacOS X} (grafisch) + +@item +@ref{Windows, @sourceimage{logo-windows,,,}} +@ref{Windows, Microsoft Windows} (grafisch) + +@item +@ref{Commandoregel, @sourceimage{logo-linux,,,} +@sourceimage{logo-freebsd,,,} +@sourceimage{logo-macosx,,,} +@sourceimage{logo-windows,,,} +} +@ref{Commandoregel, Alle operating systemens} (commandoregel) + +@end itemize + +Er zijn verscheidene andere tekst-editors beschikbaar met specifieke +LilyPond-ondersteuning. Voor meer informatie, zie @rweb{Eenvoudiger +bewerken}. + +@warning{Als je LilyPond voor de allereerste keer draait, kan dat een +minuut of twee duren omdat alle systeemfonts eerst moeten worden +geanalyseerd. De volgende keer draait LilyPond veel sneller!} + + +@node MacOS X +@subsection MacOS X + +@cindex draaien van LilyPond onder MacOS X +@cindex MacOS X, draaien van LilyPond + +@lilypadOSX + + +@node Windows +@subsection Windows + +@cindex draaien van LilyPond onder Windows +@cindex Windows, draaien van LilyPond + +@lilypadWindows + + +@node Commandoregel +@translationof Command-line +@subsection Commandoregel + +@cindex draaien van LilyPond onder Unix +@cindex Unix, draaien van LilyPond + +@lilypadCommandLine + +@node Het schrijven van invoerbestanden +@translationof How to write input files +@section Het schrijven van invoerbestanden + +Deze paragraaf introduceert de LilyPond basissyntax om je op weg te +helpen bij het schrijven van invoerbestanden. + +@menu +* Eenvoudige notatie:: +* Werken met invoerbestanden:: +@end menu + + +@node Eenvoudige notatie +@translationof Simple notation +@subsection Eenvoudige notatie + +@cindex eenvoudige notatie +@cindex notatie, eenvoudig + +LilyPond kan bepaalde notatie-elementen automatisch toevoegen. In het +volgende voorbeeld hebben we slechts vier toonhoogten ingevoerd, maar +LilyPond heeft een muzieksleutel, een maatsoort, en nootlengtes +toegevoegd. + +@lilypond[verbatim,quote] +{ + c' e' g' e' +} +@end lilypond + +@noindent +Dit gedrag kan worden veranderd, maar in de meeste gevallen zijn deze +automatische waarden heel handig. + + +@subheading Toonhoogten + +@cindex toonhoogten +@cindex relatieve modus +@cindex apostrof, enkel aanhalingsteken +@cindex komma +@cindex toevallige tekens en relatieve modus +@cindex relatieve modus, en toevallige tekens + +@funindex \relative +@funindex relative +@funindex ' +@funindex , + +Terminologie: @rglos{pitch}, @rglos{interval}, +@rglos{scale}, @rglos{middle C}, @rglos{octave}, +@rglos{accidental}. + +De meest eenvoudige manier voor het invoeren van noten is de +@code{\relative} modus. In deze modus wordt het octaaf automatisch +gekozen door de aanname dat een opvolgende noot altijd zo dicht mogelijk +bij de vorige noot geplaatst moet worden, d.w.z., hij wordt geplaatst in +het octaaf dat binnen drie notenbalk-ruimtes ten opzichte van de vorige +noot valt. We beginnen met het invoeren van het meest elementaire stuk +muziek, een @notation{toonladder}, waarin elke noot precies één +notenbalk-ruimte hoger is dan de vorige noot. + +@lilypond[verbatim,quote] +% zet het beginpunt op de centrale C +\relative c' { + c d e f + g a b c +} +@end lilypond + +De eerste noot is de @notation{centrale C}. Elke volgende noot wordt zo +dicht mogelijk geplaatst ten op zichte van de vorige noot -- of anders +gezegd, de eerste @code{c} is de C het dichtst bij de centrale C. Die +wordt gevolgd door dichtstbijzijnde D ten opzichte van de vorige noot. +We kunnen melodieën maken die grotere intervallen hebben, nog steeds +uitsluitend gebruikmakend van de {\relative} modus: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c' { + d f a g + c b f d +} +@end lilypond + +@noindent +De eerste noot van de melodie hoeft niet te beginnen met de noot die de +begintoonhoogte aangeeft. In bovenstaand voorbeeld is de eerste +noot -- de @code{d} -- de dichtstbijzijnde D bij de centrale C. + +Door het toevoegen (of weghalen) van apostrofs @code{'} of komma's +@code{,} van het @code{@w{\relative c' @{}} commando, kunnen we +het beginoctaaf veranderen: + +@lilypond[verbatim,quote] +% één octaaf boven de centrale C +\relative c'' { + e c a c +} +@end lilypond + +Relatieve modus kan aanvankelijk wat verwarrend zijn, maar het is de +eenvoudigste manier om melodieën in te voeren. Laten we eens kijken hoe +het uitrekenen van relatieve afstanden in de praktijk werkt. Beginnend +met een B, die in de vioolsleutel op de middelste lijn staat, kan je een +C, D en E bereiken binnen 3 notenbalk-ruimten omhoog, een een A, G en F +binnen 3 notenbalk-ruimten omlaag. Dus als de noot na een B een C, D of +E is, wordt aangenomen dat die hoger is dan de B, en van een A, G of F +wordt aangenomen dat hij lager is. + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + b c % c is 1 notenbalk-ruimte omhoog, dus de c hoger + b d % d is 2 omhoog of 5 omlaag, dus de d hoger + b e % e is 3 omhoog of 4 omlaag, dus de e hoger + b a % a is 6 omhoog of 1 omlaag, dus de a lager + b g % g is 5 omhoog of 2 omlaag, dus de g lager + b f % f is 4 omhoog of 3 omlaag, dus de f lager +} +@end lilypond + +Precies hetzelfde gebeurt als een van deze noten verhoogd of verlaagd is +met een kruis of mol. @notation{Toevallige tekens} worden +@strong{volledig genegeerd} in de berekening van de relatieve positie. +Exact dezelfde notenbalkruimte-telling wordt gedaan voor een noot op +willekeurig welke andere plaats op de notenbalk. + +Om intervallen te gebruiken die groter zijn dan drie notenbalk-ruimten, +kunnen we het @notation{octaaf} verhogen door een apostrof @code{'} (of +enkel aanhalingsteken) aan de notenaam toe te voegen. We kunnen het +octaaf verlagen door een komma @code{,} aan de notenaam toe toe voegen. + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + a a, c' f, + g g'' a,, f' +} +@end lilypond + +@noindent +Voor het veranderen van een noot met twee (of meer!) octaven gebruiken +we meerdere @code{''} of @code{,,} -- maar let op dat je twee enkele +apostrofs of aanhalingstekens gebruikt @code{''} en niet één dubbel +aanhalingsteken @code{"}@tie{}! De beginwaarde in @code{@w{\relative +c'}} kan ook op deze manier worden veranderd. +@c " - keeps quotes in order for context-sensitive editor -td + +@subheading Lengten (ritmen) + +@cindex nootlengten +@cindex lengten +@cindex ritmen +@cindex hele noot +@cindex halve noot +@cindex kwartnoot +@cindex gepuncteerde noot +@cindex lengten noteren + +Terminologie: @rglos{beam}, @rglos{duration}, +@rglos{whole note}, @rglos{half note}, @rglos{quarter note}, +@rglos{dotted note}. + +De @notation{lengte} van een noot wordt aangegeven door een nummer na de +notenaam: @code{1} voor een @notation{hele noot}, @code{2} voor een +@notation{halve noot}, @code{4} voor een @notation{kwartnoot} +enzovoorts. @notation{Waardestrepen} worden automatisch toegevoegd. + +Als je geen lengte aangeeft, word te vorige lengte ook gebruikt voor de +volgende noot. De lengte van de eerste noot is standaard een kwartnoot. + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + a1 + a2 a4 a8 a + a16 a a a a32 a a a a64 a a a a a a a a2 +} +@end lilypond + +Voor het maken van @notation{gepuncteerde noten} voeg je een punt +@code{.} toe aan het lengte-nummer. De lengte van een gepuncteerde noot +moet expliciet worden aangegeven (d.w.z., altijd ook met een nummer). + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + a a a4. a8 + a8. a16 a a8. a8 a4. +} +@end lilypond + + +@subheading Rusten + +@cindex rust +@cindex rusten noteren + +Terminologie: @rglos{rest}. + +Een @notation{rust} voer je in net zoals een noot met de naam +@code{r}@tie{}: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + a r r2 + r8 a r4 r4. r8 +} +@end lilypond + + +@subheading Maatsoort + +@cindex maatsoort + +@funindex \time +@funindex time + +Terminologie: @rglos{time signature}. + +De @notation{maatsoort} kun je aangeven met het @code{\time} commando: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + \time 3/4 + a4 a a + \time 6/8 + a4. a + \time 4/4 + a4 a a a +} +@end lilypond + + +@subheading Sleutel + +@cindex sleutel +@cindex viool +@cindex sopraan +@cindex alt +@cindex tenor +@cindex bas + +@funindex \clef +@funindex clef + +Terminologie: @rglos{clef}. + +De @notation{sleutel} kun je aangeven met het @code{\clef} commando: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c' { + \clef treble + c1 + \clef alto + c1 + \clef tenor + c1 + \clef bass + c1 +} +@end lilypond + + +@subheading Alles samen + +Hier is een klein voorbeeld dat al deze onderdelen samen toont: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c, { + \time 3/4 + \clef bass + c2 e8 c' g'2. + f4 e d c4 c, r4 +} +@end lilypond + + +@seealso +Notatiehandleiding: @ruser{Writing pitches}, +@ruser{Writing rhythms}, @ruser{Writing rests}, +@ruser{Time signature}, @ruser{Clef}. + + +@node Werken met invoerbestanden +@translationof Working on input files +@subsection Werken met invoerbestanden + +@cindex accolades +@cindex haakjes, gekruld +@cindex commentaar +@cindex regelcommentaar +@cindex commentaar, regel +@cindex blokcommentaar +@cindex commentaar, blok +@cindex hoofdlettergevoelig +@cindex witruimteongevoelig +@cindex expressies +@cindex versie aangeven +@cindex versie +@cindex versienummer + +@funindex \version +@funindex { ... } +@funindex % +@funindex %@{ ... %@} + +LilyPond-invoerbestanden lijken op broncodebestanden van de meest +gebruikte programmeertalen. Ze bevatten een versie-uitdrukking, zijn +hoofdlettergevoelig, en witruimte wordt grotendeels genegeerd. +Expressies worden gevormd met accolades @{ @}, en kommentaren worden +aangegeven met @code{%} of @w{@code{%@{ ... %@}}}. + +Als de vorige alinea totale onzin lijkt, geen probleem! We leggen +hieronder uit wat al deze termen betekenen: + +@itemize + +@item +@strong{Versie-uitdrukking}: +Elk LilyPond-bestand zou een versie-uitdrukking moeten hebben. Een +versie-uitdrukking is een regel die aangeeft voor welke versie van +LilyPond het bestand is geschreven, zoals in onderstaand voorbeeld: + +@example +\version "@w{@version{}}" +@end example + +De versie-uitdrukking wordt altijd helemaal bovenin het LilyPond-bestand +gezet. + +Er zijn twee redenen waarom de versie-uitdrukking belangrijk is. Ten +eerste maakt het een automatische update van het invoerbestand mogelijk +voor wanneer de syntax van een nieuwere LilyPond-versie verandert. Ten +tweede geeft het de LilyPond-versie aan die nodig is om het bestand te +compileren. + +Als de versie-uitdrukking wordt weggelaten uit een invoerbestand, zal +LilyPond een waarschuwing geven tijdens het compileren van het bestand. + +@item +@strong{Hoofdlettergevoelig}: +het maakt uit of je een letter als kleine letter typt (bijv. +@w{@code{a, b, s, t}}) of als hoofdletter (bijv. @w{@code{A, B, S, T}}). +Noten zijn met een kleine letter: @w{@code{@{ c d e @}}} is geldige invoer; +@w{@code{@{ C D E @}}} geeft een foutmelding. + +@item +@strong{Witeruimteongevoelig}: +heet maakt niet uit hoeveel spaties (of tabs of nieuwe regels) je invoegt. +@w{@code{@{ c d e @}}} betekent hetzelfde als +@w{@code{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en als: + +@example +@{ c d + e @} +@end example + +@noindent +Het laatste voorbeeld leest natuurlijk erg lastig. Een goede vuistregel +is om blokken code in te springen met een tab of twee spaties: + +@example +@{ + c d e +@} +@end example + +Echter, vele syntactische elementen @emph{moeten} van elkaar gescheiden +worden door witruimte. Anders gezegd, witruimte kan altijd worden +@emph{ingevoegd}, maar niet altijd worden @emph{weggehaald}. Omdat +ontbrekende witruimte voor vreemde foutmeldingen kan zorgen, is het +verstandig altijd witruimte te gebruiken voor en na elk syntactisch +element, bijvoorbeeld, voor en na elke accolade. + +@item +@strong{Uitdrukkingen}: + +om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{ accolades @}} heen staan. +Deze haakjes vertellen LilyPond dat de invoer een enkele +muziekuitdrukking is, net als de haakjes @code{()} bij wiskunde. De +accolades moeten altijd los staan, d.w.z. omgeven zijn door witruimte, +of aan het begin of einde van een regel staan om ambiguïteiten te +voorkomen. + +Een LilyPond-commando gevolgd door een enkele uitdrukkin tussen accolades (zoals +@w{@code{\relative @{ @}}}) telt ook als een enkele muziekuitdrukking. + +@cindex kommentaren +@cindex regercommentaar +@cindex blokcommentaar +@item +@strong{Kommentaren}: + +een commentaar is een opmerking voor de lezer van de muziekinvoer; het +wordt genegeerd tijdens het verwerken, dus het heeft geen effect op de +geprinte uitvoer. Er zijn twee soorten commentaar. Het procentteken +@code{%} markeert het begin van een regelcommentaar; alles na een @code{%} op +die regel wordt genegeerd. Een regelcommentaar wordt altijd @emph{boven} +de regel geplaatst waar hij bij hoort. + +@example +a4 a a a +% dit commentaar slaat op de B's +b2 b +@end example + +Een blokcommentaar markeert een heel stuk van de muziekinvoer als +commentaar. Alles wat tussen @code{%@{} en @code{%@}} staat, wordt +genegeerd. Echter, blockcommentaren kunnen niet worden ge@q{nest}. Dat +betekent dat je een blokcommentaar niet binnen een ander blokcommentaar +kunt zetten. Als je dat toch probeert, zal de eerste @code{%@}} +@emph{beide} blokcommentaren sluiten. Het volgende fragment toont +het gebruik van commentaren: + +@example +% noten voor twinkle twinkle volgen + c4 c g' g a a g2 + +%@{ + Deze regel, en de noten hieronder worden genegeerd, + omdat ze in een blokcommentaar staan. + + f f e e d d c2 +%@} +@end example + +@end itemize + + +@node Het lezen van de handleidingen +@translationof How to read the manuals +@section Het lezen van de handleidingen + +Deze paragraaf laat zien hoe je de documentatie efficient kunt lezen, +en introduceert enkele nuttige interactieve functies die beschikbaar +zijn in de online-versie. + +@menu +* Weggelaten materiaal:: +* Klikbare voorbeelden:: +* Overzicht van handleidingen:: +@end menu + + +@node Weggelaten materiaal +@translationof Omitted material +@subsection Weggelaten materiaal + + +@cindex hoe de handleidingen te lezen +@cindex handleiding, lezen +@cindex het lezen van de handleiding +@cindex voorbeelden, aanklikbaar +@cindex klikbare voorbeelden +@cindex tips voor het bouwen van bestanden +@cindex sjablonen +@cindex bouwen van bestanden, tips +@cindex bestanden, tips om te maken + +LilyPond-invoer moet tussen @{ @}-tekens of @code{@w{\relative c'' @{ +... @}}} staan, zoals we gezien hebben in @ref{Werken met +invoerbestanden}. Vanaf nu zullen we dit weglaten uit de meeste +voorbeelden in de handleiding. Als je die voorbeelden wilt gebruiken, +kun je you de getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je @strong{moet} +zelf wel @code{@w{\relative c'' @{ @}}} toevoegen, dus: + +@example +\relative c'' @{ + ... plak hier het voorbeeld ... +@} +@end example + +Waarom laten we die accolades weg? De meeste voorbeelden in deze +handleiding kunnen midden in een langer stuk muziek worden ingevoegd. +Bij zulke voorbeelden is het onzinnig om @code{@w{\relative c'' @{ @}}} +toe te voegen -- je moet een @code{\relative} niet binnen een ander +@code{\relative} zetten! Als we @code{@w{\relative c'' @{ @}}} om elk +voorbeeld heen zouden zetten, zou je een klein documentatievoorbeeld +niet zomaar kunnen kopiëren en in een langer stuk kunnen plakken. De +meeste mensen willen materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus +zorgen we dat de handleiding daarvoor het meest geschikt is. + +Verder moet elk LilyPond-bestand eigenlijk ook een +@code{@bs{}version}-uitdrukking hebben. Omdat de voorbeelden in de +handleidingen fragmenten zijn, en geen volledige bestanden, wordt +de @code{@bs{}version}-uitdrukking weggelaten. Maar je zou er +een gewoonte van moeten maken ze in je bestanden op te nemen. + +@node Klikbare voorbeelden +@translationof Clickable examples +@subsection Klikbare voorbeelden + +@warning{Deze functie is uitsluitend beschikbaar in de HTML-handleidingen.} + +Veel mensen leren programma's door te proberen en er wat mee te prutsen. +Dat kan ook goed met LilyPond. Als je op een afbeelding in de HTML-versie +van deze handleiding klikt, zie je de exacte LilyPond-invoer die gebruikt +is om die afbeelding te genereren. Probeer het maar met deze afbeelding: + +@c no verbatim here +@lilypond[quote] +\relative c'' { + c-\markup { \bold \huge { Klik hier. } } +} +@end lilypond + +Door het knippen en plakken van het gehele @qq{ly snippet}-gedeelte, heb +je een sjabloon om je experiment mee te beginnen. Om precies dezelde +uitvoer te krijgen (inclusief regelbreedte en alles), kopiëer alles +vanaf @qq{Start cut-&-pastable section} tot aan het einde van het +bestand. + + +@ignore +This is item 825 + +@n ode Keyboard navigation +@s ubsection Keyboard navigation + +@warning{This features is only available in the HTML manuals.} + +@c TODO: once this is figured out, insert it here. + +We are currently working on this feature. +@end ignore + +@node Overzicht van handleidingen +@translationof Overview of manuals +@subsection Overzicht van handleidingen + +Er is veel documentatie voor LilyPond. Nieuwe gebruikers weten soms +niet helemaal wat ze nu wel en niet zouden moeten lezen, en soms slaan +ze essentiële delen over. + +@warning{Sla liever geen belangrjke delen van de documentatie over. Dat +maakt het veel lastiger vinden om het vervolg te begrijpen.} + +@itemize + +@item +@strong{Voordat je ook maar @emph{iets}} probeert: lees uit de +Beginnershandleiding het @ref{Leerboek}, en @ref{Algemene notatie}. Als +je muziektermen tegenkomt die je niet herkent, zoek ze dan op in de +@rglosnamed{Top, Terminologie}. + +@item +@strong{Voordat je een heel muziekstuk probeert te schrijven}: lees uit +de Beginnershandleiding de @ref{Fundamentale concepten}. Daarna wil je +wellicht de relevante delen van de @rusernamed{Top, Notatiehandleiding} +bekijken. + +@item +@strong{Voordat je de standaarduitvoer probeert te veranderen}: lees uit +de Beginnershandleiding over @ref{Uitvoerverfijningen}. + +@item +@strong{Voordat je een groot project begint}: lees uit de +Gebruikershandleiding @rprogram{Suggestions for writing files}. + +@end itemize -- 2.39.2