]> git.donarmstrong.com Git - lilypond.git/commitdiff
Doc: [nl] add tutorial.itely.
authorJan Nieuwenhuizen <janneke@gnu.org>
Wed, 17 Mar 2010 22:08:06 +0000 (23:08 +0100)
committerJan Nieuwenhuizen <janneke@gnu.org>
Thu, 18 Mar 2010 21:22:21 +0000 (22:22 +0100)
Documentation/nl/learning.tely
Documentation/nl/learning/tutorial.itely [new file with mode: 0644]

index baa493fca71d3a9606f1cbccc6ffd7f2b8b1831d..3110b30db4201cf2c0616ad801a646d54ec67359 100644 (file)
@@ -1,80 +1,84 @@
-\input texinfo @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl -*-
-@c This file is part of learning.tely
+\input texinfo @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; -*-
 @ignore
-    Translation of GIT committish: 1b3da70d81938d19a2b107382bbe25a267cf130b
+    Translation of GIT committish: b603992938d150b2a60de448721f054e0b614ac6
 
     When revising a translation, copy the HEAD committish of the
     version that you are working on.  For details, see the Contributors'
     Guide, node Updating translation committishes..
 @end ignore
 
-
 @setfilename lilypond-learning.info
-@settitle GNU LilyPond Learning Manual
+@settitle LilyPond beginnershandleiding
 @documentencoding UTF-8
 @documentlanguage nl
+@afourpaper
+
+@macro manualIntro
+This file provides an introduction to LilyPond version
+@version{}.
+@end macro
+
+@c `Learning Manual' was born 1999-10-10 with git commit b9abaac...
+@macro copyrightDeclare
+Copyright @copyright{} 1999--2010 van de auteurs.
+@end macro
+
+@set FDL
 @include macros.itexi
 
-@c Translators: Test
 
-@c This produces the unified index
-@afourpaper
 @c don't remove this comment.
-@copying
-@quotation
-@end quotation
-@end copying
-@c artouche
-@c @ref{About the documentation}.
-@c TITLE PAGE
-@ifnottex
-@node Top
-@top GNU LilyPond --- Learning Manual
+@ignore
+@omfcreator Han-Wen Nienhuys, Jan Nieuwenhuizen and Graham Percival
+@omfdescription Learning Manual of the LilyPond music engraving system
+@omftype program usage
+@omfcategory Applications|Publishing
+@omflanguage Nederlands
+@end ignore
 
-@untranslated
 
+@lilyTitlePage{Beginnershandleiding}
 
-@end ifnottex
-@finalout
-@titlepage
-@title LilyPond
-@subtitle The music typesetter
-@titlefont{Learning Manual}
-@author The LilyPond development team
-@vskip 100pt
-@vskip 0pt plus 1filll
-@c @vskip 20pt
-@end titlepage
 @c TOC -- non-tex
 @ifnottex
+
 @menu
-* Introduction::
-* Common notation::
-* Fundamental concepts::
-* Tweaking output::
-* Templates::
-* Scheme tutorial::
-* GNU Free Documentation License::
-* LilyPond index::
+* Leerboek::                       De basis van muzieknotatie met LilyPond.
+* Algemene muzieknotatie::         Het schrijven van algemene muzieknotatie.
+* Fundamentele concepten::         Basisconcepten van belang voor het begrijpen van het vervolg van de handleiding.
+* Uitvoerverfijningen::            Inleiding in het verfijnen van de uitvoer.
+
+Appendices
+
+* Sjablonen::                      Pasklare sjablonen.
+* GNU Free Documentation License:: Licentie van dit document.
+* LilyPond index::                 Register.
 @end menu
 
+@docMain
 @end ifnottex
+
+
 @c TOC - tex
 @contents
+
+@allowcodebreaks false
+
 @c INCLUDES
-@include learning/introduction.itely
+
+@include learning/tutorial.itely
 @include learning/common-notation.itely
 @include learning/fundamental.itely
 @include learning/tweaks.itely
+
 @include learning/templates.itely
-@include learning/scheme-tutorial.itely
 @include fdl.itexi
-@node LilyPond index
-@appendix LilyPond index
 
-@untranslated
 
+@node LilyPond register
+@appendix LilyPond register
+@translationof LilyPond index
 
-@bye
+@printindex cp
 
-@c -- SKELETON FILE --
+@bye
diff --git a/Documentation/nl/learning/tutorial.itely b/Documentation/nl/learning/tutorial.itely
new file mode 100644 (file)
index 0000000..33aeb20
--- /dev/null
@@ -0,0 +1,711 @@
+@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; -*-
+@ignore
+    Translation of GIT committish: b603992938d150b2a60de448721f054e0b614ac6
+
+    When revising a translation, copy the HEAD committish of the
+    version that you are working on.  For details, see the Contributors'
+    Guide, node Updating translation committishes..
+@end ignore
+
+@include included/generating-output.itexi
+
+@c \version "2.12.0"
+
+@node Leerboek
+@translationof Tutorial
+@chapter Leerboek
+
+Dit hoofdstuk is de basisinleiding voor het werken met LilyPond.
+
+@menu
+* Het compileren van een bestand::
+* Het schrijven van invoerbestanden::
+* Het lezen van de handleidingen::
+@end menu
+
+@node Het compileren van een bestand
+@translationof Compiling a file
+@section Het compileren van een bestand
+
+Deze paragraaf introduceert het @qq{compileren}---het verwerken van
+LilyPond invoerbestanden (geschreven door jouzelf) voor het produceren
+van uitvoerbestanden.
+
+@menu
+* Invoer schrijven::
+* MacOS X::
+* Windows::
+* Commandoregel::
+@end menu
+
+@node Invoer schrijven
+@translationof Entering input
+@subsection Invoer schrijven
+
+@cindex compileren
+@cindex eerste voorbeeld
+@cindex voorbeeld, eerste
+@cindex hoofdlettergevoelig
+
+@qq{Compileren} is de term die gebruikt wordt voor het verwerken van een
+invoerbestand in LilyPond-formaat voor het produceren van één of meer
+uitvoerbestanden.  Uitvoerbestanden zijn gewoonlijk PDF (om te printen
+of te bekijken), MIDI (om af te spelen), en PNG (for online gebruik).
+LilyPond-invoerbestanden zijn gewone tekstbestanden.
+
+Dit is een voorbeeld van een eenvoudig invoerbestand:
+
+@example
+\version "@w{@version{}}"
+@{
+  c' e' g' e'
+@}
+@end example
+
+De grafische uitvoer is:
+
+@c  in this case we don't want verbatim
+@lilypond[quote]
+{
+  c' e' g' e'
+}
+@end lilypond
+
+@warning{Noten en liedteksten in LilyPond invoer moeten altijd binnen
+@w{@strong{@{ accolades @}}} staan.  Om ambiguïteit te voorkomen moeten
+deze accolades altijd los staan, d.w.z. omgeven zijn door witruimte, of
+aan het begin of einde van een regel staan.  In sommige voorbeelden in
+deze handleiding zijn ze weggelaten, maar vergeet ze niet te gebruiken
+in je eigen muziek!  Voor meer informatie over hoe voorbeelden worden
+afgebeeld in deze handleiding, zie @ref{Het lezen van de
+handleidingen}.}
+
+LilyPond-invoer is @strong{hoofdlettergevoelig}.  @w{@code{@{ c d e @}}}
+is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E @}}} zal een foutmelding geven.
+
+
+@smallspace
+
+@subheading Het produceren van uitvoer
+
+@cindex PDF-bestand
+@cindex muziek weergeven
+@cindex tekst-editors
+
+Hoe je uitvoer produceert, is afhankelijk van je operating systeem en
+van de programma's die je gebruikt.
+
+@itemize
+
+@item
+@ref{MacOS X, @sourceimage{logo-macosx,,,}}
+@ref{MacOS X, MacOS X} (grafisch)
+
+@item
+@ref{Windows, @sourceimage{logo-windows,,,}}
+@ref{Windows, Microsoft Windows} (grafisch)
+
+@item
+@ref{Commandoregel, @sourceimage{logo-linux,,,}
+@sourceimage{logo-freebsd,,,}
+@sourceimage{logo-macosx,,,}
+@sourceimage{logo-windows,,,}
+}
+@ref{Commandoregel, Alle operating systemens} (commandoregel)
+
+@end itemize
+
+Er zijn verscheidene andere tekst-editors beschikbaar met specifieke
+LilyPond-ondersteuning.  Voor meer informatie, zie @rweb{Eenvoudiger
+bewerken}.
+
+@warning{Als je LilyPond voor de allereerste keer draait, kan dat een
+minuut of twee duren omdat alle systeemfonts eerst moeten worden
+geanalyseerd.  De volgende keer draait LilyPond veel sneller!}
+
+
+@node MacOS X
+@subsection MacOS X
+
+@cindex draaien van LilyPond onder MacOS X
+@cindex MacOS X, draaien van LilyPond
+
+@lilypadOSX
+
+
+@node Windows
+@subsection Windows
+
+@cindex draaien van LilyPond onder Windows
+@cindex Windows, draaien van LilyPond
+
+@lilypadWindows
+
+
+@node Commandoregel
+@translationof Command-line
+@subsection Commandoregel
+
+@cindex draaien van LilyPond onder Unix
+@cindex Unix, draaien van LilyPond
+
+@lilypadCommandLine
+
+@node Het schrijven van invoerbestanden
+@translationof How to write input files
+@section Het schrijven van invoerbestanden
+
+Deze paragraaf introduceert de LilyPond basissyntax om je op weg te
+helpen bij het schrijven van invoerbestanden.
+
+@menu
+* Eenvoudige notatie::
+* Werken met invoerbestanden::
+@end menu
+
+
+@node Eenvoudige notatie
+@translationof Simple notation
+@subsection Eenvoudige notatie
+
+@cindex eenvoudige notatie
+@cindex notatie, eenvoudig
+
+LilyPond kan bepaalde notatie-elementen automatisch toevoegen.  In het
+volgende voorbeeld hebben we slechts vier toonhoogten ingevoerd, maar
+LilyPond heeft een muzieksleutel, een maatsoort, en nootlengtes
+toegevoegd.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+{
+  c' e' g' e'
+}
+@end lilypond
+
+@noindent
+Dit gedrag kan worden veranderd, maar in de meeste gevallen zijn deze
+automatische waarden heel handig.
+
+
+@subheading Toonhoogten
+
+@cindex toonhoogten
+@cindex relatieve modus
+@cindex apostrof, enkel aanhalingsteken
+@cindex komma
+@cindex toevallige tekens en relatieve modus
+@cindex relatieve modus, en toevallige tekens
+
+@funindex \relative
+@funindex relative
+@funindex '
+@funindex ,
+
+Terminologie: @rglos{pitch}, @rglos{interval},
+@rglos{scale}, @rglos{middle C}, @rglos{octave},
+@rglos{accidental}.
+
+De meest eenvoudige manier voor het invoeren van noten is de
+@code{\relative} modus.  In deze modus wordt het octaaf automatisch
+gekozen door de aanname dat een opvolgende noot altijd zo dicht mogelijk
+bij de vorige noot geplaatst moet worden, d.w.z., hij wordt geplaatst in
+het octaaf dat binnen drie notenbalk-ruimtes ten opzichte van de vorige
+noot valt.  We beginnen met het invoeren van het meest elementaire stuk
+muziek, een @notation{toonladder}, waarin elke noot precies één
+notenbalk-ruimte hoger is dan de vorige noot.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+% zet het beginpunt op de centrale C
+\relative c' {
+  c d e f
+  g a b c
+}
+@end lilypond
+
+De eerste noot is de @notation{centrale C}.  Elke volgende noot wordt zo
+dicht mogelijk geplaatst ten op zichte van de vorige noot -- of anders
+gezegd, de eerste @code{c} is de C het dichtst bij de centrale C.  Die
+wordt gevolgd door dichtstbijzijnde D ten opzichte van de vorige noot.
+We kunnen melodieën maken die grotere intervallen hebben, nog steeds
+uitsluitend gebruikmakend van de {\relative} modus:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c' {
+  d f a g
+  c b f d
+}
+@end lilypond
+
+@noindent
+De eerste noot van de melodie hoeft niet te beginnen met de noot die de
+begintoonhoogte aangeeft.  In bovenstaand voorbeeld is de eerste
+noot -- de @code{d} -- de dichtstbijzijnde D bij de centrale C.
+
+Door het toevoegen (of weghalen) van apostrofs @code{'} of komma's
+@code{,} van het @code{@w{\relative c' @{}} commando, kunnen we
+het beginoctaaf veranderen:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+% één octaaf boven de centrale C
+\relative c'' {
+  e c a c
+}
+@end lilypond
+
+Relatieve modus kan aanvankelijk wat verwarrend zijn, maar het is de
+eenvoudigste manier om melodieën in te voeren.  Laten we eens kijken hoe
+het uitrekenen van relatieve afstanden in de praktijk werkt.  Beginnend
+met een B, die in de vioolsleutel op de middelste lijn staat, kan je een
+C, D en E bereiken binnen 3 notenbalk-ruimten omhoog, een een A, G en F
+binnen 3 notenbalk-ruimten omlaag.  Dus als de noot na een B een C, D of
+E is, wordt aangenomen dat die hoger is dan de B, en van een A, G of F
+wordt aangenomen dat hij lager is.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  b c  % c is 1 notenbalk-ruimte omhoog, dus de c hoger
+  b d  % d is 2 omhoog of 5 omlaag, dus de d hoger
+  b e  % e is 3 omhoog of 4 omlaag, dus de e hoger
+  b a  % a is 6 omhoog of 1 omlaag, dus de a lager
+  b g  % g is 5 omhoog of 2 omlaag, dus de g lager
+  b f  % f is 4 omhoog of 3 omlaag, dus de f lager
+}
+@end lilypond
+
+Precies hetzelfde gebeurt als een van deze noten verhoogd of verlaagd is
+met een kruis of mol.  @notation{Toevallige tekens} worden
+@strong{volledig genegeerd} in de berekening van de relatieve positie.
+Exact dezelfde notenbalkruimte-telling wordt gedaan voor een noot op
+willekeurig welke andere plaats op de notenbalk.
+
+Om intervallen te gebruiken die groter zijn dan drie notenbalk-ruimten,
+kunnen we het @notation{octaaf} verhogen door een apostrof @code{'} (of
+enkel aanhalingsteken) aan de notenaam toe te voegen.  We kunnen het
+octaaf verlagen door een komma @code{,} aan de notenaam toe toe voegen.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  a a, c' f,
+  g g'' a,, f'
+}
+@end lilypond
+
+@noindent
+Voor het veranderen van een noot met twee (of meer!) octaven gebruiken
+we meerdere @code{''} of @code{,,} -- maar let op dat je twee enkele
+apostrofs of aanhalingstekens gebruikt @code{''} en niet één dubbel
+aanhalingsteken @code{"}@tie{}!  De beginwaarde in @code{@w{\relative
+c'}} kan ook op deze manier worden veranderd.
+@c " - keeps quotes in order for context-sensitive editor -td
+
+@subheading Lengten (ritmen)
+
+@cindex nootlengten
+@cindex lengten
+@cindex ritmen
+@cindex hele noot
+@cindex halve noot
+@cindex kwartnoot
+@cindex gepuncteerde noot
+@cindex lengten noteren
+
+Terminologie: @rglos{beam}, @rglos{duration},
+@rglos{whole note}, @rglos{half note}, @rglos{quarter note},
+@rglos{dotted note}.
+
+De @notation{lengte} van een noot wordt aangegeven door een nummer na de
+notenaam: @code{1} voor een @notation{hele noot}, @code{2} voor een
+@notation{halve noot}, @code{4} voor een @notation{kwartnoot}
+enzovoorts.  @notation{Waardestrepen} worden automatisch toegevoegd.
+
+Als je geen lengte aangeeft, word te vorige lengte ook gebruikt voor de
+volgende noot.  De lengte van de eerste noot is standaard een kwartnoot.
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  a1
+  a2 a4 a8 a
+  a16 a a a a32 a a a a64 a a a a a a a a2
+}
+@end lilypond
+
+Voor het maken van @notation{gepuncteerde noten} voeg je een punt
+@code{.} toe aan het lengte-nummer.  De lengte van een gepuncteerde noot
+moet expliciet worden aangegeven (d.w.z., altijd ook met een nummer).
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  a a a4. a8
+  a8. a16 a a8. a8 a4.
+}
+@end lilypond
+
+
+@subheading Rusten
+
+@cindex rust
+@cindex rusten noteren
+
+Terminologie: @rglos{rest}.
+
+Een @notation{rust} voer je in net zoals een noot met de naam
+@code{r}@tie{}:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  a r r2
+  r8 a r4 r4. r8
+}
+@end lilypond
+
+
+@subheading Maatsoort
+
+@cindex maatsoort
+
+@funindex \time
+@funindex time
+
+Terminologie: @rglos{time signature}.
+
+De @notation{maatsoort} kun je aangeven met het @code{\time} commando:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c'' {
+  \time 3/4
+  a4 a a
+  \time 6/8
+  a4. a
+  \time 4/4
+  a4 a a a
+}
+@end lilypond
+
+
+@subheading Sleutel
+
+@cindex sleutel
+@cindex viool
+@cindex sopraan
+@cindex alt
+@cindex tenor
+@cindex bas
+
+@funindex \clef
+@funindex clef
+
+Terminologie: @rglos{clef}.
+
+De @notation{sleutel} kun je aangeven met het @code{\clef} commando:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c' {
+  \clef treble
+  c1
+  \clef alto
+  c1
+  \clef tenor
+  c1
+  \clef bass
+  c1
+}
+@end lilypond
+
+
+@subheading Alles samen
+
+Hier is een klein voorbeeld dat al deze onderdelen samen toont:
+
+@lilypond[verbatim,quote]
+\relative c, {
+  \time 3/4
+  \clef bass
+  c2 e8 c' g'2.
+  f4 e d c4 c, r4
+}
+@end lilypond
+
+
+@seealso
+Notatiehandleiding: @ruser{Writing pitches},
+@ruser{Writing rhythms}, @ruser{Writing rests},
+@ruser{Time signature}, @ruser{Clef}.
+
+
+@node Werken met invoerbestanden
+@translationof Working on input files
+@subsection Werken met invoerbestanden
+
+@cindex accolades
+@cindex haakjes, gekruld
+@cindex commentaar
+@cindex regelcommentaar
+@cindex commentaar, regel
+@cindex blokcommentaar
+@cindex commentaar, blok
+@cindex hoofdlettergevoelig
+@cindex witruimteongevoelig
+@cindex expressies
+@cindex versie aangeven
+@cindex versie
+@cindex versienummer
+
+@funindex \version
+@funindex { ... }
+@funindex %
+@funindex %@{ ... %@}
+
+LilyPond-invoerbestanden lijken op broncodebestanden van de meest
+gebruikte programmeertalen.  Ze bevatten een versie-uitdrukking, zijn
+hoofdlettergevoelig, en witruimte wordt grotendeels genegeerd.
+Expressies worden gevormd met accolades @{ @}, en kommentaren worden
+aangegeven met @code{%} of @w{@code{%@{ ... %@}}}.
+
+Als de vorige alinea totale onzin lijkt, geen probleem!  We leggen
+hieronder uit wat al deze termen betekenen:
+
+@itemize
+
+@item
+@strong{Versie-uitdrukking}:
+Elk LilyPond-bestand zou een versie-uitdrukking moeten hebben.  Een
+versie-uitdrukking is een regel die aangeeft voor welke versie van
+LilyPond het bestand is geschreven, zoals in onderstaand voorbeeld:
+
+@example
+\version "@w{@version{}}"
+@end example
+
+De versie-uitdrukking wordt altijd helemaal bovenin het LilyPond-bestand
+gezet.
+
+Er zijn twee redenen waarom de versie-uitdrukking belangrijk is.  Ten
+eerste maakt het een automatische update van het invoerbestand mogelijk
+voor wanneer de syntax van een nieuwere LilyPond-versie verandert.  Ten
+tweede geeft het de LilyPond-versie aan die nodig is om het bestand te
+compileren.
+
+Als de versie-uitdrukking wordt weggelaten uit een invoerbestand, zal
+LilyPond een waarschuwing geven tijdens het compileren van het bestand.
+
+@item
+@strong{Hoofdlettergevoelig}:
+het maakt uit of je een letter als kleine letter typt (bijv.
+@w{@code{a, b, s, t}}) of als hoofdletter (bijv. @w{@code{A, B, S, T}}).
+Noten zijn met een kleine letter: @w{@code{@{ c d e @}}} is geldige invoer;
+@w{@code{@{ C D E @}}} geeft een foutmelding.
+
+@item
+@strong{Witeruimteongevoelig}:
+heet maakt niet uit hoeveel spaties (of tabs of nieuwe regels) je invoegt.
+@w{@code{@{ c d e @}}} betekent hetzelfde als
+@w{@code{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en als:
+
+@example
+@{ c                        d
+                   e   @}
+@end example
+
+@noindent
+Het laatste voorbeeld leest natuurlijk erg lastig.  Een goede vuistregel
+is om blokken code in te springen met een tab of twee spaties:
+
+@example
+@{
+  c d e
+@}
+@end example
+
+Echter, vele syntactische elementen @emph{moeten} van elkaar gescheiden
+worden door witruimte.  Anders gezegd, witruimte kan altijd worden
+@emph{ingevoegd}, maar niet altijd worden @emph{weggehaald}.  Omdat
+ontbrekende witruimte voor vreemde foutmeldingen kan zorgen, is het
+verstandig altijd witruimte te gebruiken voor en na elk syntactisch
+element, bijvoorbeeld, voor en na elke accolade.
+
+@item
+@strong{Uitdrukkingen}:
+
+om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{ accolades @}} heen staan.
+Deze haakjes vertellen LilyPond dat de invoer een enkele
+muziekuitdrukking is, net als de haakjes @code{()} bij wiskunde.  De
+accolades moeten altijd los staan, d.w.z. omgeven zijn door witruimte,
+of aan het begin of einde van een regel staan om ambiguïteiten te
+voorkomen.
+
+Een LilyPond-commando gevolgd door een enkele uitdrukkin tussen accolades (zoals
+@w{@code{\relative @{ @}}}) telt ook als een enkele muziekuitdrukking.
+
+@cindex kommentaren
+@cindex regercommentaar
+@cindex blokcommentaar
+@item
+@strong{Kommentaren}:
+
+een commentaar is een opmerking voor de lezer van de muziekinvoer; het
+wordt genegeerd tijdens het verwerken, dus het heeft geen effect op de
+geprinte uitvoer.  Er zijn twee soorten commentaar.  Het procentteken
+@code{%} markeert het begin van een regelcommentaar; alles na een @code{%} op
+die regel wordt genegeerd.  Een regelcommentaar wordt altijd @emph{boven}
+de regel geplaatst waar hij bij hoort.
+
+@example
+a4 a a a
+% dit commentaar slaat op de B's
+b2 b
+@end example
+
+Een blokcommentaar markeert een heel stuk van de muziekinvoer als
+commentaar.  Alles wat tussen @code{%@{} en @code{%@}} staat, wordt
+genegeerd.  Echter, blockcommentaren kunnen niet worden ge@q{nest}.  Dat
+betekent dat je een blokcommentaar niet binnen een ander blokcommentaar
+kunt zetten.  Als je dat toch probeert, zal de eerste @code{%@}}
+@emph{beide} blokcommentaren sluiten.  Het volgende fragment toont
+het gebruik van commentaren:
+
+@example
+% noten voor twinkle twinkle volgen
+  c4 c g' g a a g2
+
+%@{
+  Deze regel, en de noten hieronder worden genegeerd,
+  omdat ze in een blokcommentaar staan.
+
+  f f e e d d c2
+%@}
+@end example
+
+@end itemize
+
+
+@node Het lezen van de handleidingen
+@translationof How to read the manuals
+@section Het lezen van de handleidingen
+
+Deze paragraaf laat zien hoe je de documentatie efficient kunt lezen,
+en introduceert enkele nuttige interactieve functies die beschikbaar
+zijn in de online-versie.
+
+@menu
+* Weggelaten materiaal::
+* Klikbare voorbeelden::
+* Overzicht van handleidingen::
+@end menu
+
+
+@node Weggelaten materiaal
+@translationof Omitted material
+@subsection Weggelaten materiaal
+
+
+@cindex hoe de handleidingen te lezen
+@cindex handleiding, lezen
+@cindex het lezen van de handleiding
+@cindex voorbeelden, aanklikbaar
+@cindex klikbare voorbeelden
+@cindex tips voor het bouwen van bestanden
+@cindex sjablonen
+@cindex bouwen van bestanden, tips
+@cindex bestanden, tips om te maken
+
+LilyPond-invoer moet tussen @{ @}-tekens of @code{@w{\relative c'' @{
+... @}}} staan, zoals we gezien hebben in @ref{Werken met
+invoerbestanden}.  Vanaf nu zullen we dit weglaten uit de meeste
+voorbeelden in de handleiding.  Als je die voorbeelden wilt gebruiken,
+kun je you de getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je @strong{moet}
+zelf wel @code{@w{\relative c'' @{ @}}} toevoegen, dus:
+
+@example
+\relative c'' @{
+  ... plak hier het voorbeeld ...
+@}
+@end example
+
+Waarom laten we die accolades weg?  De meeste voorbeelden in deze
+handleiding kunnen midden in een langer stuk muziek worden ingevoegd.
+Bij zulke voorbeelden is het onzinnig om @code{@w{\relative c'' @{ @}}}
+toe te voegen -- je moet een @code{\relative} niet binnen een ander
+@code{\relative} zetten!  Als we @code{@w{\relative c'' @{ @}}} om elk
+voorbeeld heen zouden zetten, zou je een klein documentatievoorbeeld
+niet zomaar kunnen kopiëren en in een langer stuk kunnen plakken.  De
+meeste mensen willen materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus
+zorgen we dat de handleiding daarvoor het meest geschikt is.
+
+Verder moet elk LilyPond-bestand eigenlijk ook een
+@code{@bs{}version}-uitdrukking hebben.  Omdat de voorbeelden in de
+handleidingen fragmenten zijn, en geen volledige bestanden, wordt
+de @code{@bs{}version}-uitdrukking weggelaten.  Maar je zou er
+een gewoonte van moeten maken ze in je bestanden op te nemen.
+
+@node Klikbare voorbeelden
+@translationof Clickable examples
+@subsection Klikbare voorbeelden
+
+@warning{Deze functie is uitsluitend beschikbaar in de HTML-handleidingen.}
+
+Veel mensen leren programma's door te proberen en er wat mee te prutsen.
+Dat kan ook goed met LilyPond.  Als je op een afbeelding in de HTML-versie
+van deze handleiding klikt, zie je de exacte LilyPond-invoer die gebruikt
+is om die afbeelding te genereren.  Probeer het maar met deze afbeelding:
+
+@c no verbatim here
+@lilypond[quote]
+\relative c'' {
+  c-\markup { \bold \huge { Klik hier. } }
+}
+@end lilypond
+
+Door het knippen en plakken van het gehele @qq{ly snippet}-gedeelte, heb
+je een sjabloon om je experiment mee te beginnen.  Om precies dezelde
+uitvoer te krijgen (inclusief regelbreedte en alles), kopiëer alles
+vanaf @qq{Start cut-&-pastable section} tot aan het einde van het
+bestand.
+
+
+@ignore
+This is item 825
+
+@n ode Keyboard navigation
+@s ubsection Keyboard navigation
+
+@warning{This features is only available in the HTML manuals.}
+
+@c TODO: once this is figured out, insert it here.
+
+We are currently working on this feature.
+@end ignore
+
+@node Overzicht van handleidingen
+@translationof Overview of manuals
+@subsection Overzicht van handleidingen
+
+Er is veel documentatie voor LilyPond.  Nieuwe gebruikers weten soms
+niet helemaal wat ze nu wel en niet zouden moeten lezen, en soms slaan
+ze essentiële delen over.
+
+@warning{Sla liever geen belangrjke delen van de documentatie over.  Dat
+maakt het veel lastiger vinden om het vervolg te begrijpen.}
+
+@itemize
+
+@item
+@strong{Voordat je ook maar @emph{iets}} probeert: lees uit de
+Beginnershandleiding het @ref{Leerboek}, en @ref{Algemene notatie}.  Als
+je muziektermen tegenkomt die je niet herkent, zoek ze dan op in de
+@rglosnamed{Top, Terminologie}.
+
+@item
+@strong{Voordat je een heel muziekstuk probeert te schrijven}: lees uit
+de Beginnershandleiding de @ref{Fundamentale concepten}.  Daarna wil je
+wellicht de relevante delen van de @rusernamed{Top, Notatiehandleiding}
+bekijken.
+
+@item
+@strong{Voordat je de standaarduitvoer probeert te veranderen}: lees uit
+de Beginnershandleiding over @ref{Uitvoerverfijningen}.
+
+@item
+@strong{Voordat je een groot project begint}: lees uit de
+Gebruikershandleiding @rprogram{Suggestions for writing files}.
+
+@end itemize