@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: f0968c08c70e954c1d928feadf94006504ac4de1
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
voor een enkelvoudige melodie op één notenbalk.
@menu
+* Maat-controles::
* Verplaatsingstekens en toonsoorten::
* Overbindingen en legatobogen::
* Articulatie en dynamiek::
@end menu
+@node Maat-controles
+@subsection Maat-controles
+@translationof Bar checks
+
+Alhoewel ze niet strikt noodzakelijk zijn, zouden
+@emph{maat-controles} gebruikt moeten worden in de
+invoer-code om aan te geven waar de maatstrepen verwacht
+worden. Ze worden ingevoerd met het vertikale
+streep-symbool, @code{|}. Met behulp van deze
+maat-controles kan het programma nagaan, door de nootlengten
+die je ingevoerd hebt op te tellen, dat alle maten precies
+gevuld zijn. Maat-controles maken de invoer-code eenvoudiger
+te lezen, omdat ze helpen deze opgeruimd te houden.
+
+@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
+g1 | e1 | c2. c'4 | g4 c g e | c4 r r2 |
+@end lilypond
+
+@seealso
+Notatiehandleiding:
+@ruser{Bar and bar number checks}.
+
+
@node Verplaatsingstekens en toonsoorten
@translationof Accidentals and key signatures
@subsection Verplaatsingstekens en toonsoorten
other languages}.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-cis1 ees fisis, aeses
+cis4 ees fisis, aeses
@end lilypond
@cindex toonsoort, zetten van
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-a1
+a1 |
\key c \minor
-a
+a1 |
@end lilypond
@smallspace
verwarring bij nieuwe gebruikers, dus laten we het eens wat
beter bekijken.
-LilyPond maakt een scherp onderscheid tussen muzikale
+LilyPond maakt een duidelijk onderscheid tussen muzikale
beschrijving en layout. De verhoging of verlaging
(@notation{mol}, @notation{herstellingsteken} of
@notation{kruis}) van een noot is onderdeel van de
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key d \major
-d cis fis
+cis4 d e fis
@end lilypond
@noindent
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\key aes \major
-b
+aes4 c b c
@end lilypond
Als het bovenstaand voorbeeld verwarrend is, ga dan eens na:
wordt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-g4~ g c2~
-c4~ c8 a8~ a2
+g4~ g c2~ | c4~ c8 a~ a2 |
@end lilypond
@subheading Legatobogen
legatobogen of gelijktijdige fraseringsbogen gebruiken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8(\( ais b c) cis2 b'2 a4 cis,\)
+g4\( g8( a) b( c) b4\)
@end lilypond
@smallspace
overbindingen kunnen worden genest.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2~( c8 fis fis4~ fis2 g2)
+c4~( c8 d~ d4 e)
@end lilypond
karakter:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-. c-- c-> c-^ c-+ c-_
+c4-^ c-+ c-- c-|
+c4-> c-. c2-_
@end lilypond
@subheading Vingerzetting
cijfer dat moet worden geprint:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c-3 e-5 b-2 a-1
+c4-3 e-5 b-2 a-1
@end lilypond
Je kunt meerdere articulaties bij dezelfde noot gebruiken.
uitzoeken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
+c4_-^1 d^. f^4_2-> e^-_+
@end lilypond
@subheading Dynamiek
backslash) aan de noot toe te voegen:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c\ff c\mf c\p c\pp
+c4\ff c\mf c\p c\pp
@end lilypond
gebruiken:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2\< c2\ff\> c2 c2\!
+c4\< c\ff\> c c\!
@end lilypond
Je kunt tekst aan je muziek toevoegen door:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^"espr" a_"legato"
+c2^"espr" a_"legato"
@end lilypond
Extra formattering kan worden toegevoegd met het
@code{\markup}-commando:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c1^\markup{ \bold espr }
-a1_\markup{
+c2^\markup { \bold espr }
+a2_\markup {
\dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p
}
@end lilypond
Alle @notation{waardestrepen} worden automatisch getekend:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-a8 ais d ees r d c16 b a8
+a8[ ais] d[ ees r d] c16 b a8
@end lilypond
Als de automatische waardestrepen je niet bevallen, kun je
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\autoBeamOff
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
\autoBeamOn
-a8 c b4 d8. c16 b4
+a8 c b4 d8. c16 b4 |
@end lilypond
@code{\partial 8} een achtste.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-\partial 8
-f8 c2 d
+\partial 8 f8 |
+c2 d |
@end lilypond
@c Note bene: duolen, triolen, kwartolen etc. worden anti-metrische
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
\times 2/3 { f8 g a }
-\times 2/3 { c r c }
+\times 2/3 { c8 r c }
\times 2/3 { f,8 g16[ a g a] }
\times 2/3 { d4 a8 }
@end lilypond
voor een muziekuitdrukking te zetten
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-c2 \grace { a32[ b] } c2
-c2 \appoggiatura b16 c2
-c2 \acciaccatura b16 c2
+c2 \grace { a32[ b] } c2 |
+c2 \appoggiatura b16 c2 |
+c2 \acciaccatura b16 c2 |
@end lilypond
muziekuitdrukking:
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-{ { a4 g } f g }
+{ { a4 g } f4 g }
@end lilypond
@subheading Analogie: wiskundige uitdrukkingen
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- { a4 g }
- { f e }
- { d b }
+ { a2 g }
+ { f2 e }
+ { d2 b }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
- c2 <<c e>>
- << { e f } { c <<b d>> } >>
+ c2 <<c e>> |
+ << { e2 f } { c2 <<b d>> } >> |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
<<
- \new Staff { \clef treble \key d \major \time 3/4 c }
- \new Staff { \clef bass c,, }
+ \new Staff { \clef "treble" \key d \major \time 3/4 c4 }
+ \new Staff { \clef "bass" c,,4 }
>>
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
\new PianoStaff <<
- \new Staff { \time 2/4 c4 e g g, }
- \new Staff { \clef bass c,, c' e c }
+ \new Staff { \time 2/4 c4 e | g g, | }
+ \new Staff { \clef bass c,,4 c' | e c | }
>>
}
@end lilypond
haak komt.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>4 <c f a>2
+r4 <c e g> <c f a>2
@end lilypond
Beschouw accoorden als vrijwel identiek aan enkele noten:
worden geplaatst buiten de hoekige haken.
@lilypond[verbatim,quote,relative=2]
-r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2
-r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!)
+r4 <c e g>8[ <c f a>]~ <c f a>2 |
+r4 <c e g>8( <c e g>\> <c e g>4 <c f a>\!) |
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
+ Girls and boys come | out to play,
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c b a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c b a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
-We zien dat de extra liedteksten niet helemaal goed
-uitgericht zijn met de noten. Het woord @notation{shine}
-moet op twee noten gezongen worden, niet op één. Dit wordt
-een @notation{melisma} genoemd, een enkele lettergreep
-gezongen op meer dan een noot. Er zijn verschillende
-manieren om een lettergreep over meerdere noten uit te
-verdelen, het eenvoudigst is een legatoboog over de noten te
-zetten, voor details, zie @ref{Overbindingen en legatobogen}:
+Als je de code van het bovenstaand voorbeeld compileert,
+zul je waarschuwingen op het scherm zien:
+
+@example
+song.ly:12:29: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 5/8
+ The | moon doth shine as
+ | bright as day; |
+song.ly:12:46: waarschuwing: maat-controle gefaald op: 3/8
+ The | moon doth shine as | bright as day;
+ |
+@end example
+
+Dit is een goed voorbeeld van de waarde van maat-controles.
+Als we naar de muziek kijken, dan zien we dat de extra
+liedteksten niet helemaal goed uitgericht zijn met de noten.
+Het woord @notation{shine} moet op twee noten gezongen
+worden, niet op één. Dit wordt een @notation{melisma}
+genoemd, een enkele lettergreep gezongen op meer dan een
+noot. Er zijn verschillende manieren om een lettergreep
+over meerdere noten uit te verdelen, het eenvoudigst is een
+legatoboog over de noten te zetten, voor details, zie
+@ref{Overbindingen en legatobogen}:
@lilypond[verbatim,quote]
<<
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c( b) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c( b) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c([ b]) a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c([ b]) a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \major
\time 6/8
- d4 b8 c4 a8 d4 b8 g4
- g8 a4 b8 c[ b] a d4 b8 g4.
+ d4 b8 c4 a8 | d4 b8 g4 g8 |
+ a4 b8 c[ b] a | d4 b8 g4. |
}
\addlyrics {
- Girls and boys come out to play,
- The moon doth shine _ as bright as day;
+ Girls and boys come | out to play,
+ The | moon doth shine _ as | bright as day; |
}
>>
@end lilypond
\relative c'' {
\key g \minor
\time 3/2
- g2 a bes bes( a)
- b c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 fis1
+ g2 a bes | bes2( a) b2 |
+ c4.( bes8 a4. g8 fis4.) g8 | fis1
}
\addlyrics {
- When I am laid,
- am laid __ in earth,
+ When I am | laid,
+ am | laid __ in | earth,
}
>>
@end lilypond
\key g \major
\time 3/4
\partial 4
- d4 g4 g a8( b) g4 g4
- b8( c) d4 d e4 c2
+ d4 | g4 g a8( b) | g4 g b8( c) |
+ d4 d e | c2
}
\addlyrics {
- A -- way in a __ man -- ger,
- no __ crib for a bed, __
+ A -- | way in a __ | man -- ger,
+ no __ | crib for a | bed, __
}
>>
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote,noragged-right]
<<
\relative c' {
- \clef bass
+ \clef "bass"
\key c \major
\time 6/8
- c4.~ c8 d b c([ d]) b c d b c
+ c4.~ c8 d b | c8([ d]) b c d b | c8
}
\addlyrics {
- Lar -- go_al fac -- to -- tum del -- la cit -- tà
+ Lar -- go_al fac -- | to -- tum del -- la cit -- | tà
}
>>
@end lilypond
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- c8 c([ bes]) a a([ g]) f f'4. b, c4.~ c4
+ c8 | c8([ bes]) a a([ g]) f | f'4. b, | c4.~ c4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn, __
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- | dorn, __
}
\relative c' {
\key f \major
\time 6/8
\partial 8
- r8 r4. r4 c8 a'([ g]) f f([ e]) d e([ d]) c bes'4
+ r8 | r4. r4 c8 | a'8([ g]) f f([ e]) d | e8([ d]) c bes'4
}
\addlyrics {
- Let flee -- cy flocks the hills a -- dorn,
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn,
}
>>
@end lilypond
a4 b c b
}
}
+
cello = \new Staff {
\relative c {
- \clef bass
+ \clef "bass"
e2 d
}
}
maatA = { \trioolA \trioolA \trioolA \trioolA }
\relative c'' {
- \maatA \maatA
+ \maatA \maatA
}
@end lilypond
\aVijfPapier
line-width = \breedte
@}
+
@{
c4^\naam
@}
@example
\version @w{"@version{}"}
+
\header @{
title = "Symfonie"
composer = "Ik"
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c' b g, g,
- g, f, f c'
+ \clef "bass"
+ c'4 b g, g, |
+ g,4 f, f c' |
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
{
- \clef bass
- c, d, e, f,
- g, a, b, c
- d e f g
- a b c' d'
- \clef treble
- e' f' g' a'
- b' c'' d'' e''
- f'' g'' a'' b''
- c'''1
+ \clef "bass"
+ c,4 d, e, f, |
+ g,4 a, b, c |
+ d4 e f g |
+ a4 b c' d' |
+ \clef "treble"
+ e'4 f' g' a' |
+ b'4 c'' d'' e'' |
+ f''4 g'' a'' b'' |
+ c'''1 |
}
@end lilypond
{
\key a \major
\time 6/8
- cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8
- b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8
+ cis''8. d''16 cis''8 e''4 e''8 |
+ b'8. cis''16 b'8 d''4 d''8 |
}
@end lilypond
\relative c'' {
\key a \major
\time 6/8
- cis8. d16 cis8 e4 e8
- b8. cis16 b8 d4 d8
+ cis8. d16 cis8 e4 e8 |
+ b8. cis16 b8 d4 d8 |
}
@end lilypond
@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: b275aa092642adb798079f7853309e2f5e4383ce
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
@example
\version @w{"@version{}"}
+
\header @{ @}
+
\score @{
@var{...samengestelde muziekuitdrukking...} % alle muziek komt hier!
\layout @{ @}
zodra ergens @code{\melody} staat. De naam van de variable
heeft verder geen speciale betekenis -- het kan net zo goed
@code{melodie}, @code{globaal}, @code{TijdSleutel},
-@code{pianorechterhand}, of @code{blablabla} zijn. Voor
-meer details, zie @ref{Saving typing with variables and
-functions}. Herrinner je dat je vrijwel elke naam kunt
-gebruiken die je wilt, zolang die maar bestaat uit letters
-en het niet de naam is van een LilyPond-commando. De
-precieze beperkingen van variabelenamen staan beschreven in
+@code{pianorechterhand}, of iets anders zijn. Bedenk dat je
+vrijwel elke naam kunt gebruiken die je wilt, zolang die
+maar bestaat uit letters en het niet de naam is van een
+LilyPond-commando. Voor meer details, zie @ref{Saving
+typing with variables and functions}. De precieze
+beperkingen van variabelenamen staan beschreven in
@ruser{File structure}.
@node Score is a (single) compound musical expression
-@untranslated
@subsection Score is a (single) compound musical expression
@funindex \score
melody = \relative c'' { r4 d8\noBeam g, c4 r }
text = \lyricmode { And God said, }
upper = \relative c'' { <g d g,>2~ <g d g,> }
-lower = \relative c { b2 e2 }
+lower = \relative c { b2 e }
\score {
<<
@node Nesting music expressions
-@untranslated
@subsection Nesting music expressions
@cindex staves, temporary
r4 g8 g c4 c8 d |
e4 r8
<<
- { f c c }
+ { f8 c c }
\new Staff {
f8 f c
}
r4 g8 g c4 c8 d |
e4 r8
<<
- { f c c }
+ { f8 c c }
\new Staff \with {
- alignAboveContext = #"main" }
- { f8 f c }
+ alignAboveContext = #"main"
+ } { f8 f c }
>>
r4 |
}
@node On the un-nestedness of brackets and ties
-@untranslated
@subsection On the un-nestedness of brackets and ties
@cindex brackets, nesting
musical, perhaps, but possible:
@lilypond[quote,verbatim,fragment,ragged-right,relative=2]
- { g8\( a b[ c b\) a] }
+ { g8\( a b[ c b\) a] g4 }
@end lilypond
In general, different kinds of brackets, bracket-like constructs,
@lilypond[quote,verbatim,fragment,ragged-right]
{
- r16[ g16 \times 2/3 {r16 e'8] }
- g16( a \times 2/3 {b d) e' }
- g8[( a \times 2/3 {b d') e'~]}
- \times 4/5 {e'32\( a b d' e'} a'4.\)
+ r16[ g \times 2/3 { r16 e'8] }
+ g16( a \times 2/3 { b16 d) e' }
+ g8[( a \times 2/3 { b8 d') e'~] } |
+ \times 4/5 { e'32\( a b d' e' } a'4.\)
}
@end lilypond
@node Voices contain music
-@untranslated
@section Voices contain music
Singers need voices to sing, and so does LilyPond.
@end menu
@node I'm hearing Voices
-@untranslated
@subsection I'm hearing Voices
@cindex polyphony
@lilypond[quote,verbatim,fragment,ragged-right,relative=2]
\key g \major
-% Voice "1" Voice "2"
-<< { g4 fis8( g) a4 g } \\ { d4 d d d } >>
+% Voice "1" Voice "2"
+<< { g4 fis8( g) a4 g } \\ { d4 d d d } >>
@end lilypond
Notice how the stems of the second voice now point down.
@lilypond[quote,verbatim,fragment,ragged-right,relative=2]
\key d \minor
% Voice "1" Voice "2"
-<< { r4 g g4. a8 } \\ { d,2 d4 g } >>
-<< { bes4 bes c bes } \\ { g4 g g8( a) g4 } >>
-<< { a2. r4 } \\ { fis2. s4 } >>
+<< { r4 g g4. a8 } \\ { d,2 d4 g } >> |
+<< { bes4 bes c bes } \\ { g4 g g8( a) g4 } >> |
+<< { a2. r4 } \\ { fis2. s4 } >> |
@end lilypond
It is not necessary to use a separate @code{<< \\ >>} construct
\new Staff \relative c' {
% Main voice
c16 d e f
- % Voice "1" Voice "2" Voice "3"
- << { g4 f e } \\ { r8 e4 d c8~ } >>
- << { d2 e2 } \\ { c8 b16 a b8 g~ g2 } \\ { s4 b4 c2 } >>
+ % Voice "1" Voice "2" Voice "3"
+ << { g4 f e } \\ { r8 e4 d c8~ } >> |
+ << { d2 e } \\ { c8 b16 a b8 g~ g2 } \\ { s4 b c2 } >> |
}
@end lilypond
\voiceTwoStyle
r8 e4 d c8~
}
- >>
+ >> |
<< % Bar 2
% Voice 1 continues
- { d2 e2 }
+ { d2 e }
\\
% Voice 2 continues
- { c8 b16 a b8 g ~ g2 }
+ { c8 b16 a b8 g~ g2 }
\\
{
\voiceThreeStyle
- s4 b4 c2
+ s4 b c2
}
- >>
+ >> |
}
@end lilypond
@cindex relative note entry and polyphony
Polyphony does not change the relationship of notes within a
-@code{\relative @{ @}} block. Each note is still calculated
-relative to the note immediately preceding it, or to the first
-note of the preceding chord. So in
+@code{\relative} block. Each note is still calculated relative to
+the note immediately preceding it, or to the first note of the
+preceding chord. So in
@example
\relative c' @{ noteA << < noteB noteC > \\ noteD >> noteE @}
\once \override NoteColumn #'force-hshift = #0.5
des2
}
- >>
- <c ees aes c>1
+ >> |
+ <c ees aes c>1 |
}
@end lilypond
\new Staff \relative c'' {
\key aes \major
<<
- { c2 aes4. bes8 } \\ { aes2 f4 fes } \\ { <ees c>2 des2 }
- >>
- <c ees aes c>1
+ { c2 aes4. bes8 } \\ { aes2 f4 fes } \\ { <ees c>2 des }
+ >> |
+ <c ees aes c>1 |
}
@end lilypond
{ aes2 f4 fes }
\\ % Omit Voice three
\\ % Voice four
- { <ees c>2 des2 }
- >>
- <c ees aes c>1
+ { <ees c>2 des }
+ >> |
+ <c ees aes c>1 |
}
@end lilypond
@node Explicitly instantiating voices
-@untranslated
@subsection Explicitly instantiating voices
@funindex \voiceOne
markup, ties, slurs, and dynamics:
@lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
-\relative c'{
+\relative c' {
% Default behavior or behavior after \oneVoice
- c d8~ d e4( f g a) b-> c
+ c4 d8~ d e4( f | g4 a) b-> c |
}
@end lilypond
@lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
-\relative c'{
+\relative c' {
\voiceOne
- c d8~ d e4( f g a) b-> c
+ c4 d8~ d e4( f | g4 a) b-> c |
\oneVoice
- c, d8~ d e4( f g a) b-> c
+ c,4 d8~ d e4( f | g4 a) b-> c |
}
@end lilypond
@lilypond[quote,ragged-right,verbatim]
-\relative c'{
+\relative c' {
\voiceTwo
- c d8~ d e4( f g a) b-> c
+ c4 d8~ d e4( f | g4 a) b-> c |
\oneVoice
- c, d8~ d e4( f g a) b-> c
+ c,4 d8~ d e4( f | g4 a) b-> c |
}
@end lilypond
% Start simultaneous section of three voices
<<
% Continue the main voice in parallel
- { g4 f e | d2 e2) | }
+ { g4 f e | d2 e) | }
% Initiate second voice
\new Voice {
% Set stems, etc., down
\new Voice {
% Set stems, etc, up
\voiceThree
- s2. | s4 b4 c2 |
+ s2. | s4 b c2 |
}
>>
}
\new Staff \relative c' {
c16^( d e f
<<
- { g4 f e | d2 e2) | }
+ { g4 f e | d2 e) | }
\new Voice {
\voiceTwo
- r8 e4 d c8~
+ r8 e4 d c8~ |
<<
- { c8 b16 a b8 g~ g2 }
+ { c8 b16 a b8 g~ g2 | }
\new Voice {
\voiceThree
- s4 b4 c2
+ s4 b c2 |
}
>>
}
% Initiate first voice
\new Voice {
\voiceOne
- c16^( d e f g4 f e | d2 e2) |
+ c16^( d e f g4 f e | d2 e) |
}
% Initiate second voice
\new Voice {
\new Voice {
% Set stems, etc, up
\voiceThree
- s1 | s4 b4 c2 |
+ s1 | s4 b c2 |
}
>>
@end lilypond
@node Voices and vocals
-@untranslated
@subsection Voices and vocals
Vocal music presents a special difficulty: we need to combine two
@lilypond[quote,verbatim,fragment]
<<
- \new Voice = "one" \relative c'' {
- \autoBeamOff
- \time 2/4
- c4 b8. a16 g4. f8 e4 d c2
+ \new Voice = "one" {
+ \relative c'' {
+ \autoBeamOff
+ \time 2/4
+ c4 b8. a16 | g4. f8 | e4 d | c2 |
+ }
}
\new Lyrics \lyricsto "one" {
- No more let sins and sor -- rows grow.
+ No more let | sins and | sor -- rows | grow. |
}
>>
@end lilypond
rather than music.
@lilypond[quote,verbatim]
-global = { \time 6/8 \partial 8 \key f \major}
+global = { \key f \major \time 6/8 \partial 8 }
+
SopOneMusic = \relative c'' {
- c8 | c([ bes)] a a([ g)] f | f'4. b, | c4.~ c4 | }
-SopTwoMusic = \relative c' {
- r8 | r4. r4 c8 | a'([ g)] f f([ e)] d | e([ d)] c bes' | }
+ c8 | c8([ bes)] a a([ g)] f | f'4. b, | c4.~ c4
+}
SopOneLyrics = \lyricmode {
- Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn, __ | }
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn, __
+}
+SopTwoMusic = \relative c' {
+ r8 | r4. r4 c8 | a'8([ g)] f f([ e)] d | e8([ d)] c bes'
+}
SopTwoLyrics = \lyricmode {
- Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn, | }
+ Let | flee -- cy flocks the | hills a -- dorn,
+}
\score {
\new ChoirStaff <<
verses, set for SATB. In this case the words for all four
parts are the same. Note how we use variables to separate the
music notation and words from the staff structure. See too
-how a variable, which we have chosen to call @q{TimeKey}, is used
+how a variable, which we have chosen to call @q{keyTime}, is used
to hold several commands for use within the two staves. In other
examples this is often called @q{global}.
@lilypond[quote,verbatim]
-TimeKey = { \time 4/4 \partial 4 \key c \major}
-SopMusic = \relative c' { c4 | e4. e8 g4 g | a a g | }
-AltoMusic = \relative c' { c4 | c4. c8 e4 e | f f e | }
-TenorMusic = \relative c { e4 | g4. g8 c4. b8 | a8 b c d e4 | }
-BassMusic = \relative c { c4 | c4. c8 c4 c | f8 g a b c4 | }
-VerseOne = \lyricmode {
- E -- | ter -- nal fa -- ther, | strong to save, | }
-VerseTwo = \lyricmode {
- O | Christ, whose voice the | wa -- ters heard, | }
-VerseThree = \lyricmode {
- O | Ho -- ly Spi -- rit, | who didst brood | }
-VerseFour = \lyricmode {
- O | Tri -- ni -- ty of | love and pow'r | }
+keyTime = { \key c \major \time 4/4 \partial 4 }
+
+SopMusic = \relative c' { c4 | e4. e8 g4 g | a4 a g }
+AltoMusic = \relative c' { c4 | c4. c8 e4 e | f4 f e }
+TenorMusic = \relative c { e4 | g4. g8 c4. b8 | a8 b c d e4 }
+BassMusic = \relative c { c4 | c4. c8 c4 c | f8 g a b c4 }
+
+VerseOne =
+ \lyricmode { E -- | ter -- nal fa -- ther, | strong to save, }
+VerseTwo =
+ \lyricmode { O | Christ, whose voice the | wa -- ters heard, }
+VerseThree =
+ \lyricmode { O | Ho -- ly Spi -- rit, | who didst brood }
+VerseFour =
+ \lyricmode { O | Tri -- ni -- ty of | love and pow'r }
\score {
\new ChoirStaff <<
\new Staff <<
\clef "treble"
- \new Voice = "Sop" { \voiceOne \TimeKey \SopMusic }
+ \new Voice = "Sop" { \voiceOne \keyTime \SopMusic }
\new Voice = "Alto" { \voiceTwo \AltoMusic }
\new Lyrics \lyricsto "Sop" { \VerseOne }
\new Lyrics \lyricsto "Sop" { \VerseTwo }
>>
\new Staff <<
\clef "bass"
- \new Voice = "Tenor" { \voiceOne \TimeKey \TenorMusic }
+ \new Voice = "Tenor" { \voiceOne \keyTime \TenorMusic }
\new Voice = "Bass" { \voiceTwo \BassMusic }
>>
>>
}
@end lilypond
-@cindex verse and refrain
-
-We end with an example to show how we might code a solo verse which
-continues into a two-part refrain in two staves. The positioning
-of the sequential and simultaneous sections to achieve this within
-a single score is quite tricky, so follow the explanation carefully!
-
-Let's start with a score block containing a @code{ChoirStaff}, as
-we would like the brace to appear at the start of the chorus.
-Normally you would need angle brackets after @code{\new ChoirStaff}
-to bring in all the staves in parallel, but here we want to
-defer the parallelism during the solo so we use braces, although
-angle brackets here wouldn't hurt. Inside the @code{ChoirStaff} we
-want first the staff which will contain the verse. This must
-contain notes and lyrics in parallel, so here we need angle
-brackets around the @code{\new Voice} and @code{\new Lyrics} to
-start them at the same time:
-
-@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
-versenotes = \relative c'' {
- \clef "treble"
- \key g \major
- \time 3/4
- g g g | b b b |
-}
-versewords = \lyricmode {
- One two three four five six
-}
-\score {
- \new ChoirStaff {
- \new Staff <<
- \new Voice = "verse" {
- \versenotes \break
- }
- \new Lyrics \lyricsto verse {
- \versewords
- }
- >>
- }
-}
-@end lilypond
-
-That gives the verse line.
-
-Now we want to continue with refrainA on the same staff while a
-second staff is introduced in parallel with it for refrainB, so
-this is a parallel section which must be positioned immediately
-following the @code{\break} in the verse Voice. Yes, @emph{within}
-the verse Voice! Here's that parallel section. More staves
-could be introduced here in the same way.
-
-@example
-<<
- \refrainnotesA
- \new Lyrics \lyricsto verse @{
- \refrainwordsA
- @}
- \new Staff <<
- \new Voice = "refrainB" @{
- \refrainnotesB
- @}
- \new Lyrics \lyricsto "refrainB" @{
- \refrainwordsB
- @}
- >>
->>
-@end example
-
-Here's the final result with two staves in the chorus showing
-how the parallel section is positioned within the verse Voice:
-
-@lilypond[quote,verbatim, ragged-right]
-versenotes = \relative c'' {
- \clef "treble"
- \key g \major
- \time 3/4
- g g g | b b b |
-}
-refrainnotesA = \relative c'' {
- \time 2/4
- c c | g g \bar "|."
-}
-refrainnotesB = \relative c {
- \clef "bass"
- \key g \major
- c e | d d |
-}
-versewords = \lyricmode {
- One two three four five six
-}
-refrainwordsA = \lyricmode {
- la la la la
-}
-refrainwordsB = \lyricmode {
- dum dum dum dum
-}
-\score {
- \new ChoirStaff {
- \new Staff <<
- \new Voice = "verse" {
- \versenotes \break
- <<
- \refrainnotesA
- \new Lyrics \lyricsto "verse" {
- \refrainwordsA
- }
- \new Staff <<
- \new Voice = "refrainB" {
- \refrainnotesB
- }
- \new Lyrics \lyricsto "refrainB" {
- \refrainwordsB
- }
- >>
- >>
- }
- \new Lyrics \lyricsto "verse" {
- \versewords
- }
- >>
- }
-}
-@end lilypond
-
-@cindex book, example of using
-@funindex \book
-@funindex book
-
-However, although this is an interesting and useful exercise to
-help you to understand how sequential and simultaneous blocks work,
-in practice one would perhaps choose to code this as two
-@code{\score} blocks within an implicit @code{\book} block, as
-follows:
-
-@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
-versenotes = \relative c'' {
- \clef "treble"
- \key g \major
- \time 3/4
- g g g | b b b |
-}
-refrainnotesA = \relative c'' {
- \time 2/4
- c c | g g \bar "|."
-}
-refrainnotesB = \relative c {
- \clef "bass"
- \key g \major
- c e | d d |
-}
-versewords = \lyricmode {
- One two three four five six
-}
-refrainwordsA = \lyricmode {
- la la la la
-}
-refrainwordsB = \lyricmode {
- dum dum dum dum
-}
-\score {
- \new Staff <<
- \new Voice = "verse" {
- \versenotes
- }
- \new Lyrics \lyricsto "verse" {
- \versewords
- }
- >>
-}
-
-\score {
- \new ChoirStaff <<
- \new Staff <<
- \new Voice = "refrainA" {
- \refrainnotesA
- }
- \new Lyrics \lyricsto "refrainA" {
- \refrainwordsA
- }
- >>
- \new Staff <<
- \new Voice = "refrainB" {
- \refrainnotesB
- }
- \new Lyrics \lyricsto "refrainB" {
- \refrainwordsB
- }
- >>
- >>
-}
-@end lilypond
-
@seealso
Notation Reference: @ruser{Vocal music}.
@node Contexts and engravers
-@untranslated
@section Contexts and engravers
Contexts and engravers have been mentioned informally
@end menu
@node Contexts explained
-@untranslated
@subsection Contexts explained
@cindex contexts explained
following example:
@lilypond[quote,verbatim,relative=2,fragment]
-cis4 cis2. g4
+cis4 cis2. | a4 a2. |
@end lilypond
The input is rather sparse, but in the output, bar lines,
@node Creating contexts
-@untranslated
@subsection Creating contexts
@funindex \new
<< % start of simultaneous staves section
\time 2/4
\new Staff { % create RH staff
- \key g \minor
\clef "treble"
+ \key g \minor
\new Voice { % create voice for RH notes
\relative c'' { % start of RH notes
- d4 ees16 c8.
- d4 ees16 c8.
+ d4 ees16 c8. |
+ d4 ees16 c8. |
} % end of RH notes
} % end of RH voice
} % end of RH staff
\new Staff << % create LH staff; needs two simultaneous voices
- \key g \minor
\clef "bass"
+ \key g \minor
\new Voice { % create LH voice one
\voiceOne
\relative g { % start of LH voice one notes
- g8 <bes d> ees, <g c>
- g8 <bes d> ees, <g c>
+ g8 <bes d> ees, <g c> |
+ g8 <bes d> ees, <g c> |
} % end of LH voice one notes
} % end of LH voice one
\new Voice { % create LH voice two
\voiceTwo
\relative g { % start of LH voice two notes
- g4 ees
- g4 ees
+ g4 ees |
+ g4 ees |
} % end of LH voice two notes
} % end of LH voice two
>> % end of LH staff
@node Engravers explained
-@untranslated
@subsection Engravers explained
@cindex engravers
@node Modifying context properties
-@untranslated
@subsection Modifying context properties
@cindex context properties
<<
\new Staff \relative c'' {
\set Staff.instrumentName = #"Soprano"
- c4 c
- }
+ c2 c
+ }
\new Staff \relative c' {
- \set instrumentName = #"Alto" % Wrong!
- d4 d
- }
+ \set instrumentName = #"Alto" % Wrong!
+ d2 d
+ }
>>
@end lilypond
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
<<
\new Staff \relative c'' {
- ais4 aes
+ ais2 aes
}
\new Staff \relative c'' {
\set Staff.extraNatural = ##f
- ais4 aes
+ ais2 aes
}
>>
@end lilypond
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
<<
\new Staff \relative c'' {
- ais4 aes
+ ais2 aes
}
\new Staff \relative c'' {
\set Score.extraNatural = ##f
- ais4 aes
+ ais2 aes
}
>>
@end lilypond
value, not the most recently set value.
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right,relative=1,fragment]
-c4
+c4 d
% make note heads smaller
\set fontSize = #-4
-d e
+e4 f |
% make note heads larger
\set fontSize = #2.5
-f g
+g4 a
% return to default size
\unset fontSize
-a b
+b4 c |
@end lilypond
We have now seen how to set the values of several different types of
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
<<
- \new Staff
- \relative c'' {
- gis ges aes ais
+ \new Staff {
+ \relative c'' {
+ gis4 ges aes ais
+ }
}
- \new Staff \with { extraNatural = ##f }
- \relative c'' {
- gis ges aes ais
+ \new Staff \with { extraNatural = ##f } {
+ \relative c'' {
+ gis4 ges aes ais
+ }
}
>>
@end lilypond
\new Score \with { extraNatural = ##f } <<
\new Staff {
\relative c'' {
- gis ges aes ais
+ gis4 ges aes ais
}
}
\new Staff {
\relative c'' {
- gis ges aes ais
+ gis4 ges aes ais
}
}
>>
@node Adding and removing engravers
-@untranslated
@subsection Adding and removing engravers
@cindex engravers, adding
\remove Staff_symbol_engraver
}
\relative c' {
- c4
+ c4 d
\set fontSize = #-4 % make note heads smaller
- d e
+ e4 f |
\set fontSize = #2.5 % make note heads larger
- f g
+ g4 a
\unset fontSize % return to default size
- a b
+ b4 c |
}
@end lilypond
\new Staff <<
\new Voice \with {
\consists Ambitus_engraver
+ } {
+ \relative c'' {
+ \voiceOne
+ c4 a b g
+ }
}
- \relative c'' {
- \voiceOne
- c a b g
- }
- \new Voice
- \relative c' {
- \voiceTwo
- c e d f
+ \new Voice {
+ \relative c' {
+ \voiceTwo
+ c4 e d f
+ }
}
>>
@end lilypond
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
\new Staff \with {
- \consists Ambitus_engraver
- }
- <<
- \new Voice
- \relative c'' {
- \voiceOne
- c a b g
+ \consists Ambitus_engraver
+}
+<<
+ \new Voice {
+ \relative c'' {
+ \voiceOne
+ c4 a b g
+ }
}
- \new Voice
- \relative c' {
- \voiceTwo
- c e d f
+ \new Voice {
+ \relative c' {
+ \voiceTwo
+ c4 e d f
+ }
}
>>
@end lilypond
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
\score {
<<
- \new Staff <<
+ \new Staff {
\relative c'' {
- c a b g
+ c4 a b g
}
- >>
- \new Staff <<
+ }
+ \new Staff {
\relative c' {
- c a b g
+ c4 a b g
}
- >>
- \new Staff <<
+ }
+ \new Staff {
\clef "G_8"
\relative c' {
- c a b g
+ c4 a b g
}
- >>
- \new Staff <<
+ }
+ \new Staff {
\clef "bass"
\relative c {
- c a b g
+ c4 a b g
}
- >>
+ }
>>
\layout {
\context {
@node Extending the templates
-@untranslated
@section Extending the templates
You've read the tutorial, you know how to write music, you
@end menu
@node Soprano and cello
-@untranslated
@subsection Soprano and cello
@cindex template, modifying
@example
\version @w{"@version{}"}
+
melody = \relative c' @{
- \clef treble
+ \clef "treble"
\key c \major
\time 4/4
a4 b c d
@example
\version @w{"@version{}"}
+
melody = \relative c' @{
- \clef treble
+ \clef "treble"
\key c \major
\time 4/4
a4 b c d
@example
\version @w{"@version{}"}
+
sopranoMusic = \relative c' @{
- \clef treble
+ \clef "treble"
\key c \major
\time 4/4
a4 b c d
@}
celloMusic = \relative c @{
- \clef bass
+ \clef "bass"
\key c \major
\time 4/4
d4 g fis8 e d4
@example
\score @{
<<
- <<
- \new Voice = "one" @{
- \autoBeamOff
- \sopranoMusic
- @}
- \new Lyrics \lyricsto "one" \sopranoLyrics
- >>
- \new Staff \celloMusic
+ <<
+ \new Voice = "one" @{
+ \autoBeamOff
+ \sopranoMusic
+ @}
+ \new Lyrics \lyricsto "one" \sopranoLyrics
+ >>
+ \new Staff \celloMusic
>>
\layout @{ @}
\midi @{ @}
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right,addversion]
sopranoMusic = \relative c' {
- \clef treble
+ \clef "treble"
\key c \major
\time 4/4
a4 b c d
}
celloMusic = \relative c {
- \clef bass
+ \clef "bass"
\key c \major
\time 4/4
d4 g fis8 e d4
@node Four-part SATB vocal score
-@untranslated
@subsection Four-part SATB vocal score
@cindex template, SATB
@c The following should appear as music without code
@lilypond[quote,ragged-right]
global = { \key d \major \time 4/4 }
+
sopranoMusic = \relative c'' {
\clef "treble"
r4 d2 a4 | d4. d8 a2 | cis4 d cis2 |
}
sopranoWords = \lyricmode {
- Wor -- thy is the lamb that was slain
+ Wor -- thy | is the lamb | that was slain |
}
+
altoMusic = \relative a' {
\clef "treble"
r4 a2 a4 | fis4. fis8 a2 | g4 fis e2 |
}
altoWords = \sopranoWords
+
tenorMusic = \relative c' {
\clef "G_8"
r4 fis2 e4 | d4. d8 d2 | e4 a, cis2 |
}
tenorWords = \sopranoWords
+
bassMusic = \relative c' {
\clef "bass"
r4 d2 cis4 | b4. b8 fis2 | e4 d a'2 |
}
bassWords = \sopranoWords
+
upper = \relative a' {
\clef "treble"
\global
- r4 <a d fis>2 <a e' a>4
- <d fis d'>4. <d fis d'>8 <a d a'>2
- <g cis g'>4 <a d fis> <a cis e>2
+ r4 <a d fis>2 <a e' a>4 |
+ <d fis d'>4. <d fis d'>8 <a d a'>2 |
+ <g cis g'>4 <a d fis> <a cis e>2 |
}
+
lower = \relative c, {
\clef "bass"
\global
- <d d'>4 <d d'>2 <cis cis'>4
- <b b'>4. <b' b'>8 <fis fis'>2
- <e e'>4 <d d'> <a' a'>2
+ <d d'>4 <d d'>2 <cis cis'>4 |
+ <b b'>4. <b' b'>8 <fis fis'>2 |
+ <e e'>4 <d d'> <a' a'>2 |
}
\score {
Doing this gives for our ChoirStaff:
@example
- \new ChoirStaff <<
- \new Staff = "sopranos" <<
- \set Staff.instrumentName = #"Soprano"
- \new Voice = "sopranos" @{
- \global
- \sopranoMusic
- @}
- >>
- \new Lyrics \lyricsto "sopranos" @{
- \sopranoWords
- @}
- \new Staff = "altos" <<
- \set Staff.instrumentName = #"Alto"
- \new Voice = "altos" @{
- \global
- \altoMusic
- @}
- >>
- \new Lyrics \lyricsto "altos" @{
- \altoWords
- @}
- \new Staff = "tenors" <<
- \set Staff.instrumentName = #"Tenor"
- \new Voice = "tenors" @{
- \global
- \tenorMusic
- @}
- >>
- \new Lyrics \lyricsto "tenors" @{
- \tenorWords
- @}
- \new Staff = "basses" <<
- \set Staff.instrumentName = #"Bass"
- \new Voice = "basses" @{
- \global
- \bassMusic
- @}
- >>
- \new Lyrics \lyricsto "basses" @{
- \bassWords
- @}
- >> % end ChoirStaff
+\new ChoirStaff <<
+ \new Staff = "sopranos" <<
+ \set Staff.instrumentName = #"Soprano"
+ \new Voice = "sopranos" @{
+ \global
+ \sopranoMusic
+ @}
+ >>
+ \new Lyrics \lyricsto "sopranos" @{
+ \sopranoWords
+ @}
+ \new Staff = "altos" <<
+ \set Staff.instrumentName = #"Alto"
+ \new Voice = "altos" @{
+ \global
+ \altoMusic
+ @}
+ >>
+ \new Lyrics \lyricsto "altos" @{
+ \altoWords
+ @}
+ \new Staff = "tenors" <<
+ \set Staff.instrumentName = #"Tenor"
+ \new Voice = "tenors" @{
+ \global
+ \tenorMusic
+ @}
+ >>
+ \new Lyrics \lyricsto "tenors" @{
+ \tenorWords
+ @}
+ \new Staff = "basses" <<
+ \set Staff.instrumentName = #"Bass"
+ \new Voice = "basses" @{
+ \global
+ \bassMusic
+ @}
+ >>
+ \new Lyrics \lyricsto "basses" @{
+ \bassWords
+ @}
+>> % end ChoirStaff
@end example
Next we must work out the piano part. This is
for the three bars of the example above gives:
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right,addversion]
-global = {
- \key d \major
- \time 4/4
-}
+global = { \key d \major \time 4/4 }
sopranoMusic = \relative c'' {
\clef "treble"
r4 d2 a4 | d4. d8 a2 | cis4 d cis2 |
}
sopranoWords = \lyricmode {
- Wor -- thy is the lamb that was slain
+ Wor -- thy | is the lamb | that was slain |
}
altoMusic = \relative a' {
\clef "treble"
upper = \relative a' {
\clef "treble"
\global
- r4 <a d fis>2 <a e' a>4
- <d fis d'>4. <d fis d'>8 <a d a'>2
- <g cis g'>4 <a d fis> <a cis e>2
+ r4 <a d fis>2 <a e' a>4 |
+ <d fis d'>4. <d fis d'>8 <a d a'>2 |
+ <g cis g'>4 <a d fis> <a cis e>2 |
}
lower = \relative c, {
\clef "bass"
\global
- <d d'>4 <d d'>2 <cis cis'>4
- <b b'>4. <b' b'>8 <fis fis'>2
- <e e'>4 <d d'> <a' a'>2
+ <d d'>4 <d d'>2 <cis cis'>4 |
+ <b b'>4. <b' b'>8 <fis fis'>2 |
+ <e e'>4 <d d'> <a' a'>2 |
}
\score {
@node Building a score from scratch
-@untranslated
@subsection Building a score from scratch
@cindex template, writing your own
title = "Jesu, meine Freude"
composer = "J S Bach"
@}
-TimeKey = @{
- \time 4/4
- \key c \minor
-@}
+keyTime = @{ \key c \minor \time 4/4 @}
ManualOneVoiceOneMusic = @{ s1 @}
ManualOneVoiceTwoMusic = @{ s1 @}
ManualTwoMusic = @{ s1 @}
part just one.
@example
- \new PianoStaff <<
- \new Staff = "ManualOne" <<
- \new Voice @{
- \ManualOneVoiceOneMusic
- @}
- \new Voice @{
- \ManualOneVoiceTwoMusic
- @}
- >> % end ManualOne Staff context
- \new Staff = "ManualTwo" <<
- \new Voice @{
- \ManualTwoMusic
- @}
- >> % end ManualTwo Staff context
- >> % end PianoStaff context
+\new PianoStaff <<
+ \new Staff = "ManualOne" <<
+ \new Voice @{
+ \ManualOneVoiceOneMusic
+ @}
+ \new Voice @{
+ \ManualOneVoiceTwoMusic
+ @}
+ >> % end ManualOne Staff context
+ \new Staff = "ManualTwo" <<
+ \new Voice @{
+ \ManualTwoMusic
+ @}
+ >> % end ManualTwo Staff context
+>> % end PianoStaff context
@end example
Next we need to add a staff for the pedal organ.
Let's add this structure to the score block, and adjust the indenting.
We also add the appropriate clefs, ensure stems, ties and slurs in
each voice on the upper staff point to the right direction with
-@code{\voiceOne} and @code{\voiceTwo}, and enter the time signature
-and key to each staff using our predefined variable, @code{\TimeKey}.
+@code{\voiceOne} and @code{\voiceTwo}, and enter the key and time
+signature to each staff using our predefined variable, @code{\keyTime}.
@example
\score @{
<< % PianoStaff and Pedal Staff must be simultaneous
\new PianoStaff <<
\new Staff = "ManualOne" <<
- \TimeKey % set time signature and key
+ \keyTime % set key and time signature
\clef "treble"
\new Voice @{
\voiceOne
@}
>> % end ManualOne Staff context
\new Staff = "ManualTwo" <<
- \TimeKey
+ \keyTime
\clef "bass"
\new Voice @{
\ManualTwoMusic
>> % end ManualTwo Staff context
>> % end PianoStaff context
\new Staff = "PedalOrgan" <<
- \TimeKey
+ \keyTime
\clef "bass"
\new Voice @{
\PedalOrganMusic
title = "Jesu, meine Freude"
composer = "J S Bach"
}
-TimeKey = {
- \time 4/4
- \key c \minor
-}
+keyTime = { \key c \minor \time 4/4 }
ManualOneVoiceOneMusic = \relative g' {
- g4 g f ees
- d2 c2
+ g4 g f ees |
+ d2 c |
}
ManualOneVoiceTwoMusic = \relative c' {
- ees16 d ees8~ ees16 f ees d c8 d~ d c~
- c c4 b8 c8. g16 c b c d
+ ees16 d ees8~ ees16 f ees d c8 d~ d c~ |
+ c8 c4 b8 c8. g16 c b c d |
}
ManualTwoMusic = \relative c' {
- c16 b c8~ c16 b c g a8 g~ g16 g aes ees
- f ees f d g aes g f ees d e8~ ees16 f ees d
+ c16 b c8~ c16 b c g a8 g~ g16 g aes ees |
+ f16 ees f d g aes g f ees d e8~ ees16 f ees d |
}
PedalOrganMusic = \relative c {
- r8 c16 d ees d ees8~ ees16 a, b g c b c8
- r16 g ees f g f g8 c,2
+ r8 c16 d ees d ees8~ ees16 a, b g c b c8 |
+ r16 g ees f g f g8 c,2 |
}
\score {
<< % PianoStaff and Pedal Staff must be simultaneous
\new PianoStaff <<
\new Staff = "ManualOne" <<
- \TimeKey % set time signature and key
+ \keyTime % set key and time signature
\clef "treble"
\new Voice {
\voiceOne
}
>> % end ManualOne Staff context
\new Staff = "ManualTwo" <<
- \TimeKey
+ \keyTime
\clef "bass"
\new Voice {
\ManualTwoMusic
>> % end ManualTwo Staff context
>> % end PianoStaff context
\new Staff = "PedalOrgan" <<
- \TimeKey
+ \keyTime
\clef "bass"
\new Voice {
\PedalOrganMusic
@node Saving typing with variables and functions
-@untranslated
@subsection Saving typing with variables and functions
@cindex variables
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
hornNotes = \relative c'' { c4 b dis c }
+
\score {
{
\hornNotes
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
fragmentA = \relative c'' { a4 a8. b16 }
fragmentB = \relative c'' { a8. gis16 ees4 }
+
violin = \new Staff {
- \fragmentA
- \fragmentA
- \fragmentB
- \fragmentA
+ \fragmentA \fragmentA |
+ \fragmentB \fragmentA |
}
+
\score {
{
\violin
@c TODO Avoid padtext - not needed with skylining
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
dolce = \markup { \italic \bold dolce }
+
padText = { \once \override TextScript #'padding = #5.0 }
-fthenp=_\markup { \dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p }
+fthenp =_\markup {
+ \dynamic f \italic \small { 2nd } \hspace #0.1 \dynamic p
+}
+
violin = \relative c'' {
\repeat volta 2 {
- c4._\dolce b8 a8 g a b
+ c4._\dolce b8 a8 g a b |
\padText
- c4.^"hi there!" d8 e' f g d
- c,4.\fthenp b8 c4 c-.
+ c4.^"hi there!" d8 e' f g d |
+ c,4.\fthenp b8 c4 c-. |
}
}
+
\score {
{
\violin
}
-\layout { ragged-right=##t }
+ \layout { ragged-right = ##t }
}
@end lilypond
@example
violin = \relative c'' @{
\repeat volta 2 @{
- c4._\markup @{ \italic \bold dolce @} b8 a8 g a b
+ c4._\markup @{ \italic \bold dolce @} b8 a8 g a b |
\once \override TextScript #'padding = #5.0
- c4.^"hi there!" d8 e' f g d
- c,4.\markup @{ \dynamic f \italic \small @{ 2nd @}
- \hspace #0.1 \dynamic p @}
- b8 c4 c-.
+ c4.^"hi there!" d8 e' f g d |
+ c,4.\markup @{
+ \dynamic f \italic \small @{ 2nd @} \hspace #0.1 \dynamic p
+ @}
+ b8 c4 c-. |
@}
@}
@end example
@lilypond[quote,verbatim,ragged-right]
padText =
-#(define-music-function (parser location padding) (number?)
- #{
- \once \override TextScript #'padding = #$padding
- #})
+#(define-music-function
+ (parser location padding)
+ (number?)
+ #{
+ \once \override TextScript #'padding = $padding
+ #})
\relative c''' {
- c4^"piu mosso" b a b
+ c4^"piu mosso" b a b |
\padText #1.8
- c4^"piu mosso" d e f
+ c4^"piu mosso" d e f |
\padText #2.6
- c4^"piu mosso" fis a g
+ c4^"piu mosso" fis a g |
}
@end lilypond
@node Scores and parts
-@untranslated
@subsection Scores and parts
In orchestral music, all notes are printed twice. Once in a part for
@example
hornNotes = \relative c @{
\time 2/4
- r4 f8 a cis4 f e d
+ r4 f8 a | cis4 f | e4 d |
@}
@end example
@example
\include "horn-music.ly"
+
\header @{
instrument = "Horn in F"
@}
@lilypond[quote,ragged-right]
\transpose f c' \relative c {
\time 2/4
- r4 f8 a cis4 f e d
+ r4 f8 a | cis4 f | e4 d |
}
@end lilypond
\transpose f c' \relative c {
\time 2/4
\set Score.skipBars = ##t
- R2*3
- r4 f8 a cis4 f e d
+ R2*3 |
+ r4 f8 a | cis4 f | e4 d |
}
@end lilypond
@lilypond[quote,ragged-right]
\relative c <<
\new Staff {
+ \clef "treble"
\time 2/4
- R2*3
- r4 f8 a cis4 f e d
+ R2*3 |
+ r4 f8 a | cis4 f | e4 d |
}
\new Staff {
- \clef bass
- r4 d,8 f | gis4 c | b bes |
- a8 e f4 | g d | gis f |
+ \clef "bass"
+ \time 2/4
+ r4 d,8 f | gis4 c | b4 bes |
+ a8 e f4 | g4 d | gis4 f |
}
>>
@end lilypond
-
@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: f0968c08c70e954c1d928feadf94006504ac4de1
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
@menu
* Het compileren van een bestand::
* Het schrijven van invoerbestanden::
+* Omgaan met foutmeldingen::
* Het lezen van de handleidingen::
@end menu
@ref{Het lezen van de handleidingen}.}
LilyPond-invoer is @strong{hoofdlettergevoelig}.
-@w{@code{@{ c d e @}}} is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E
+@w{@samp{@{ c d e @}}} is geldige invoer; @w{@samp{@{ C D E
@}}} zal een foutmelding geven.
dichtstbijzijnde D bij de centrale C.
Door het toevoegen (of weghalen) van apostrofs @code{'} of
-komma's @code{,} van het @code{@w{\relative c'
-@{}}-commando, kunnen we het beginoctaaf veranderen:
+komma's @code{,} van het @q{@w{@code{@bs{}\relative
+c'}}}-commando, kunnen we het beginoctaaf veranderen:
@lilypond[verbatim,quote]
% één octaaf boven de centrale C
gebruiken we meerdere @code{''} of @code{,,} -- maar let op
dat je twee enkele apostrofs of aanhalingstekens gebruikt
@code{''} en niet één dubbel aanhalingsteken @code{"}@tie{}!
-De beginwaarde in @code{@w{\relative c'}} kan ook op deze
-manier worden veranderd.
@c " - keeps quotes in order for context-sensitive editor -td
@subheading Nootlengten (ritmen)
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
- a a a4. a8
+ a4 a a4. a8
a8. a16 a a8. a8 a4.
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c'' {
- a r r2
+ a4 r r2
r8 a r4 r4. r8
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c' {
- \clef treble
+ \clef "treble"
c1
- \clef alto
+ \clef "alto"
c1
- \clef tenor
+ \clef "tenor"
c1
- \clef bass
+ \clef "bass"
c1
}
@end lilypond
@lilypond[verbatim,quote]
\relative c, {
+ \clef "bass"
\time 3/4
- \clef bass
- c2 e8 c' g'2.
- f4 e d c4 c, r4
+ \clef "bass"
+ c2 e8 c'
+ g'2.
+ f4 e d
+ c4 c, r
}
@end lilypond
meest gebruikte programmeertalen. Ze bevatten een
versie-uitdrukking, zijn hoofdlettergevoelig, en witruimte
wordt grotendeels genegeerd. Expressies worden gevormd met
-accolades @{ @}, en commentaren worden aangegeven met
-@code{%} of @w{@code{%@{ ... %@}}}.
+accolades @w{@code{@{ @}}}, en commentaren worden aangegeven met
+@code{%} of @w{@code{%@{ @dots{} %@}}}@tie{}.
Als de vorige alinea totale onzin lijkt, geen probleem! We
leggen hieronder uit wat al deze termen betekenen:
@strong{Hoofdlettergevoelig}:
het maakt uit of je een letter als kleine letter typt (bijv.
@w{@code{a, b, s, t}}) of als hoofdletter (bijv. @w{@code{A,
-B, S, T}}). Noten zijn met een kleine letter: @w{@code{@{ c
-d e @}}} is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E @}}} geeft een
+B, S, T}}). Noten zijn met een kleine letter: @w{@samp{@{ c
+d e @}}} is geldige invoer; @w{@samp{@{ C D E @}}} geeft een
foutmelding.
@item
@strong{Witeruimteongevoelig}:
het maakt niet uit hoeveel spaties (of tabs of nieuwe
-regels) je invoegt. @w{@code{@{ c d e @}}} betekent
-hetzelfde als @w{@code{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en
+regels) je invoegt. @w{@samp{@{ c d e @}}} betekent
+hetzelfde als @w{@samp{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en
als:
@example
-@{ c d
+@{ c4 d
e @}
@end example
@noindent
Het laatste voorbeeld leest natuurlijk erg lastig. Een
-goede vuistregel is om blokken code in te springen met een
-tab of twee spaties:
+goede vuistregel is om blokken code in te springen met twee
+spaties:
@example
@{
- c d e
+ c4 d e
@}
@end example
@item
@strong{Uitdrukkingen}:
-om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{ accolades @}}
+om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{@tie{}accolades@tie{}@}}
heen staan. Deze haakjes vertellen LilyPond dat de invoer
een enkele muziekuitdrukking is, net als de haakjes
@code{()} bij wiskunde. De accolades moeten altijd los
of einde van een regel staan om ambiguïteiten te voorkomen.
Een LilyPond-commando gevolgd door een enkele uitdrukking
-tussen accolades (zoals @w{@code{\relative @{ @}}}) telt ook
-als een enkele muziekuitdrukking.
+tussen accolades (zoals @q{@w{@code{@bs{}relative c' @{
+@dots{} @}}}}) telt ook als een enkele muziekuitdrukking.
@cindex commentaren
@cindex regercommentaar
Deze regel, en de noten hieronder worden genegeerd,
omdat ze in een blokcommentaar staan.
- f f e e d d c2
+ f4 f e e d d c2
%@}
@end example
@end itemize
+@node Omgaan met foutmeldingen
+@section Omgaan met foutmeldingen
+@translationof Dealing with errors
+
+@cindex problemen oplossen
+@cindex oplossen van problemen
+
+Soms produceert LilyPond niet de uitvoer die je verwachtte.
+Deze paragraaf geeft enkele verwijzingen om je te helpen met
+het oplossen van problemen die je tegen zou kunnen komen.
+
+@menu
+* Algemene tips voor het oplossen van problemen::
+* Enkele algemene fouten::
+@end menu
+
+@node Algemene tips voor het oplossen van problemen
+@subsection Algemene tips voor het oplossen van problemen
+@node General troubleshooting tips
+
+Het oplossen van LilyPond-problemen kan een uitdaging als je
+gewend bent aan een grafische gebruikers interface, omdat
+ongeldige invoerbestanden kunnen worden gemaakt. Zodra dit
+gebeurt, is een logische aanpak de beste manier om het
+probleem te identificeren en op te lossen. Enkele
+richtlijnen om je te helpen dit te leren, worden gegeven in
+@rprogram{Troubleshooting}.
+
+@node Enkele algemene fouten
+@subsection Enkele algemene fouten
+@translationof Some common errors
+
+@cindex algemene fouten
+@cindex fouten, algemene
+
+Er zijn een paar algemene fouten die moeilijk op te lossen
+zijn als je alleen afgaat op de foutmelding die wordt
+getoond. Deze fouten worden beschreven in @rprogram{Common
+errors}.
+
@node Het lezen van de handleidingen
@translationof How to read the manuals
@cindex bouwen van bestanden, tips
@cindex bestanden, tips om te maken
-LilyPond-invoer moet tussen @{ @}-tekens of
-@code{@w{\relative c'' @{ ... @}}} staan, zoals we gezien
-hebben in @ref{Werken met invoerbestanden}. Vanaf nu zullen
-we dit weglaten uit de meeste voorbeelden in de handleiding.
-Als je die voorbeelden wilt gebruiken, kun je you de
-getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je @strong{moet}
-zelf wel @code{@w{\relative c'' @{ @}}} toevoegen, dus:
+LilyPond-invoer moet tussen @code{@{ @}}-tekens of
+@q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}} staan, zoals
+we gezien hebben in @ref{Werken met invoerbestanden}. Vanaf
+nu zullen we dit weglaten uit de meeste voorbeelden in de
+handleiding. Als je die voorbeelden wilt gebruiken, kun je
+you de getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je
+@strong{moet} zelf wel @q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}}
+toevoegen, dus:
@example
\relative c'' @{
- ... plak hier het voorbeeld ...
+ @dots{}plak hier het voorbeeld@dots{}
@}
@end example
Waarom laten we die accolades weg? De meeste voorbeelden in
deze handleiding kunnen midden in een langer stuk muziek
worden ingevoegd. Bij zulke voorbeelden is het onzinnig om
-@code{@w{\relative c'' @{ @}}} toe te voegen -- je moet een
-@code{\relative} niet binnen een ander @code{\relative}
-zetten! Als we @code{@w{\relative c'' @{ @}}} om elk
-voorbeeld heen zouden zetten, zou je een klein
-documentatievoorbeeld niet zomaar kunnen kopiëren en in een
-langer stuk kunnen plakken. De meeste mensen willen
-materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus zorgen we dat
-de handleiding daarvoor het meest geschikt is.
+@q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}} toe te voegen
+-- je moet een @code{\relative} niet binnen een ander
+@code{\relative} zetten! Als we @q{@w{@code{@bs{}relative
+c'' @{ @dots{} @}}}} om elk voorbeeld heen zouden zetten,
+zou je een klein documentatievoorbeeld niet zomaar kunnen
+kopiëren en in een langer stuk kunnen plakken. De meeste
+mensen willen materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus
+zorgen we dat de handleiding daarvoor het meest geschikt is.
Verder moet elk LilyPond-bestand eigenlijk ook een
-@code{@bs{}version}-uitdrukking hebben. Omdat de
-voorbeelden in de handleidingen fragmenten zijn, en geen
-volledige bestanden, wordt de
-@code{@bs{}version}-uitdrukking weggelaten. Maar je zou er
-een gewoonte van moeten maken ze in je bestanden op te
-nemen.
+@code{\version}-uitdrukking hebben. Omdat de voorbeelden in
+de handleidingen fragmenten zijn, en geen volledige
+bestanden, wordt de @code{\version}-uitdrukking weggelaten.
+Maar je zou er een gewoonte van moeten maken ze in je
+bestanden op te nemen.
@node Klikbare voorbeelden
@translationof Clickable examples
@c no verbatim here
@lilypond[quote]
\relative c'' {
- c-\markup { \bold \huge { Klik hier. } }
+ c4-\markup { \bold \huge { Klik hier. } }
}
@end lilypond
\input texinfo @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: 77c34ddc0877c0625a48e1b41049b6dbaae215e0
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
@copying
Copyright @copyright{} 2009--2010 by the authors.
+@c next line is necessary for broken pre-4.13 texinfo's
+@c install-info, so leave it there until we officially
+@c bump the required version. -gp
+This file documents the LilyPond website.
+
@quotation
Permission is granted to copy, distribute and/or modify this
document under the terms of the GNU Free Documentation License,
* List all commands in direntry.
-@c * lilypond: (lilypond-application)Running LilyPond. Invoking the
-@c LilyPond program.
@end ignore
@c Info files are no longer installed in a subdirectory, images are
* LilyPond: (lilypond-notation). LilyPond Notation Reference.
* LilyPond Snippets: (lilypond-snippets). Short tricks, tips, and examples.
* LilyPond Internals Reference: (lilypond-internals). Definitions for tweaking.
-* LilyPond Application Usage: (lilypond-application). Installing and running applications.
-* LilyPond Website: (lilypond-general). Preview of new website.
-* abc2ly: (lilypond-application)Invoking abc2ly. Importing ABC.
-* convert-ly: (lilypond-application)Updating files with convert-ly. Older LilyPond versions.
-* etf2ly: (lilypond-application)Invoking etf2ly. Importing Finale.
-* lilypond-book: (lilypond-application)LilyPond-book. Integrating text and music.
-* midi2ly: (lilypond-application)Invoking midi2ly. Importing MIDI.
-* musicxml2ly: (lilypond-application)Invoking musicxml2ly. Importing MusicXML.
+* LilyPond Application Usage: (lilypond-usage). Installing and running applications.
+* LilyPond Website: (lilypond-web). Preview of new website.
+* lilypond: (lilypond-usage)Running LilyPond. Invoking the LilyPond program.
+* abc2ly: (lilypond-usage)Invoking abc2ly. Importing ABC.
+* convert-ly: (lilypond-usage)Updating files with convert-ly. Older LilyPond versions.
+* etf2ly: (lilypond-usage)Invoking etf2ly. Importing Finale.
+* lilypond-book: (lilypond-usage)LilyPond-book. Integrating text and music.
+* midi2ly: (lilypond-usage)Invoking midi2ly. Importing MIDI.
+* musicxml2ly: (lilypond-usage)Invoking musicxml2ly. Importing MusicXML.
@end direntry
@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; documentlanguage: nl; fill-column: 60 -*-
@c This file is part of web.texi
@ignore
- Translation of GIT committish: b275aa092642adb798079f7853309e2f5e4383ce
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
@ref{Producties}: Daadwerkelijke gebruik van LilyPond.
@item
-@ref{Gebruikerservaringen}: Wat zeggen onze gebruikers?
+@ref{Recenties}: Wat zeggen anderen over LilyPond?
@end itemize
@divEnd
* Vrijheid:: Freedom and the GPL.
* Achtergrond:: Computational aesthetics.
* Producties:: Real-life use of LilyPond.
-* Gebruikerservaringen:: What do people say about it?
+* Recenties:: What do people say about it?
* Tekstinvoer:: You write music as text?!
* Eenvoudiger bewerken:: Other ways of working with LilyPond.
@end menu
@node Functies
@unnumberedsec Functies
@translationof Features
-
-@subheading Waarom overstappen op LilyPond?
+@divClass{column-center-top}
+@subheading Elegantie
@subsubheading Prachtige klassieke muziekgravure
@imageFloat{flat-design,png,right}
harmonisch uit als de best gegraveerde klassieke partituren.
Dit wordt verder uitgewerkt in ons @ref{Essay}.
-@subsubheading Minder gepriegel
+@subsubheading Effectieve layout-keuzes
Verlies minder tijd met het verfraaien van het resultaat;
LilyPond verzint zelf de beste layout. Het bepaalt de
legatobogen en waardestrepen automatisch op de juiste
manier!
+@divEnd
+
+@divClass{color2}
+@subheading Gebruiksgemak
+
+@imageFloat{lilypond-book,png,right}
+
@subsubheading Tekstgebaseerde invoer
LilyPond werkt met ASCII-invoer die je kunt aanleveren met
reeksen commando's is niet nodig: sla gewoon je
invoerbestand op en je kunt alles later opnieuw raadplegen.
+@subsubheading Combineer muziek en tekst
+
+Voeg muziekfragmenten aan teksten toe zonder het knippen en
+plakken van plaatjes. Integreer muziek naadloos in @LaTeX{}
+of HTML, of voeg muziek toe aan OpenOffice.org met behulp
+van OOoLilyPond. Plugins zijn ook beschikbaar voor het
+gebruik van LilyPond-code in verschillende blogs and wiki's,
+wat online-samenwerking mogelijk maakt.
+
@subsubheading Toegankelijkheid
Tekstgebaseerde invoer maakt het schrijven van partituren
gebruiken voor het schrijven van LilyPond-bestanden -- een
onmogelijke taak in grafisch-gebaseerde muziekprogramma's.
+@subsubheading Uitbreidbaar ontwerp
-@subsubheading Combineer muziek en tekst
+Alle instellingen kunnen worden aangepast aan je eigen
+persoonlijke typografische voorkeuren. Als dat niet
+voldoende is, bestaat er nog altijd de ingebouwde
+scriptingtaal Scheme, een dialect van de krachtige
+programmeertaal LISP. Instellingen, variabelen en functies
+zijn allemaal beschreven in de uitvoerige
+referentiehandleiding van het programma.
-@imageFloat{lilypond-book,png,right}
+@divEnd
-Voeg muziekfragmenten aan teksten toe zonder het knippen en
-plakken van plaatjes. Je kunt naadloos bladmuziek in
-@LaTeX{} of HTML integreren, of muziek aan OpenOffice.org
-toevoegen met OOoLilyPond.
+@divClass{color3}
+@subheading Omgeving
+@imageFloat{frescobaldi-lilypond-editor-small,png,right}
@subsubheading Vrije software
zelf oplossen of iemand anders inhuren om het voor je te
doen.
-@subsubheading Uitbreidbaar ontwerp
-
-Alle instellingen kunnen worden aangepast aan je eigen
-persoonlijke typografische voorkeuren. Als dat niet
-voldoende is, bestaat er nog altijd de ingebouwde
-scriptingtaal, een dialect van de krachtige programmeertaal
-LISP, waarmee je desnoods elk detail kunt
-veranderen. Instellingen, variabelen en functies zijn
-allemaal beschreven in de uitvoerige referentiehandleiding
-van het programma.
-
@subsubheading Uitstekende ondersteuning
lilypond-user mailinglijst, terwijl het ontwikkelingsteam
ervoor zorgt dat problemen snel worden opgelost.
+
+@subsubheading Verbeterde editors
+
+Verscheidene ontwikkelaars, zelf actieve gebruikers van
+LilyPond, hebben ook gereedschappen geschreven die speciaal
+bedoeld zijn om het invoeren van LilyPond-bestanden sneller
+en effectiever te maken. Een aantal voorbeelden is te
+vinden in @ref{Eenvoudiger bewerken}.
+
+@divEnd
@divClass{column-center-bottom}
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
-Nog steeds niet overtuigd? Lees de
-@ref{Gebruikerservaringen} van enkele van onze gebruikers.
-Als je het leuk zou vinden het nu te lezen, ga dan verder
-naar @ref{Essay}.
+Nog steeds niet overtuigd? Lees de @ref{Recenties} van
+enkele van onze gebruikers. Als je het leuk zou vinden het
+nu te lezen, ga dan verder naar @ref{Essay}.
@divEnd
@c TRANSLATORS, so far it's mostly from
@c http://lilypond.org/web/switch/testimonials
-@node Gebruikerservaringen
-@unnumberedsec Gebruikerservaringen
-@translationof Testimonials
+@node Recenties
+@unnumberedsec Recenties
+@translationof Reviews
+
+@divClass{column-left-top}
+@subheading Gepubliceerde artikelen
+
+@divClass{keep-bullets}
+@itemize
+
+@item
+september 2009
+
+Het Duitse blad LinuxUser schrijft een
+@uref{http://www.linux-community.de/Internal/Artikel/Print-Artikel/LinuxUser/2009/10/Digitaler-Notenschluessel,
+artikel over LilyPond}.
+
+
+@item
+februari 2008
+
+In @uref{http://www.musicbyandrew.ca/finale-lilypond-1.html,
+artikelen op zijn persoonlijke site} vergelijkt Andrew
+Hawryluk Finale en LilyPond in algemene termen, en evalueert
+muzieknotatie-mogelijkheden van beide programma's in detail.
+Het tweede artikel is een leerzame analyse van
+muzieknotatie-kwesties in Rachmaninoff's Piano Prelude
+No. 6, inclusief vergelijkingen met een hand-gegraveerde
+referentie-uitgave.
+
+@item
+juni 2006
+
+@uref{http://distrowatch.com,DistroWatch} complimenteert
+LilyPond en
+@uref{http://distrowatch.com/weekly.php?issue=20060605,schrijft}
+@qq{Dames en Heren, wij zijn blij te mogen aankondingen,
+gebaseerd op verzoeken van lezers, dat de donatie van
+DistroWatch mei 2006 is toegekent aan LilyPond
+(@euro{}190.00) en Lua (US$250.00).}
+
+@item
+december 2005
+
+@uref{http://linuxjournal.com,Linux Journal} publiceert een
+artikel getiteld
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/8364, Maak
+verbluffende Schenker gravures met GNU LilyPond}. Het is
+een diepgaand maar praktisch uitgelicht artikel met scherp
+gestoken LilyPond-gravures. Auteur Kris Shaffer merkt op
+dat @qq{GNU LilyPond prachtige gravures maakt die
+commerciële alternatieven op tweede-rangs laat lijken.}
+
+@item
+20 augustus, 2005
+
+Het Belgische dagblad De Standaard onderzoekt wat Free
+Software auteurs bezield in een artikel getiteld
+@uref{http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=G42H5GD6,
+Delen van KENNIS zonder WINSTBEJAG} in de @q{DS2-bijlage}.
+LilyPond wordt als een voorbeeld gebruikt en het artikel is
+doorlucht met citaten van een e-mail interview met Jan
+Nieuwenhuizen. Dit is LilyPonds eerste optreden in
+mainstream gedrukte pers.
+
+@item
+june 2005
+
+Een Frans artikel over de LilyPond 2.6 uitgave verschijnt op
+@uref{http://linuxfr.org/2005/06/27/19210.html, linuxfr.org}.
+
+@item
+oktober 2004
+
+De redacteurs van of Computer!Totaal, een Nederlands
+computerblad,
+@uref{http://lilypond.org/web/images/computer-totaal.jpeg,
+beschrijven LilyPond} in het oktober 2004-nummer als:
+@qq{Prachtige gratis (open source) software [..] De
+bladmuziek die LilyPond oplevert is inderdaad bijzonder
+fraai [..] een zeer krachtig systeem waarvoor bijna
+niets onmogelijk is.}
+
+@item
+juli, augustus 2004
+
+Dave Phillips schrijft een inleidend artikel voor
+@uref{http://linuxjournal.com,Linux Journal}: Aan
+de klinkende rand: LilyPond, delen
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/7657, een} en
+@uref{http://www.linuxjournal.com/article/7719, twee}.
+
+@item
+maart 2004
+
+Chris Cannam
+@uref{http://www.all-day-breakfast.com/cannam/linux-musician/lilypond.html,interviewt}
+Han-Wen Nienhuys en Jan Nieuwenhuizen op linuxmusician.com
+(originele site opgeheven). Dit interview is gerecenceerd
+in een
+@uref{http://slashdot.org/article.pl?sid=04/03/13/2054227&tid=,
+slashdot artikel}.
+
+@item
+februari 2004
+
+Jazz-zanger Gail Selkirk schrijft over
+@uref{http://www.songbirdofswing.com/editorial_page/lilypond/,
+Duik in LilyPond}. @qq{... je kunt make lead sheets of volledige
+orkestpartituren maken, en de resultaten kunnen verbluffend zijn.}
+@uref{http://www.computermusic.co.uk/, Computer Music Special},
+nummer CMS06.
+
+@end itemize
+
+@divEnd
+@divEnd
+
+
+@divClass{column-right-top}
+@subheading Gebruikerservaringen
@divClass{testimonial-item}
@imageFloat{carter-brey,jpg, right}
het wel niet heeft.}
@divEnd
+@divEnd
@divClass{column-center-bottom}
@subheading En nu?
@uref{http://denemo.org}
Denemo is een grafische editor die LilyPond-broncode
-genereert, in versie 2.8.7, en ook audio afspeelt. Hiermee
-kunnen gebruikers LilyPond-broncode parallel weergeven met
-het grafische beeld. Extra LilyPond-verfijningen (tweaks)
-kunnen aan noten, akkoorden enz. worden gekoppeld en worden
-opgeslagen in het Denemo-bestand, zodat gebruikers toch
-grafisch verder kunnen bewerken.
+genereert, en ook audio afspeelt. Hiermee kunnen gebruikers
+LilyPond-broncode parallel weergeven met het grafische
+beeld. Extra LilyPond-verfijningen (tweaks) kunnen aan
+noten, akkoorden enz. worden gekoppeld en worden opgeslagen
+in het Denemo-bestand, zodat gebruikers toch grafisch verder
+kunnen bewerken.
Het verplaatsen van de cursor in de LilyPond-tekst
verplaatst ook de cursor in het grafische beeld, en
syntaxfouten in LilyPond-verfijningen (tweaks) worden
gehighlight in het tekstvenster.
+@warning{Denemo ondersteunt officieel de gedateerde Lilypond
+versie 2.8.7, die veel functies mist die sindsdien zijn
+toegevoegd. De Denemo-ontwikkelaars werken aktief aan
+ondersteunin van onze huidige stabiele 2.12-versie.}
@divEnd
@divClass{column-center-top}
@uref{http://www.frescobaldi.org}
Frescobaldi is een muziek- en teksteditor speciaal voor
-LilyPond met ingebouwde PDF-viewer, een krachtige partituur
-wizard en vele bewerkingsfuncties. Het is gebaseerd op de
-KDE4 bibliotheken en draait momenteel op alle soorten Linux
-en andere UNIX-achtige operating systemen.
+LilyPond met een ingebouwde PDF-viewer, een krachtige
+partituur wizard en vele bewerkingsfuncties. Het is
+gebaseerd op de KDE4 bibliotheken en draait momenteel op
+alle soorten Linux en andere UNIX-achtige operating
+systemen.
@divEnd
@divClass{column-center-top}
@subheading Andere programma's
-@subsubheading Gecombineerde omgeving: LilyKDE
-
-@imageClickable{lilykde-screenshot-small,png,
- (klik om te vergroten),lilykde-screenshot,png,right}
-
-@sourceimage{logo-linux,,,}
-@sourceimage{logo-freebsd,,,}
-
-@uref{http://lilykde.googlecode.com/}
-
-LilyKDE is opgevolgd door
-@uref{http://www.frescobaldi.org/,Frescobaldi}, en bestaat
-alleen nog als LilyKDE3 voor KDE 3.5 en lilypond-KDE4 voor
-KDE 4.1.
-
-LilyKDE is een plugin voor de bewerker van KDE,
-@uref{http://kate-editor.org/,Kate}. Het heeft een
-krachtige partituur-wizard om snel LilyPond-documenten op te
-stellen en een geïntegreerde PDF-viewer.
-
-LilyKDE kan gebruik maken van
-@uref{http://www.volny.cz/smilauer/rumor/,Rumor}, zodat
-muziek kan worden ingevoerd door middel van een
-MIDI-klavier.
-
-Andere functies zijn het plaatsen van koppeltekens in
-liedteksten en het tegelijkertijd draaien van LilyPond op
-meerdere bestanden vanuit het KDE-bestandsbeheer.
-
@subsubheading Tekstomgeving: TexShop
@sourceimage{logo-macosx,,,}
De TexShop-editor voor MacOS@tie{}X kan uitgebreid worden
voor het uitvoeren van LilyPond, @command{lilypond-book} en
@command{convert-ly} vanuit de editor, door gebruik te maken
-van de uitbreidingen die beschikbaar zijn op
-@uref{http://www.dimi.uniud.it/vitacolo/freesoftware.html#desktoppub}.
+van de uitbreidingen die beschikbaar zijn op:
+
+@example
+@uref{http://users.dimi.uniud.it/~nicola.vitacolonna/home/content/lilypond-scripts}
+@end example
@subsubheading TextMate
@itemize
@item
-@uref{http://noteedit.berlios.de,NoteEdit}
-dat @uref{http://www.musicxml.com/xml.html,MusicXML} importeert
-@item
-@uref{http://www.rosegardenmusic.com,Rosegarden},
-dat MIDI importeert
+@uref{http://www.rosegardenmusic.com,Rosegarden}, een audio en
+MIDI-sequencer, die tevens een partituur-editor voor het editen
+van enkelvoudige notenbalken heeft.
+
@item
@uref{http://vsr.informatik.tu-chemnitz.de/staff/jan/nted/nted.xhtml,NtEd},
-heeft experimentele LilyPond export
+is gebaseerd op de @uref{http://cairographics.org, Cairo}
+bibliotheek en heeft experimentele LilyPond export
+
@item
-@uref{http://www.tuxguitar.com.ar/,TuxGuitar}, kan exporteren naar LilyPond.
+@uref{http://www.tuxguitar.com.ar/,TuxGuitar}, een
+multi-track tablatuur-editor en -speler, heeft een
+partituur-beeld en tab-beeld en kan exporteren naar LilyPond.
+
@item
-@uref{http://musescore.org,MuseScore} kan exporteren naar
-LilyPond.
+@uref{http://musescore.org,MuseScore} heeft onvolledige
+LilyPond-export maar wordt actief ontwikkeld.
+
@item
@uref{http://canorus.org,Canorus} kan ook exporteren naar
LilyPond, maar is nog beta-software. Testers zijn welkom.
+
@item
-@uref{http://lilycomp.sourceforge.net, LilyComp} is een
-grafisch nootinvoerprogramma, en werkt als een numeriek
-toetsenbord dat LilyPond-noten produceert.
+@uref{http://strasheela.sourceforge.net, Strasheela} is
+@qq{een hoog-expressief constraint-gebaseerd muziek
+componeer systeem}.
+
@end itemize
@subsubheading Gereedschappen voor de commandoregel
@item
@uref{http://www.volny.cz/smilauer/rumor/rumor.html,Rumor},
een realtime monofonische MIDI naar LilyPond-vertaler.
+
@item
@uref{http://nicolas.sceaux.free.fr/lilypond/lyqi.html,lyqi}, een
major moder voor Emacs.
+
+@end itemize
+
+@subheading Andere programma's die niet actief worden ontwikkeld
+
+@itemize
+
+@item
+@uref{http://lilykde.googlecode.com/,LilyKDE} is vervangen door
+@uref{http://www.frescobaldi.org/,Frescobaldi}, en bestaat alleen nog als
+LilyKDE3 voor KDE 3.5 en lilypond-KDE4 voor KDE 4.1.
+
@item
-@uref{http://common-lisp.net/project/fomus/,FOMUS},
-een LISP-bibliotheek voor het genereren van muzieknotatie
+@uref{http://noteedit.berlios.de,NoteEdit}, dat
+@uref{http://www.musicxml.com/xml.html,MusicXML} importeerde, is geforkt
+in
+@uref{http://vsr.informatik.tu-chemnitz.de/staff/jan/nted/nted.xhtml,NtEd}
+en @uref{http://canorus.org,Canorus}.
+
+@item
+@uref{http://common-lisp.net/project/fomus/,FOMUS}, een LISP-bibliotheek
+voor het genereren van muzieknotatie.
+
+@item
+@uref{http://lilycomp.sourceforge.net, LilyComp} is een grafisch
+nootinvoer-programma en werkt ongeveer als een numeriek toetsenbord
+dat LilyPond noten produceert.
+
@end itemize
+
@divEnd
met een pianoklavier of muis+GUI! Misschien wil je de
@ref{Functies}, @ref{Voorbeelden} of @ref{Vrijheid}
herlezen, of wil je lezen over @ref{Producties} en
-@ref{Gebruikerservaringen} van gebruikers. Onze aanpak van
+@ref{Recenties} van gebruikers. Onze aanpak van
berekende esthetiek van klassieke muziekgravure wordt
beschreven in @ref{Achtergrond}.
@c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*-
@ignore
- Translation of GIT committish: b275aa092642adb798079f7853309e2f5e4383ce
+ Translation of GIT committish: 66dd932f6519b7913400a838c5efbc5407e06cd8
When revising a translation, copy the HEAD committish of the
version that you are working on. For details, see the Contributors'
projects / lilypond.git / commitdiff