X-Git-Url: https://git.donarmstrong.com/?a=blobdiff_plain;f=Documentation%2Fnl%2Flearning%2Ftutorial.itely;h=d428ec33fb75b78ef03df9adaca80a39152135ca;hb=e0f3be42e16458e44183c142561ccdd05aa1bfb9;hp=00724de5c9e221600377d8aa77c7840f8e0dbace;hpb=4288af95c314570eae0326d2444119ce6dc1d712;p=lilypond.git diff --git a/Documentation/nl/learning/tutorial.itely b/Documentation/nl/learning/tutorial.itely index 00724de5c9..d428ec33fb 100644 --- a/Documentation/nl/learning/tutorial.itely +++ b/Documentation/nl/learning/tutorial.itely @@ -1,15 +1,19 @@ @c -*- coding: utf-8; mode: texinfo; fill-column: 60 -*- @ignore - Translation of GIT committish: b603992938d150b2a60de448721f054e0b614ac6 + Translation of GIT committish: 12c6693055728e69dce5c4e5a4a2b5f71180a5e2 When revising a translation, copy the HEAD committish of the version that you are working on. For details, see the Contributors' Guide, node Updating translation committishes.. @end ignore +@c Translator: Jan Nieuwenhuizen +@c Translation checker: +@c Translation checker committish: + @include included/generating-output.itexi -@c \version "2.12.0" +@c \version "2.16.0" @node Leerboek @translationof Tutorial @@ -21,6 +25,7 @@ LilyPond. @menu * Het compileren van een bestand:: * Het schrijven van invoerbestanden:: +* Omgaan met foutmeldingen:: * Het lezen van de handleidingen:: @end menu @@ -85,7 +90,7 @@ voorbeelden worden afgebeeld in deze handleiding, zie @ref{Het lezen van de handleidingen}.} LilyPond-invoer is @strong{hoofdlettergevoelig}. -@w{@code{@{ c d e @}}} is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E +@w{@samp{@{ c d e @}}} is geldige invoer; @w{@samp{@{ C D E @}}} zal een foutmelding geven. @@ -235,7 +240,8 @@ vorige noot -- of anders gezegd, de eerste @code{c} is de C het dichtst bij de centrale C. Die wordt gevolgd door dichtstbijzijnde D ten opzichte van de vorige noot. We kunnen melodieën maken die grotere intervallen hebben, nog -steeds uitsluitend gebruikmakend van de {\relative} modus: +steeds uitsluitend gebruikmakend van de @code{\relative} +modus: @lilypond[verbatim,quote] \relative c' { @@ -251,8 +257,8 @@ voorbeeld is de eerste noot -- de @code{d} -- de dichtstbijzijnde D bij de centrale C. Door het toevoegen (of weghalen) van apostrofs @code{'} of -komma's @code{,} van het @code{@w{\relative c' -@{}}-commando, kunnen we het beginoctaaf veranderen: +komma's @code{,} van het @q{@w{@code{@bs{}\relative +c'}}}-commando, kunnen we het beginoctaaf veranderen: @lilypond[verbatim,quote] % één octaaf boven de centrale C @@ -308,8 +314,6 @@ Voor het veranderen van een noot met twee (of meer!) octaven gebruiken we meerdere @code{''} of @code{,,} -- maar let op dat je twee enkele apostrofs of aanhalingstekens gebruikt @code{''} en niet één dubbel aanhalingsteken @code{"}@tie{}! -De beginwaarde in @code{@w{\relative c'}} kan ook op deze -manier worden veranderd. @c " - keeps quotes in order for context-sensitive editor -td @subheading Nootlengten (ritmen) @@ -352,7 +356,7 @@ altijd ook met een getal). @lilypond[verbatim,quote] \relative c'' { - a a a4. a8 + a4 a a4. a8 a8. a16 a a8. a8 a4. } @end lilypond @@ -370,7 +374,7 @@ naam @code{r}@tie{}: @lilypond[verbatim,quote] \relative c'' { - a r r2 + a4 r r2 r8 a r4 r4. r8 } @end lilypond @@ -385,8 +389,7 @@ naam @code{r}@tie{}: Terminologie: @rglos{time signature}. -De @notation{maatsoort} kun je aangeven met het @code{\time} -commando: +De @notation{maatsoort} kun je aangeven met het @code{\time}-commando: @lilypond[verbatim,quote] \relative c'' { @@ -399,6 +402,33 @@ commando: } @end lilypond +@subheading Tempo-aanduidingen + +@cindex tempo marks +@cindex metronome marks + +@funindex \tempo +@funindex tempo + +Terminologie: @rglos{tempo indication}, @rglos{metronome}. + +De @notation{tempo indication} en @notation{metronome mark} worden +gezet met het @code{\tempo}-commando: + +@lilypond[verbatim,quote] +\relative c'' { + \time 3/4 + \tempo "Andante" + a4 a a + \time 6/8 + \tempo 4. = 96 + a4. a + \time 4/4 + \tempo "Presto" 4 = 120 + a4 a a a +} +@end lilypond + @subheading Sleutel @@ -419,13 +449,13 @@ commando: @lilypond[verbatim,quote] \relative c' { - \clef treble + \clef "treble" c1 - \clef alto + \clef "alto" c1 - \clef tenor + \clef "tenor" c1 - \clef bass + \clef "bass" c1 } @end lilypond @@ -438,10 +468,14 @@ toont: @lilypond[verbatim,quote] \relative c, { + \clef "bass" \time 3/4 - \clef bass - c2 e8 c' g'2. - f4 e d c4 c, r4 + \tempo "Andante" 4 = 120 + \clef "bass" + c2 e8 c' + g'2. + f4 e d + c4 c, r } @end lilypond @@ -479,8 +513,8 @@ LilyPond-invoerbestanden lijken op broncodebestanden van de meest gebruikte programmeertalen. Ze bevatten een versie-uitdrukking, zijn hoofdlettergevoelig, en witruimte wordt grotendeels genegeerd. Expressies worden gevormd met -accolades @{ @}, en commentaren worden aangegeven met -@code{%} of @w{@code{%@{ ... %@}}}. +accolades @w{@code{@{ @}}}, en commentaren worden aangegeven met +@code{%} of @w{@code{%@{ @dots{} %@}}}@tie{}. Als de vorige alinea totale onzin lijkt, geen probleem! We leggen hieronder uit wat al deze termen betekenen: @@ -516,30 +550,30 @@ het compileren van het bestand. @strong{Hoofdlettergevoelig}: het maakt uit of je een letter als kleine letter typt (bijv. @w{@code{a, b, s, t}}) of als hoofdletter (bijv. @w{@code{A, -B, S, T}}). Noten zijn met een kleine letter: @w{@code{@{ c -d e @}}} is geldige invoer; @w{@code{@{ C D E @}}} geeft een +B, S, T}}). Noten zijn met een kleine letter: @w{@samp{@{ c +d e @}}} is geldige invoer; @w{@samp{@{ C D E @}}} geeft een foutmelding. @item @strong{Witeruimteongevoelig}: het maakt niet uit hoeveel spaties (of tabs of nieuwe -regels) je invoegt. @w{@code{@{ c d e @}}} betekent -hetzelfde als @w{@code{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en +regels) je invoegt. @w{@samp{@{ c d e @}}} betekent +hetzelfde als @w{@samp{@{ c @tie{}} @tie{} @tie{} d e @}} en als: @example -@{ c d +@{ c4 d e @} @end example @noindent Het laatste voorbeeld leest natuurlijk erg lastig. Een -goede vuistregel is om blokken code in te springen met een -tab of twee spaties: +goede vuistregel is om blokken code in te springen met twee +spaties: @example @{ - c d e + c4 d e @} @end example @@ -553,7 +587,7 @@ bijvoorbeeld, voor en na elke accolade. @item @strong{Uitdrukkingen}: -om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{ accolades @}} +om elk stuk LilyPond-invoer moeten @strong{@{@tie{}accolades@tie{}@}} heen staan. Deze haakjes vertellen LilyPond dat de invoer een enkele muziekuitdrukking is, net als de haakjes @code{()} bij wiskunde. De accolades moeten altijd los @@ -561,8 +595,8 @@ staan, d.w.z. omgeven zijn door witruimte, of aan het begin of einde van een regel staan om ambiguïteiten te voorkomen. Een LilyPond-commando gevolgd door een enkele uitdrukking -tussen accolades (zoals @w{@code{\relative @{ @}}}) telt ook -als een enkele muziekuitdrukking. +tussen accolades (zoals @q{@w{@code{@bs{}relative c' @{ +@dots{} @}}}}) telt ook als een enkele muziekuitdrukking. @cindex commentaren @cindex regercommentaar @@ -600,12 +634,52 @@ toont het gebruik van commentaren: Deze regel, en de noten hieronder worden genegeerd, omdat ze in een blokcommentaar staan. - f f e e d d c2 + f4 f e e d d c2 %@} @end example @end itemize +@node Omgaan met foutmeldingen +@section Omgaan met foutmeldingen +@translationof Dealing with errors + +@cindex problemen oplossen +@cindex oplossen van problemen + +Soms produceert LilyPond niet de uitvoer die je verwachtte. +Deze paragraaf geeft enkele verwijzingen om je te helpen met +het oplossen van problemen die je tegen zou kunnen komen. + +@menu +* Algemene tips voor het oplossen van problemen:: +* Enkele algemene fouten:: +@end menu + +@node Algemene tips voor het oplossen van problemen +@subsection Algemene tips voor het oplossen van problemen +@translationof General troubleshooting tips + +Het oplossen van LilyPond-problemen kan een uitdaging als je +gewend bent aan een grafische gebruikers interface, omdat +ongeldige invoerbestanden kunnen worden gemaakt. Zodra dit +gebeurt, is een logische aanpak de beste manier om het +probleem te identificeren en op te lossen. Enkele +richtlijnen om je te helpen dit te leren, worden gegeven in +@rprogram{Troubleshooting}. + +@node Enkele algemene fouten +@subsection Enkele algemene fouten +@translationof Some common errors + +@cindex algemene fouten +@cindex fouten, algemene + +Er zijn een paar algemene fouten die moeilijk op te lossen +zijn als je alleen afgaat op de foutmelding die wordt +getoond. Deze fouten worden beschreven in @rprogram{Common +errors}. + @node Het lezen van de handleidingen @translationof How to read the manuals @@ -637,39 +711,39 @@ functies die beschikbaar zijn in de online-versie. @cindex bouwen van bestanden, tips @cindex bestanden, tips om te maken -LilyPond-invoer moet tussen @{ @}-tekens of -@code{@w{\relative c'' @{ ... @}}} staan, zoals we gezien -hebben in @ref{Werken met invoerbestanden}. Vanaf nu zullen -we dit weglaten uit de meeste voorbeelden in de handleiding. -Als je die voorbeelden wilt gebruiken, kun je you de -getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je @strong{moet} -zelf wel @code{@w{\relative c'' @{ @}}} toevoegen, dus: +LilyPond-invoer moet tussen @code{@{ @}}-tekens of +@q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}} staan, zoals +we gezien hebben in @ref{Werken met invoerbestanden}. Vanaf +nu zullen we dit weglaten uit de meeste voorbeelden in de +handleiding. Als je die voorbeelden wilt gebruiken, kun je +you de getoonde invoer kopiëren en plakken, maar je +@strong{moet} zelf wel @q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}} +toevoegen, dus: @example \relative c'' @{ - ... plak hier het voorbeeld ... + @dots{}plak hier het voorbeeld@dots{} @} @end example Waarom laten we die accolades weg? De meeste voorbeelden in deze handleiding kunnen midden in een langer stuk muziek worden ingevoegd. Bij zulke voorbeelden is het onzinnig om -@code{@w{\relative c'' @{ @}}} toe te voegen -- je moet een -@code{\relative} niet binnen een ander @code{\relative} -zetten! Als we @code{@w{\relative c'' @{ @}}} om elk -voorbeeld heen zouden zetten, zou je een klein -documentatievoorbeeld niet zomaar kunnen kopiëren en in een -langer stuk kunnen plakken. De meeste mensen willen -materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus zorgen we dat -de handleiding daarvoor het meest geschikt is. +@q{@w{@code{@bs{}relative c'' @{ @dots{} @}}}} toe te voegen +-- je moet een @code{\relative} niet binnen een ander +@code{\relative} zetten! Als we @q{@w{@code{@bs{}relative +c'' @{ @dots{} @}}}} om elk voorbeeld heen zouden zetten, +zou je een klein documentatievoorbeeld niet zomaar kunnen +kopiëren en in een langer stuk kunnen plakken. De meeste +mensen willen materiaal toevoegen aan een bestaand stuk, dus +zorgen we dat de handleiding daarvoor het meest geschikt is. Verder moet elk LilyPond-bestand eigenlijk ook een -@code{@bs{}version}-uitdrukking hebben. Omdat de -voorbeelden in de handleidingen fragmenten zijn, en geen -volledige bestanden, wordt de -@code{@bs{}version}-uitdrukking weggelaten. Maar je zou er -een gewoonte van moeten maken ze in je bestanden op te -nemen. +@code{\version}-uitdrukking hebben. Omdat de voorbeelden in +de handleidingen fragmenten zijn, en geen volledige +bestanden, wordt de @code{\version}-uitdrukking weggelaten. +Maar je zou er een gewoonte van moeten maken ze in je +bestanden op te nemen. @node Klikbare voorbeelden @translationof Clickable examples @@ -688,7 +762,7 @@ afbeelding: @c no verbatim here @lilypond[quote] \relative c'' { - c-\markup { \bold \huge { Klik hier. } } + c4-\markup { \bold \huge { Klik hier. } } } @end lilypond @@ -730,14 +804,14 @@ het vervolg te begrijpen.} @item @strong{Voordat je ook maar @emph{iets}} probeert: lees uit de Beginnershandleiding het @ref{Leerboek}, en @ref{Algemene -notatie}. Als je muziektermen tegenkomt die je niet +muzieknotatie}. Als je muziektermen tegenkomt die je niet herkent, zoek ze dan op in de @rglosnamed{Top, Terminologie}. @item @strong{Voordat je een heel muziekstuk probeert te schrijven}: lees uit de Beginnershandleiding de -@ref{Fundamental concepts}. Daarna wil je wellicht de +@ref{Fundamentele concepten}. Daarna wil je wellicht de relevante delen van de @rusernamed{Top, Notatiehandleiding} bekijken.